مخالفت محیط زیست با لوله گذاری دایک مرزی برای تخلیه آب هورالعظیم به عراق

محمدجواد اشرفی پنجشنبه در گفت وگو با ایرنا درباره روند ترمیم شکاف هایی که در دایک مرزی بعد از سیل اخیر ایجاد شده بود، اظهار داشت: جهاد کشاورزی خوزستان یکی از دستگاه هایی است که مکلف بود ۲ نقطه از دایک مرزی را ترمیم کند، اما در محل شکاف ها اقدام به لوله گذاری کرده بود که این مساله با مخالفت شدید سازمان محیط زیست روبرو شده است.

وی افزود: با توجه به اینکه لوله گذاری ها در مخزن شماره یک تالاب (بخش زیستگاهی) انجام شده و آب را به شدت به سمت قسمت عراقی تالاب تخلیه می کند، این شرایط باعث خشک شدن بخشی از هور و مرگ و میر آبزیان شود.

اشرفی درباره شایعه عمدی بودن اقدام جهاد کشاورزی به منظور توسعه کشاورزی و آبزی پروری با خشک کردن این قسمت از تالاب، توضیح داد: درباره عمدی بودن این اقدام هنوز نمی توان با قطعیت صحبت کرد اما جهاد کشاورزی اصرار بر لوله گذاری این نقاط داشته است.

به گفته وی یکی از شکاف های لوله گذاری شده اکنون مسدود شده اما جهاد کشاورزی هنوز در مقابل مسدود کردن نقطه دیگر مقاومت می کند که قرار است نشست کارشناسی برگزار و این مساله تعیین تکلیف شود.

وی توضیح داد: جهاد کشاورزی معتقد است که با توجه به وسعت کشت شلتوک در منطقه، این لوله گذاری مانع برگشت زهاب به اراضی می شود، در صورتی که ما مخالف این نظر هستیم زیرا این قسمت دایک در گذشته مسدود بوده و تاکنون شاهد چنین اتفاقی نبودیم.

اشرفی با بیان اینکه لوله گذاری جهاد در دایک مرزی ظرف یک روز انجام شده، تصریح کرد: محیط زیست بلافاصله این مساله را پیگیری کرده و همچنان در تلاش برای مسدود کردن لوله گذاری هاست، اخیرا این مساله در شورای حفاظت بیت المال دادگستری خوزستان مطرح شده و متعاقب آن دادستان دشت آزادگان از محل شکستگی دیدن کرده است.

وی افزود: در حال حاضر بیش از ۸۰ درصد شکستگی های دایک مرزی هورالعظیم ترمیم شده که تا پایان شهریور تکمیل می شود.

اشرفی ادامه داد: دستگاه های دیگر همچون شرکت توسعه نفت (متن) و سازمان آب و برق برای ترمیم دایک مرزی تعهداتی داشتند که انجام شده، عملیات ترمیم توسط شرکت مناطق نفتخیز از روزهای گذشته آغاز شده و در حال اتمام است و شرکت گاز بعد از آن اقدامات خود را انجام می دهد.

اما و اگرهای یکپارچه سازی هورالعظیم

سرپرست اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان همچنین با اشاره به اینکه در حال حاضر حدود ۷۰ درصد هورالعظیم آبدار است، گفت: ورودی آب به هورالعظیم در ماه های اخیر مناسب بوده و اگر آب از شکستگی دایک مرزی به سمت هور عراق خارج نمی شد، مساحت بیشتری از بخش ایرانی تالاب آبگیری می شد.

وی مرگ و میر گسترده ماهی ها در تابستان اخیر در هورالعظیم را رد کرد و افزود: مرگ و میر آبزیان محدود بوده زیرا در مخازن یک و ۲ و ۳ تالاب شرایط آبی بهتر از سال های گذشته است.

اشرفی با تاکید بر لزوم مسدود کردن دایک مرزی هورالعظیم اظهار داشت: ما موافق وجود دایک مرزی در هورالعظیم هستیم زیرا این سازه علاوه بر کنترل آب در بخش ایرانی هور، امنیت منطقه را نیز تامین می کند.

وی اضافه کرد: اولویت محیط زیست، آبگیری ۱۲۰ هزار هکتار وسعت بخش ایرانی هورالعظیم است، در حالی که نبود دایک مرزی باعث خشک شدن بخش ایرانی تالاب و تاثیر منفی بر اقلیم و اقتصاد منطقه خواهد بود.

اشرفی درباره لزوم یکپارچه سازی اکوسیستم تالاب، ادامه داد: یکپارچه سازی تالاب و برداشتن دایک مرزی در صورتی امکان پذیر است که تفاهم نامه ای با کشور همسایه برای تامین حقابه داشته باشیم، این در حالیست که شیب تالاب به سمت بخش عراقی است و با توجه به خشکسالی های اخیر، اگر دایک مرزی نباشد، همه آب هور به سمت عراق سرازیر شده و بخش ایرانی خشک می شود.

مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست در حالی بر ترمیم دایک مرزی هورالعظیم پافشاری می کنند که فعالان محیط زیست پیش از این خواستار یکپارچه سازی هورالعظیم، تخریب جاده ها و برداشتن دایک مرزی شده اند. هورالعظیم در حال حاضر با جاده سازی های نظامی و نفتی و دایک مرزی قطعه قطعه شده و اصطلاحا به پنج مخزن تقسیم شده است.

دایک مرزی هورالعظیم یک سد خاکی به طول ۱۰۴ کیلومتر با عرض بیش از هفت متر و ارتفاع متوسط پنج متر است که بخش ایرانی و عراقی تالاب را از هم جدا می کند. ساخت این سد از سال ۱۳۷۹ آغاز و در سال ۱۳۹۰ با تاخیر ۱۱ ساله خاتمه یافت. دایک مرزی با هدف نگهداشت آب کرخه در بخش ایرانی تالاب ساخته شده است.

در سیل اخیر برای کاهش آبگرفتگی شهرها و روستاهای پایین دست کرخه، چندین نقطه از دایک مرزی منفجر شد که تعدادی از این شکاف ها هنوز ترمیم نشده است. عملیات ترمیم دایک مرزی هورالعظیم که قرار بود ۳۱ تیرماه به اتمام برسد به دلیل تعلل برخی دستگاه های اجرایی منجر به ورود دادستان به پرونده از اوایل شهریور شده است.

تالاب مرزی هورالعظیم در غرب کشور واقع است که یک سوم آن درایران و دو سوم آن در عراق قرار دارد.