عصر ایران- مقامات دولت ترامپ از زمان اعلام آغاز به کار رسمی سامانه ارتباط مالی کشورهای اروپایی با ایران موسوم به "اینستکس" هنوز نسبت به آن اظهار نظر نکردهاند.
این سکوت در حالی است که پیشتر مقامات آمریکا اظهارات و موضع گیریهای متناقضی درباره این کانال مالی برای دور زدن تحریمهای یکجانبه ایالات متحده آمریکا علیه ایران داشتهاند.
در حالی که "استیون منوچین" و" برایان هوک"، وزیر خزانهداری و مسئول امور ایران در وزارت خارجه آمریکا پیشتر در اظهاراتی به کشورها و شرکتهای اروپایی (3 کشور فرانسه، بریتانیا و آلمان) هشدار داده بودند که در صورت دور زدن تحریمهای آمریکا علیه ایران، سامانه اینستکس و شرکتهای فعال در دادوستد با ایران از طریق این کانال مالی را تحریم خواهند کرد، اما "مایک پمپئو" وزیر خارجه آمریکا هم ماه گذشته در اظهار نظری گفته بود اگر اینستکس محدود به مرودات غذا و دارو ( کالاهای غیرتحریمی) با ایران باشد، ایالات متحده آمریکا با آن مشکلی نخواهد داشت.
این سخنان و اظهار نظرها پیش از آغاز به کار رسمی اینستکس بود، اما از زمانی که در جلسه روز جمعه گذشته کمیسیون مشترک برجام (معاونان وزرای خارجه ایران و 5 کشور داخل برجام و اتحادیه اروپا) در شهر وین، آغاز به کار رسمی اینستکس از طریق صدور بیانیه 3 کشور اروپایی اعلام شد، مقامات آمریکایی اظهار نظری درباره آن نداشتهاند.
به نظر میرسد مقامات دولت واشنگتن درباره اینستکس سیاست صبر و انتظار را در پیش گرفتهاند تا در صورتی که 2 خواسته مشخص ایران از اینستکس در مسیر برآورده شدن باشد، نسبت به تحریم و مقابله با آن اقدام کنند و در غیر این صورت مشکلی با این آب باریکه مبادله تهاتری " غذا و دارو" ندارند.
به بیان دیگر هر چه اینستکس به خواستههای مورد نظر ایران نزدیک تر شود، امکان برخورد ایالات متحده آمریکا با آن بیشتر خواهد شد.
ایران به طور مشخص دو خواسته از اینستکس دارد:
1- خواسته نخست ایران وارد شدن مبادلات نفتی و بانکی ایران با دیگر کشورها در این کانال مالی است.
2- خواسته دیگر ایران وارد شدن کشورهایی چون چین و روسیه به این کانال مالی و تقویت بیش از پیش آن برای ایجاد مکانیزمی قوی و تضمین شده (از سوی کشورهای گروه 4+1) برای ارتباطات اقتصادی ایران با جهان خارج است.
به نظر میرسد مادامی که "اینستکس" به دو خواسته اصلی ایران جواب مثبت ندهد، ادامه فعالیت آن به صورت حداقلی با مماشات واشنگتن همراه باشد اما در صورتی که اینستکس بخواهد به فعالیتهای خود گسترش داده و خواستهای ایران را اجابت کند، مقامات واشنگتن بدون تردید از طریق ابزارهای تهدیدی و تحریمی، در مقابل آن خواهند ایستاد.
مقامات اروپایی طی ماههای گذشته بارها تاکید کردهاند که اینستکس در فاز نخست اجرایی خود مختص مبادلات کالاهای غیر تحریمی(غذا و دارو) خواهد بود و در مراحل و فازهای بعدی ممکن است شامل طیف بیشتری از کالاها باشد، با این حال مقامات اروپایی تا کنون درباره خواستههای ایران از اینستکس به ویژه درباره صادرات نفت ایران به اروپا (و کشورهای غیر اروپایی) از طریق سامانه اینستکس،اظهار نظری صریح و رسمی نداشتهاند و معلوم نیست که دولتمردان قاره سبز تا چه میزان حاضرند سینه خود را سپر صادرات نفت ایران از طریق اینستکس کنند، اقدامی که بدون تردید با واکنش منفی واشنگتن روبرو خواهد شد.
از نظر ایران مادامی که اینستکس به حوزه نفت و تسهیل مبادلات بانکی ایران، وارد نشود نیازها و انتظارات تهران را برآورده نخواهد کرد و بود و نبود آن توفیر چندان و قابل توجهی برای اقتصاد ایران نخواهد داشت، جز اینکه تنها یک نماد سیاسی برای نشان دادن شکاف میان اروپا و ایالات متحده آمریکا و جدایی مسیر بین دو سوی اقیانوس اطلس در حوزه دیپلماسی بینالمللی است.