بهبود شرایط بازار کار با ثبت قراردادها در سامانه

وجیهه زمانی - قراردادهای سفید امضا یکی از  چالش‌های اساسی در بازار کار کشور است و هر از چند وقت یکبار توسط فعالان کارگری مطرح و دوباره به فراموشی سپرده می‌شود. بی توجهی به این مساله باعث شده تا در سال‌های گذشته پرونده های قطوری از شکایات کارگران از کارفرمایان داشته باشیم و در نهایت این مشکل ریشه‌ای همچنان ادمه دارد.

 در این شرایط و با وجود غیرقانونی بودن این نوع قراردادها همچنان الزامی جدی از سوی نهادهای اجرایی دیده نمی‌شود. به اعتقاد کارشناسان بازار کار مهمترین دلیل این مساله به نبود سامانه‌ای جامع که شامل اطلاعات کارگر و کارفرمایان است بر می‌گردد. در واقع راه‌اندازی سامانه‌ای یکپارچه اطلاعاتی الزامی برای کارفرمایان فراهم می‌کند و در این شرایط شفافیت در بازار کار حاکم می‌شود.

احمد مشیریان، معاون وزیر کار با اشاره به اینکه طراحی سامانه الکترونیکی ثبت قراردادها در مراحل نهایی قرار دارد، گفت: تمام قراردادهای کار باید در این سامانه ثبت شوند.

وی با بیان اینکه از طریق این سامانه تمام اطلاعات مربوط به کارگاه‌ها، کارگران و کارفرمایان ثبت و ضبط می‌شود و  می‌توان از طریق آن روابط کار را بین کارگران و کارفرمایان تنظیم کرد گفت: یکی از سامانه‌هایی که ذیل سامانه مذکور فعالیت خواهد کرد سیستم طراحی و ایجاد سامانه الکترونیکی ثبت قراردادهای کار است که در راستای اجرای ماده ۷ و تبصره ماده ۱۰ قانون کار در دستور کار قرار گرفت.

راه‌اندازی سامانه جامع اطلاعات کارگری و کارفرمایی در شرایطی است که پیش از این با توجه به افزایش قراردادهای تنظیم شده فیمابین کارگر و کارفرما و رواج تسویه حساب های سفید امضا در رابطه بین کارگران و کارفرمایان دستورالعملی در ابتدای سال  96 برای ساماندهی به قراردادهای سفید امضا به مراجع تشخیص و حل اختلاف کارگر و کارفرما ابلاغ شده بود تا امکان بررسی شکایت کارگران درباره اینگونه قراردادها فراهم شود. با این وجود همچنان شاهد مشکلات زیادی در این زمینه هستیم.

سوء استفاده برخی کارفرمایان از بیکاری

در حال حاضر امضای برگه هایی به عنوان دریافت عیدی، درخواست بیمه نشدن، دادن اختیار کامل تعیین شرایط کار و اخراج به کارفرما از سوی نیروی کار؛ مهم ترین مواردی است که در قالب قراردادهای سفید امضا اتفاق می افتد و برخی افراد مجبور می شوند برای قرار داشتن در یک فرصت شغلی به ارائه تعهداتی خارج از چارچوب قانون کار دست بزنند.

کارشناسان بازار کار کشور عمده‌ترین دلیل این مساله را خروج برخی کارفرمایان از دایره اجرای قانون کار عنوان می‌کنند و معتقدند بروز سوء استفاده های اینچنینی از نیروی کار علاوه بر تفکرات سودجویانه برخی کارفرمایان، به دلیل فراوانی نیروی کار در مقابل فرصت های شغلی موجود است.

در این شرایط به گفته آنها کارفرما می تواند علاوه بر انتخاب نیروی مدنظر خود از بین ده ها متقاضی کار و همچنین اخراج نیروهایی که به دنبال دریافت حقوق قانونی خود باشند؛ قراردادهایی تنظیم کند که تنها منافع وی را به دنبال داشته باشد و از پیش هرگونه حق و حقوق بعدی نیروی کار را نیز منتفی کند.

افزایش بهره‌وری نیروی کار با ساماندهی قراردادها

موسی غنی‌نژاد، کارشناس اقتصادی در این باره با اشاره به مشکلات کارگران در خصوص قراردادهای سفید امضا می‌گوید: در سال های اخیر به کرات شاهد شکایت کارگران از کارفرمایان بوده ایم و عمده این مشکلات به دلیل عدم نظارت کافی بر بازار کار است. وی با بیان اینکه در صورت ایجاد سامانه‌ یکپارچه اطلاعاتی شرایط بازار کار بهبود پیدا می کند می‌گوید: به طور کلی هر مساله ای در اقتصاد که منجر به ایجاد شفافیت بیشتری شود موجب قرارگیری در روند توسعه می‌شود.

این استاد دانشگاه در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر مشکل بیکاری در کشور موجب شده تا برخی از کارفرمایان از این شرایط سوءاستفاده کنند و با قردادادن نیروی کار در شرایط سخت فشار را بر آنان تشدید کنند می‌گوید: این در صورتی است که اگر نظارت کافی بر روابط کارگری و کارفرمایی صورت گیرد هم شاهد بهبود در افزایش بهره‌وری نیروی کار هستیم و هم اینکه بازار کار ساماندهی می‌شود.

حال در این شرایط با تکمیل سامانه الکترونیکی ثبت قراردادها کارگران امیدوارند  تا تخلفات در زمینه تنظیم قراردادهای کار کاهش پیدا کند.