ورود مدیران دولتی به شركتهای خصوصی؛ چالشی پیش روی صنعت بیمه

بیمه مرکزی در ایران در تاریخ سی‌ام خردادماه 1350 به منظور تنظیم، تعمیم و هدایت امر بیمه در ایران و حمایت بیمه‌گذاران و بیمه‌شدگان و صاحبان حقوق آنها، همچنین به منظور اعمال نظارت دولت ایران بر فعالیت صنعت بیمه تاسیس شد.

پس از آن و به خصوص بعد از پیروزی انقلاب این صنعت دچار دگرگونی شده و در نهایت در مهر 1380 پس از تصویب مجلس و تایید توسط شورای نگهبان، بیمه مرکزی ایران تقاضاهای تاسیس شرکت بیمه خصوصی را پذیرفت و اولین مجوزها را در 28 اردیبهشت 1382 به چهار شرکت بیمه توسعه، پارسیان، رازی و کارآفرین اعطا کرد.

بر این اساس حداقل سرمایه برای تاسیس شرکت‌های بیمه مستقیم 140 و فعالیت اتکایی 200 میلیارد ریال معین شد. در آن زمان تعداد زیادی شرکت بیمه خصوصی به‌وجود آمد؛ ولی بعدها دولت سرمایه تاسیس را به ترتیب به 2500 و 4000  میلیارد ریال افزایش داد و شرکت‌های فعال را نیز موظف کرد تا سرمایه خود را افزایش دهند؛ در غیر این صورت  فعالیت آنها متوقف می‌شد.

در خلال ایجاد تغییرات در صنعت بیمه،  دولت بخش کوچکی از سهام سه شرکت آسیا، البرز و دانا را به‌صورت خرد در بورس اوراق بهادار به مردم عرضه کرد و بقیه را در ازای مطالبات خود به صندوق‌های بازنشستگی و شرکت‌های سرمایه‌گذاری سهام عدالت واگذار کرد تا مدیریت آنها کماکان در دست دولت باقی بماند.

اما چرا صنعت بیمه با وجود پا به عرصه گذاشتن شرکتهای خصوصی نتوانست آنگونه که باید نقش آفرینی کند؟ چرا با گذشت 14 سال از خصوصی سازی بیمه این صنعت در ایران یک صنعت پیشرو و توسعه یافته محسوب نمی شود؟

یک کارشناس ارشد بیمه با ارائه توضیحاتی دلایل عدم توسعه صنعت بیمه در کشور را واکاوی کرد؛ این استاد دانشگاه که نخواست نامش در این گفتگو ذکر شود، گفت: حدود 14 سال پیش شرکتهای خصوصی بیمه در ایران پا گرفتند و صنعت بیمه در ایران وارد رقابت شد؛ قبل از آن تنها 4 شرکت بیمه دولتی ایران، البرز، دانا و آسیا مشغول به فعالیت بودند که هر کدام یک گوشه بازار را گرفته و تقریبا هر یک در یک فضای اختصاصی خدمات رسانی می کردند؛ بیمه دانا لیدر بازار درمان  بود، بیمه البرز عمدتا خدمات بیمه باربری و اموال را انجام می داد، بیمه آسیا در امور بیمه شخص ثالت و بیمه ایران نیز همه خدمات را به در یک سطح و اندازه ارائه می کردند.

وی ادامه داد: اما سابقه بیمه خصوصی به پیش از انقلاب بر می گردد، پس از انقلاب بیمه ملی شده و 14 سال پیش نیز بیمه های خصوصی با مجوز بیمه مرکزی پا به عرصه وجود گذاشتند و پس از آن بازار رقابتی تر شد.

این کارگزار بیمه در پاسخ به این دو سال که اما آیا با ورود شرکتهای بیمه خصوصی رقابت منجر به توسعه بازار شد؟ آیا شرکتهای بیمه خصوصی سهمی در توسعه بازاز داشتند؟ گفت: پاسخ به هر دو سال منفی است چرا که کسری قوانین در این حوزه و همچنین آزاد سازی بیمه در سال 88 عامل رقابت منفی میان بیمه ها شد و هر کدام از شرکتهای بیمه به قیمت خراب کردن بازار در صدد نقش آفرینی و افزایش مشتری بودند. در این راستا خود بیمه گری سازمان نیز باب شده و عاملی برای عدم توسعه بازار برشمرده می شود. چرا که بیمه ها عموما به خود بیمه گری سازمان پرداخته و سازمانهای مادر خود را بیمه کرده و  کمتر به توسعه بازار کمک کردند.

این کارشناس بیمه گفت: اما یک چالش عمده نیز پیش روی صنعت بیمه در بخش خصوصی است و آن ورود مدیران شرکتهای دولتی به شرکتهای خصوصی است که به نوعی روشها و سیستمهای سنتی را در این بازار لحاظ کرده و از آنجا که مدیران دولتی بوده اند نمی توانستند صنعت بیمه را یک صنعت کار آمد و پیشرو تبدیل کنند.

وی در پاسخ به سوالی در مورد تاثیر برجام بر صنعت بیمه نیز گفت؟ برای اثر گذاری این سند بر اقتصاد کشور زود است چرا که بیمه تابعی از شرایط اقتصادی کشور است. به عنوان مثال زمانی که اقتصاد در رکود است بیمه مسوولیت کار فرما افت می کند. اما تاثیر مستقیمی که برجام بر جا گذاشته بر بیمه باربری کشتی ها و ... است که بخش بزرگی از صنعت بیمه را تشکیل نمی دهد. بیمه در ایران عمدتا خودرو و حوزه سلامت و درمان را پوشش می دهد.

وی توضیح مبسوطی در مورد بیمه های عمر داد و گفت: یکی از بیمه های محبوب در جهان که در ایران استقبال زیادی از آنها صورت نمی گیرد بیمه های عمر است که دلیل آن نیز عدم معرفی درست این نوع از بیمه از سوی بیمه گران است. کسانی که بیمه عمر را مشتری یابی می کنند شکل ذهنی مخاطبان را به سمت سرمایه گذاری سوق می دهند و اساسا بیمه عمر را یک بیمه سرمایه گذاری نمایش می دهند حال آنکه این نوع از معرفی کردن بیمه عمر اشتباه است.

این کارشناس بیمه افزود: بیمه عمر از جنس سرمایه گذاری نیست چرا که اگر شما همین رقم را که قرار است به بیمه پرداخت کنید در بانک سرمایه گذاری کنید سود بیشتری به شما بر می گرداند چون اساسا کار بیمه پرداخت سود نیست؛ بیمه در حقیقت باید ریسک را پوشش بدهد در خودرو تصادف یک ریسک است و در انسان ازکارافتادگی و مرگ ریسک است به هیمن جهت نگاه به بیمه عمر باید پوشش دادن ریسک ها باشد.

وی در پایان گفت: بیمه عمر باید به درستی به مردم معرفی شود، در این مورد باید فرهنگسازی صورت گرفته و بیمه شدگان بدانند که بیمه مانند یک وصیتنامه است؛ در حقیقت شما برای بعد از خودتان و برای عزیزانتان مبلغی به جا می گذارید تا تامین باشند.