چگونه کارکنانی بااشتیاق داشته باشیم؟

ایجاد انگیزه در محیط کار یکی از مهمترین عوامل موفقیت کسب و کارهاست و بدون انگیزه و اشتیاق نمیتواند انتظار زیادی از کارکنان داشته باشیم.

به گزارش آلامتو و به نقل از بیزینس ترند؛ اشتیاق زیاد در محیط کار معمولاً به معنی تمایل و علاقه به کار و تلاش زیاد است. حتماً شما هم با افرادی که شغل‌ جدید خود را با اشتیاق آغاز می‌کنند و بعد از مدتی انگیزه‌شان را از دست می‌دهند مواجه شده اید. متأسفانه، این موضوع بسیار رایج است و می‌تواند به مشکلات جدی برای مدیران بیانجامد، زیرا آن‌ها هستند که باید به اعضای بی‌انگیزه، بی‌تفاوت، بی‌میل به همکاری و بی‌حوصله‌ی تیمشان روحیه بدهند. نظارت نزدیک، سخنرانی‌های روحیه‌بخش، پاداش، تنبیه و انتقال، بخشی از اختیارات یک مدیر هستند. اما این استراتژی‌ها عموماً موفق نخواهند بود.

دکتر دیوید سیروتا (Sirota)، محقق و مشاور، پژوهشی با عنوان راه‌های ایجاد انگیزه در کارمندان ترتیب داده است. تحقیق او بر پایه‌ی یک نظرسنجی با بیش از چهار میلیون کارمند مشارکت کننده، و همچنین گروه‌های آزمایشی، مصاحبه‌ها، موارد خاص و مشاهدات غیررسمی بوده است. همان‌طور که در کتاب منتشرشده در سال ۲۰۰۵ وی به نام کارمند مشتاق هم آمده، او نتیجه گرفته است که راه ایجاد اشتیاق در کارمندان، این است که آنچه می‌خواهند را در اختیارشان بگذارید.

نظریه‌ی سه‌گانه‌ی سیروتا برای ایجاد اشتیاق در محیط کار بر ۳ رکن استوار است:

۱. اهداف شرکت با اهداف کارمند در تقابل نباشند

۲. کارکنان نیازهای اولیه‌ای دارند که باید به دست شرکت برطرف گردند

۳. اشتیاق کارکنان منبعی برای مزیت رقابتی است

برای درک بهتر نظریه‌ی سیروتا، خوب است به نکته‌ای که در ابتدا گفته شد بیشتر بپردازیم. اکثر مردم شغل جدیدشان را با سطح بسیار بالایی از انگیزه و علاقه آغاز می‌کنند، و معمولاً دوست دارند از کاری که می‌کنند لذت ببرند. سیروتا معتقد است که این بنیان خوب، به‌مرور و با رویکردهای نامناسب و شرایط بد شرکت خراب می‌شود.

۳ عاملی که در کنار هم به ایجاد اشتیاق منجر می‌شوند عبارت‌اند از:

۱. تساوی/عدالت: افراد دوست دارند در محیط کار با آن‌ها عادلانه رفتار شود

۲. موفقیت: افراد دوست دارند کارهای مهم و مفید انجام دهند و به خاطر این کارها به آنان ارج نهاده شود

۳. رفاقت: افراد تمایل دارند روابط خوبی با همکارانشان برقرار کنند
عامل اول: تساوی/عدالت

برخورد عادلانه باعث ایجاد اشتیاق در افراد می‌شود. کارکنان از شرکتشان توقع دارند تا شرایط فیزیولوژیک، اقتصادی و روانی مدنظرشان را فراهم کند. سؤالات سیروتا شامل مواردی از قبیل شرایط فیزیکی محل کار، امنیت شغلی، میزان کار مورد توقع، دستمزد، ارتباطات، پارتی‌بازی و همخوانی حرف و عمل مدیریت بود.

به گفته‌ی او، برای کسب اطمینان از رعایت عدالت در محیط کار، باید هر سه‌ی این موارد رعایت شوند:

امنیت جسمانی

از امنیت فیزیکی کارمندان اطمینان حاصل شود. این یعنی:

    برای محیط کار ایمنی فراهم کنید
    توقعاتتان را طوری تنظیم کنید که تعادل معقولی بین کار و زندگی کارکنانتان برقرار شود
    از رعایت تمامی ملزومات امنیت محیط کار اطمینان حاصل کنید
    دوره‌های ایمنی را مرتباً برگزار کنید

امنیت اقتصادی

فراهم کردن میزان قابل قبولی از امنیت شغلی الزامی است. این یعنی:

    تمام گزینه‌های پیش رو را قبل از اخراج افراد در نظر بگیرید
    در صورت اجتناب‌ناپذیر بودن اخراج، ابتدا به دنبال استعفای داوطلبانه‌ی او باشید
    صادقانه و رک در مورد موضوع اخراج صحبت کنید
    به کارمندان اخراج شده تا حد امکان کمک اقتصادی کرده و آنان را در پیدا کردن شغلی جدید یاری کنید
    بین کارمندان باقی‌مانده عدالت را رعایت کنید

حقوق قابل قبولی تعیین کنید

    دستمزد را به صورت رقابتی پرداخت کرده و حساب تورم را هم بکنید
    پاداش‌های متغیری بسته به عملکرد کارمندانتان در نظر بگیرید
    به کارمندانتان این امکان را بدهید تا با خرید سهام و یا برنامه‌های دیگر در موفقیت و سود شرکت سهیم شوند

نظریه‌ی سیروتا تأکید زیادی روی دستمزد دارد. او بر خلاف دیگران اعتقاد دارد که پول اهمیت زیادی در ایجاد اشتیاق در نیروی کار دارد. نظریه‌‌ی سیروتا می‌گوید که میزان دستمزد نشانه ای از احترام و موفقیت است، نه‌ فقط راهی برای خرید ملزومات زندگی.
سلامت روانی

محیطی سرشار از احترام فراهم کنید. این یعنی:

    با تمام کارمندان یکسان رفتار کنید؛ فارغ از میزان قدرت و یا جایگاهشان
    قدرتتان را عادلانه به کار بگیرید
    تبعیض را در محیط کار به حداقل برسانید. به‌عنوان‌ مثال، جای پارکینگ مخصوص و یا ناهارخوری‌های جدا ممنوع است
    به کارکنان استقلال کافی بدهید
    به خواسته‌ها و احتیاجات کارکنان گوش کنید
    بازخور مثبت بدهید و برای کارمندانتان ارزش قائل شوید
    به کارمندان اهمیت بدهید و تعامل محترمانه را پررنگ کنید

عامل دوم: موفقیت

افراد دوست دارند به کارشان ببالند و دیگران نیز کارشان را ببینند. همچنین می‌خواهند از دستاوردهای شرکت و تیمشان نیز احساس غرور کنند. سیروتا از کارکنان سوالاتی در مورد میزان و نوع بازخورهایی که دریافت کرده بودند پرسید؛ این‌که صمیمیت در محیط کارشان تا چه حد بوده و منابعی که در اختیارشان قرار داشته تا چه حد کافی و راضی‌کننده بوده است و درنهایت این‌که تا چه اندازه از شرکتشان راضی بوده اند و در آن احساس غرور می کردهاند.

برای آن‌که کارمندان چنین احساسی کنند، شرکت‌ها موظف به انجام چهار کار هستند:

۱. محیطی مثبت و هموار برای کار ایجاد کنند

این یعنی ابزار لازم برای موفقیت را در اختیار کارمندان بگذارند.

    از تیم‌ها استفاده‌ی مثبت ببرند
    مدیران را در پروژه‌ها درگیر کنند
    تا حد ممکن، شرکت را یکدست کرده و از رتبه‌بندی بپرهیزند
    تقسیم وظایف کرده و از ریزبینی بیش‌ازحد بپرهیزند

۲. چالش‌برانگیز باشند

به کارمندان این اجازه را بدهند که کارهایی که مهارت‌ها و توانایی‌هایشان را به چالش می‌کشد انجام دهند. به بیان دیگر:

    شایسته‌سالاری کرده و افراد مناسب را استخدام کنند.
    شغل‌ها و جایگاه‌هایی بر پایه‌ی پیشرفت و رضایت تعریف کنند
    به‌خوبی توضیح دهند که هر جایگاه چه نقشی در کل شرکت دارد
    دوره‌هایی تدارک دیده و فرصت آموختن مهارت‌های جدید را به کارمندانشان بدهند

۳. از بازخور، تشویق و پاداش استفاده کنند

به کارمندانتان بگویید کارشان چطور است. به بیان دیگر:

    توقعاتتان را شفاف و بی‌پرده بیان کنید
    اولویت‌ها را مشخص کرده و رویشان به توافق برسید
    پاداش‌های مناسبی در نظر بگیرید
    انتقادات را با تعریف و تمجید تعادل ببخشید

۴. سازمانی هدف‌دار و قانون‌مند باشید

افراد دوست دارند برای شرکت‌های قابل‌اعتماد کار کنند، شرکت‌هایی که بتوانند به کار کردن در آن‌ها افتخار کنند. بهتر است:

    تصویری تاز شرکت خود بسازید که باعث افتخار کارمندانتان باشد
    از قوانین و چارچوب‌های شرکت برایشان بگویید
    حرف و عملتان یکی باشد
    محصولات و خدمات درجه یک ارائه کرده و از روش‌های مناسب مدیریت استفاده کنید

عامل سوم: رفاقت

هر کسی دوست دارد از قرار گرفتن در محیط کار خود لذت ببرد؛ این است که روابط بین افراد را مهم می‌کند. رفتاری که همکاری، تعامل، صمیمیت، پذیرفتن دیگران و کار تیمی را تبلیغ و تشویق می‌کند، در ایجاد اشتیاق بسیار مهم است. به همین شکل، همکاری باید جزئی مهم از سیاست‌های شرکت باشد.

فرهنگ همکاری

کارمندان دوست دارند حس کار تیمی داشته باشند و احساس کنند عضوی از گروه هستند. این یعنی باید:

    «روابط اجتماعی» را یک اولویت بدانید. از هم‌ذات‌پنداری، درک متقابل و احترام بگویید و رعایت این موارد را از همه طلب کنید
    تعاملات اجتماعی را تشویق کرده و فرصتش را فراهم کنید
    برای عملکرد مثبت تیمی پاداش تعیین کنید
    تقسیم وظایف را تبلیغ و تشویق کنید
    مرتباً دستورات و تمرینات شرکت را مطالعه کنید تا از همخوانی برخوردها و نتایج اطمینان حاصل کنید

قوانین را مشخص کنید

    راه‌حل‌های مشکلات را تعیین کرده و مذاکرات دو سر برد را برای حل اختلافات انتخاب کنید

با ایجاد محیطی که هر ۳ عامل ایجاد انگیزه در آن رعایت شده باشد، می‌توانید از رضایت، اشتیاق و خلاقیت کارمندانتان اطمینان حاصل کنید. هرچند، این موارد از یکدیگر جدا نبوده و به هم وابسته‌اند: نمی‌توانید انتظار داشته باشید رفاقت و صمیمیت جای حقوق کافی را بگیرد. و همچنین برعکس، حقوق‌های بالا هم رفتارهای ناشایست را توجیه نخواهند کرد.

توصیه:

یکی از یافته‌های سیروتا این است که عدالت و مشتقاتش مهم‌ترین موضوع بوده و باید قبل از سایر موارد موردبررسی قرار گرفته و رعایت شود.

نکات مهم:

اشتیاق، به‌عنوان معیاری برای سنجش خلاقیت و انگیزه، محور نظریه‌ی سه‌گانه‌ی سیروتا است.

این نظریه می‌گوید همه‌ی کارمندان اصولاً از ابتدا انگیزه‌ی کافی دارند، اما به‌مرور و با اتفاقات گوناگون، این انگیزه‌ی طبیعی از بین می‌رود.

برای ایجاد اشتیاق و انگیزه، رهبران و مدیران باید محیطی با سطح بسیار بالایی از عدالت، موفقیت و رفاقت ایجاد کنند. وقتی با افراد برخورد یکسانی صورت گیرد، آن‌ها به کارشان ببالند و کارشان را در کنار افرادی که دوستشان دارند به انجام برسانند، شور و شوقشان افزایش‌ یافته و اخلاق، قانون‌مندی و خلاقیت هم به نهایت خود خواهد رسید.