۱۱ ارديبهشت ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۱ ارديبهشت ۱۴۰۴ - ۱۳:۳۶
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۴۲۴۷۱۷
تاریخ انتشار: ۱۳:۰۰ - ۲۶-۰۷-۱۳۹۴
کد ۴۲۴۷۱۷
انتشار: ۱۳:۰۰ - ۲۶-۰۷-۱۳۹۴

بهروز غريب‌پور: زيبايي را به شهر بازگردانيم

ما در سالن‌هاي فرهنگي جمع مي‌شويم، تا پيام‌هايي درست و واضح از آنچه را ميراث ملي و مذهبي ما هستند، ببينيم و بشنويم و درباره آنها فكر كنيم.
تجارب فراوان به درازاي چندين قرن و در قرن ٢١، به ما مي‌گويند كه سالن‌هاي تئاتر، سينما، اپرا، موسيقي، گالري‌ و كنفرانس‌، در توسعه مدنيت و تطبيق زيبايي‌شناسي عمومي تاثيري به‌شدت مهم و پراهميت دارند.

به گزارش اعتماد، عده‌اي معتقدند وجود اين سالن‌ها، تجملي است و مكاني براي جمع شدن بي‌دليل آدم‌ها.

اما آنها از اين نكته غافلند كه بشر نيازمند به اجتماع و جمعيت است؛ نيازمندي‌اي كه تعريف مي‌كند، ما آدم‌ها در هر جامعه‌اي به مكان‌هايي اينچنيني نيازمنديم تا بنيان باورها، اعتقادها، فرهنگ‌ها و عقايد اجتماعي خود را تقويت كنيم و در كنار هم جامعه‌اي بهتر بسازيم.

عده‌اي ديگر هم معتقدند كه تلويزيون و رسانه‌هاي جمعي و اينترنت، مي‌توانند جاي خالي اين مكان‌هاي فرهنگي را پر كنند. در حالي كه اين رسانه‌ها، رابطه‌هايي ميان فردي را شكل مي‌دهند و هيچ‌وقت، رابطه‌اي به بزرگي رابطه‌هاي اجتماعي مردم در سالن‌هاي فرهنگي را نمي‌سازند.

سالن‌هاي فرهنگي رابطه ميان گروه‌ها و اقشار مختلف جامعه را مي‌سازند و باعث مي‌شوند تا يك جمع فارغ از خاستگاه طبقاتي، ميزان سواد، ميزان درآمد و... تشكيل شود كه تنها و تنها نقطه مشتركش فرهنگ و هنر است و مي‌تواند فرهنگ جمعي را تصحيح كند، زنده نگه‌دارد و به نسل‌هاي بعد منتقل كند.

جمعيتي كه در يك سالن فرهنگي دورهم جمع مي‌شوند، از طرز نشستن تا طرز فكر كردن و واكنش نشان‌دادن، مي‌توانند روي يكديگر اثرگذار باشند و درك جمعي از فرهنگ و هنر را به وجود بياورند. دركي كه يكي از تفاوت‌هاي اساسي ما به عنوان انسان با ديگر موجودات است و براي زنده ماندن به آن نياز داريم.

ما در سالن‌هاي فرهنگي جمع مي‌شويم، تا پيام‌هايي درست و واضح از آنچه را ميراث ملي و مذهبي ما هستند، ببينيم و بشنويم و درباره آنها فكر كنيم. سازندگي ذهني ما آدم‌هاي اجتماعي، از همين سالن‌هاي فرهنگي مي‌آيد.

همان‌طور كه همين سازندگي را در مساجد، كليساها و ديگر مكان‌هاي مذهبي به دست مي‌آوريم. نيازمندي اجتماعي ما به اين مكان‌ها، براي در كنار هم بودن، باهم بودن و باهم ساختن، نيازمندي است كه نمي‌شود ناديده‌اش گرفت يا آن را انكار كرد. براي همين نيازمندي مهم است كه نمي‌توانيم به تمام اين مكان‌هاي فرهنگي و مذهبي، به چشم محلي براي گذر نگاه كنيم و از آنها ساده بگذريم.

معماري بيروني و دروني اين مكان‌ها مهم هستند و نگهداري آنها مهم‌تر. به عنوان مثال، وقتي به معماري مسجد شيخ‌لطف‌الله نگاه مي‌كنيم، در كنار تمام كاربري مذهبي‌اش، معماري زيبايي را مي‌بينيم كه به دريافت زيبايي‌شناسانه و ارتقاي سليقه فرهنگي مردم كمك مي‌كند. معماري كه ثابت مي‌كند، اين مسجد تنها محلي براي عبادت نيست و مي‌تواند محلي براي تمام آن‌چيزي باشد كه روح اجتماعي به آن نيازمند است.

اما انگار اين نيازمندي در ايران و از سال‌هاي آغازين قرن جديد هجري، ناديده گرفته شده. سال‌هاي سال است كه نه مساجد و مكان‌هاي مذهبي و نه سالن‌هاي فرهنگي، ساختمان‌هايي براي پرورش روح اجتماع ساخته نمي‌شوند و عناصر زيبايي‌شناسي كه در معماري اصيل و قديمي ما وجود دارد، ناديده گرفته مي‌شود.

انگار اين زيبايي‌شناسي از فرهنگ ما خط‌خورده و حتي در نگهداري آنچه به جا مانده هم، ديگر نه حساسيتي وجود دارد و نه دقتي. ما، مردماني شده‌ايم كه تاريخ خود را خط مي‌زنيم؛ به همان اندازه كه روي درخت‌ها را با چاقو خط مي‌كشيم و يادگاري مي‌نويسيم، روي كاشي‌هاي زيبا و درخشان مساجد تاريخي، تراكت‌هاي تبليغاتي مي‌چسبانيم و با ماژيك يادگاري مي‌نويسيم.

زيبايي‌شناسي از فرهنگ ما بيرون رفته و نه در مدارس به كودكان آموزش مي‌دهيم و نه خودمان به عنوان بزرگ‌ترهايي كه وظيفه سازندگي و مراقبت دارند، براي ساخت مساجدي با معماري درخشان يا سالن‌هاي فرهنگي با معماري زيبا و كاربردي، همت مي‌كنيم.

از كودك تا مدير، همه شبيه به هم، اين مسووليت تا نياز را نمي‌دانيم و همين است كه وقتي مي‌شنويم طاق اصلي تئاتر شهر فروريخته يا برج آزادي ترك خورده، نيازي براي پيگيري خبر احساس نمي‌كنيم و فراموشش مي‌كنيم.

ما به مساجدي با آجرهاي كهنه عادت كرده‌ايم، به سالن‌هاي سينمايي كه فقط راهروهايي تودرتو هستند و پاساژهاي بزرگ آنها را در آغوش كشيده، تن داده‌ايم و از شهر زيبا، فقط تصويري داريم كه شهرهاي ديگر جهان به ما مي‌دهند و نقش خودمان را فراموش كرده‌ايم.

مديريت شهري ما هم گرفتار همين فرهنگ فراموش‌كاري است. همين است كه شهردار، چيزي از زيبايي‌شناسي هنر نمي‌داند و آنهايي كه وظيفه زيباسازي شهر را در دست گرفته‌اند، تعريف‌شان از زيبايي و آوردن هنر به شهر، مي‌شود مجسمه عجيبي كه در ميدان توحيد نصب شده و معلوم نيست كه كارگر است يا آدم خسته‌اي كه بالشت به سر گرفته.

ما يادمان رفته كه معماري زيباي تمام ساختمان‌ها، مجسمه‌هاي هنرمندانه كه در شهر مي‌نشينند و تمام اين عناصر زيبايي‌شناسانه، احساسات شهروندان را درگير مي‌كند و اين درگيري اگر در مسير درست و حرفه‌اي باشد، فرهنگ به ارث رسيده ملي ما را ارتقا مي‌بخشد و به جز اين، مردماني مي‌شويم كه نتوانسته‌اند هنر اصيل خود را حفظ كنند و شهري دارند با ساختمان‌هاي خاكستري، سالن‌هاي فرهنگي كه كاركرد اصلي خود را فراموش كرده‌اند و شلوغ و پر از چشم‌اندازهاي ناخوشايند. حيف فرهنگ ملي ما، حيف معماري اصيل ميراثي ما و حيف روح و ذوق هنر ايراني است كه با بي‌حواسي و بي‌توجهي ما از بين برود و نشاني از آن به جا نماند.

پي‌نوشت: طاق اصلي سالن تئاتر شهر فروريخته، سينما آزادي هنوز پايان كار ندارد و زيرساخت‌هاي فرهنگي و هنري نه در تهران كه حتي در شهرستان‌ها هم با مشكل رو به رو است.

اتفاقي كه باعث شد تا سراغ بهروز غريب‌پور كه روزگاري خانه هنرمندان را ساخته، برويم و از او درباره نقش سالن‌ها و مكان‌هايي براي اجتماعات فرهنگي و مذهبي با معماري درست و زيبا بپرسيم.

ارسال به دوستان
اگر با مشتری و مخاطب سر و کار دارید، به این 3 «چرا» پاسخ دهید خبری که دروغ نبود ؛ ساخت دنباله فیلم سینمایی «روزی روزگاری در هالیوود» به کارگردانی دیوید فینچر چشم دولت روشن! پیامک تذکر حجاب به گیلان هم رسید کارت سوخت خودروها و موتورهایی که بیمه شخص ثالث ندارند، می سوزد ساخت فصل دوم سریال «شوگان» رسمی ‌شد اعدام 2 دزد در دزفول / اتهام: محاربه گروسی : باید به هر قیمتی از درگیری نظامی جلوگیری کرد/ ایران با جدیت بی سابقه ای وارد مذاکرات با امریکا شده افت ۳۰۰ میلیارد دلاری ثروت میلیاردرها در ۱۰۰ روز نخست دولت دوم ترامپ آتش‌سوزی در اسرائیل و عوارض احتمالی آن دغدغه جدید سعید جلیلی: ساختن فیلم سینمایی درباره واقعه 7 اکتبر ویتنام و آمریکا نیم قرن پس از جنگ خونین گاراژ رویایی یک میلیاردر هندی(عکس) خواستگار کینه‌جو دختر جوان را با شلیک گلوله کشت فرزند شما هم از این نقاشی ها دارد؟!(ویدئو) دانش آموزان دل‌زده، معلمان افسرده؛  چرا مدرسه واقعاً خانۀ دوم نیست؟