هندوانه که تا دو ماه پیش در بازار میوه و تره بار جولان میداد و با قیمت کیلویی 2000 تومان خود پیشتازی میکرد، به ناگهان از سکه افتاد و کار به جایی کشید که برخی کشاورزان همدانی از برداشت آن منصرف شدند و هندوانهها روی زمین باقی ماندند؛ چرا که در حال حاضر وقتی هندوانه با قیمت کیلویی 250 تا 300 تومان در بازار به فروش میرسد، برداشت آن برای کشاورز صرفه اقتصادی ندارد.
تنش آبی در همدان بیداد میکند و کمآبی در آیندهای نه چندان دور دامنگیر همه به ویژه کشاورزان میشود. در این بین هم شرایط جوی و تغییر اقلیم دخیل است و هم خود کشاورزان مقصرند که خواه ناخواه با کشت محصولات پرآببر، بیرویه از آبهای زیرزمینی استان برداشت میکنند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) منطقه همدان، گویا حلقه مفقودهای بین کشاورزان و جهادکشاورزی استان وجود دارد که هم کمآبی میتازد و هم کشاورزان به کار خود مشغولند و فقط براساس برنامهریزی سنتی به کار خود ادامه میدهند.
نمونه همین اقدامات که از عدمآگاهی و اطلاعرسانی نشأت گرفته، کشت محصولات پرآببر چون هندوانه، سیبزمینی، یونجه، خیار و... در استان است. این روزها شاهدیم در مورد برخی محصولات عرضه از تقاضا گوی سبقت را ربوده و همین امر موجب پایین آمدن نرخها شده و کشاورزانی که در سطحهای وسیع اقدام به کشت محصولی چون هندوانه کردهاند هیچ توجیهی در برداشت این محصول از زمینهای کشاروزی خود نمیبینند، بنابراین هندوانههایی که هزینههای گزاف برای تولید و رشد آن بر دست کشاورزان گذاشته، روی زمین باقیماندهاند و رهگذران و روستانشینان از این محصول بهرهمند شده و خود اقدام به برداشت میکنند. نمونه بارز آن در مسیر همدان - تهران و در حوالی شهرستان فامنین قابل مشاهده است.
هرچند کشاورزانی هم که تنها منبع درآمدشان از کشاورزی است و به طور کامل محصولشان را برداشت کرده و به فروش رساندهاند، وقتی پای صحبتهایشان مینشینی آنقدر صادقانه از بیاطلاعی خود از پرآببر بودن محصول کشت شده سخت میگویند که هیچ شکی به دل راه نمیدهی و قضاوتهایی که افراد از منظرهای دور از آنان دارند را از در ذهن خود پاک میکنی.
البته از سوی دیگر مروجان کشاورزی سازمان جهادکشاورزی هم میگویند که تمام تلاش خود را برای آگاهیبخشی کشاورزان انجام میدهند، اما آنان زیربار تغییر الگوی کشت نمیروند.
در این بین مرکز تحقیقات کشاورزی و وزارت جهادکشاورزی نباید تنها به این موضوع فکر کنند که مصرف آب از طریق کشاورزان را کاهش دهند، بلکه باید دغدغه معیشت کشاورزان را در رأس امور قرار دهند و ارقام و محصولاتی را معرفی کنند که مطمئن باشند بازار فروش آن وجود دارد یا حداقل میتوانند شرایطش را فراهم کنند.
"سعید ورمزیار"، کشاورز روستای دهنو در گفتوگو با خبرنگار ایسنا، با بیان اینکه دو سال پیاپی اقدام به کشت هندوانه کردهام، گفت: من به همراه چهار برادرم بر روی یک قطعه زمین دو هکتاری کشاورزی میکنیم.
وی افزود: چهار سال پیش سیستم آبیاری تحت فشار را در مزرعه خود اجرا کردهایم و در کشت هندوانه سال 94 از دو هکتار 20 تن برداشت کردیم و با وانت خود به روستاهای اطراف برده و به فروش رساندیم.
این کشاورز به مشکلات اقلیم منطقه شهرستان قهاوند و ملایر اشاره کرد و یادآور شد: با توجه به اینکه سرمای بهاره طولانی بوده و سرمای پائیزه نیز در منطقه زودرس است باغداری پاسخگوی درآمد مالی کشاورزان نیست و بر این اساس کشاورزان منطقه به سمت کشت محصولات آبی روی آوردهاند.
وی ادامه داد: تنها منبع درآمد ما از این زمین است و منبع درآمد دیگری نداریم و با توجه به کاهش قیمت هندوانه در سالجاری، با مشکل جدی مالی مواجه شدهایم.
ورمزیار با اشاره به اینکه در خصوص میزان آب مصرفی برای تولید هندوانه اطلاعاتی نداشتم، تصریح کرد: اخیرا از طریق تلویزیون متوجه شدهایم که هندوانه جزو محصولات کشاورزی با مصرف آب بسیار بالاست.
وی اضافه کرد: متاسفانه جهادکشاورزی و دیگر دستگاههای ذیربط در خصوص میزان مصرف آب محصولات کشاورزی هیچ اطلاعاتی به کشاورزان نمیدهند.
یک محاسبه ساده نشان میدهد که اگر برای تولید هر هندوانه بین 200 تا 300 لیتر آب نیاز باشد و اگر قیمت هر لیتر آب 1000 تومان باشد مبلغی بین 200 تا 300 هزار تومان فقط برای تامین آب تولید هندوانه هزینه شده است و با احتساب دیگر هزینهها برای تولید یک هندوانه باید 350 هزار تومان هزینه کرد و این در حالیست که هر هندوانه در بهترین شرایط در سالجاری هر کیلو 2000 تومان به فروش میرسد.
در ادامه این کشاورز تصریح کرد: من از این موضوع اطلاعی ندارم، کارشناسان و مهندسان جهادکشاورزی باید به کشاورزان اطلاعات ارائه کنند.
وی افزود: جهادکشاورزی باید به کشاورزان بگوید که چه محصولاتی را کشت کنند که آب کمتری مصرف شود و از سوی دیگر درآمد کشاورزان هم تضمین شود.
وی با انتقاد از جهادکشاورزی گفت: هنگامی که به جهادکشاورزی مراجعه میکنیم جواب مناسبی دریافت نمیکنیم.
ورمزیار افزود: با شرایطی که پیش آمده من نمیدانم برای سال آینده باید چه محصولی کشت کنیم تا از یک زمین دو هکتاری برای 5 خانوار کسب درآمد داشته باشیم.
وی در ادامه به کم کاری خود کشاورزان در کسب اطلاعات و آگاهی اذعان کرد و گفت: کشاورزان هم در خصوص کشت محصولات کمآببر پیگیر نبوده و نمیخواهند اطلاعات کسب کنند، هر چند جهادکشاورزی نیز درباره کشاورزی علمی هیچگونه راهنمایی نکرده و اطلاعاتی ارائه نمیکند.
گفتنی است؛ برای پیگیری موضوع از مدیر زراعت جهادکشاورزی استان اقدام کردیم اما متاسفانه این مقام مسئول پاسخگو نبود.