اولویت‌بخشی به گردشگری در برنامه ششم

همچنین به گفته معاون سرمایه‌گذاری سازمان گردشگری، از 12 محور درنظر گرفته شده برای برنامه ششم از سوی سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و بودجه، یک محور مشخصا به گردشگری اختصاص یافته است.

اما آیا این موارد کلی، آن‌گونه که باید و شاید در متن برنامه ششم لحاظ خواهند شد؟ آیا برنامه ششم برخلاف برنامه‌های چهارم و پنجم به حوزه گردشگری و صنایع‌دستی توجه لازم را مبذول خواهد داشت؟ و آیا این برنامه توسعه، فرصتی را برای رشد و پیشرفت توریسم کشور فراهم می‌کند؟

برخی کارشناسان بر این باورند گام نخست برای توسعه توریسم کشور این است که حکومت و دولت بخواهند و تصمیم بگیرند به موضوع گردشگری اهمیت دهند و گامی در این زمینه بردارند. دکتر غلام‌حیدر ابراهیمبای سلامی، عضو شورای‌عالی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری، از جمله این افراد است. به اعتقاد او زمانی که مقام رهبری در سیاست‌های کلی برنامه ششم صراحتا بر لزوم رشد تعداد گردشگران خارجی تاکید کرده‌اند، دولت نيز باید تمام توجه خود را معطوف به این امر مهم کند.

وی در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «اگر می‌خواهیم درآمد داشته باشیم، اشتغال‌آفرینی کنیم، فقرزدایی شود، عدالت گسترش یابد، به حفظ محیط زیست و پایداری منابع مادی و معنوی جامعه بپردازیم، بهترین راه گردشگری است.» رئیس انجمن علمی گردشگری ایران، شاخص توسعه در ارزیابی پیشرفت اقتصادی و اجتماعی اکثر کشورها را، گردشگری می‌داند و خاطرنشان می‌کند: «کشوری که گردشگری ندارد، پیشرفت و امنیت ندارد. با اهتمام به این صنعت، هم هویت فرهنگی ما حفظ می‌شود و هم معرفت نسبت به جامعه ارتقا می‌یابد. فرآیند میهمانی و میزبانی تبدیل به صنعتی شده که دیگر فعالیت‌ها و صنایع را به پویایی و تحرک وامی‌دارد.»

ابراهیمبای سلامی تاکید می‌کند: «با گسترش صنعت گردشگری در کشور، توسعه صادرات به بهترین نحو ممکن اتفاق می‌افتد؛ گردشگر خارجی ارز را به داخل کشور می‌آورد و این ارز در بستر جامعه توزیع می‌شود. گردشگران داخلی به‌جای سفرهای خارجی، تمایل پیدا می‌کنند در داخل کشور سفر کنند و همه اینها موجب گسترش فعالیت‌ها می‌شود.» وی یادآور می‌شود که در شرایط رکود نفت و گاز، تنها راه رونق اقتصاد کشور توسعه گردشگری است.

نقش سهل و ممتنع قوانین در توسعه توریسم

رئیس انجمن علمی گردشگری ایران با بیان اینکه در برنامه سوم و چهارم توسعه، گردشگری اولویت چهل و سوم تا چهل و ششم برنامه بود، می‌افزاید: «اکنون که در آستانه تدوین برنامه ششم توسعه هستیم، باید همت کرد تا گردشگری به معنای واقعی اولویت اول برنامه ششم باشد و برای تحقق این امر نیز لازم است مهم‌ترین محورها تعیین شوند.» ابراهیمبای‌سلامی امكان استفاده از ظرفيت شركت‌هاي بين‌المللي و تسهيل سرمايه‌گذاري‌هاي مشترك در دوران پسا‌تحريم را از مهم‌ترین محورهایی برمی‌شمرد که باید در برنامه ششم به آن توجه کرد. وی همچنین با تاکید بر لزوم وضع قوانين تسهيل‌كننده در این صنعت، می‌افزاید: «لحاظ کردن این امر در برنامه ششم، می‌تواند مشوق و تسریع‌کننده سرمايه‌گذاري بخش خصوصی در حوزه گردشگري باشد تا هم سرمايه‌گذاران ملي و بين‌المللي جذب شوند و هم تمام فعالان احساس منفعت کنند.»

به اعتقاد این عضو شورای‌عالی میراث فرهنگی، صنایع‌دستی وگردشگری، وضع قوانین تسهیل‌کننده می‌تواند حجم زياد نقدينگي سرگردان کشور را که اکنون بیش از 800 هزار میلیارد تومان تخمین زده می‌شود، به سمت این صنعت روانه کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به مهم‌ترين قوانين گردشگری که باید اصلاح شوند، تصریح می‌کند: «تمديد ماده 11 قانون تشكيل سازمان ميراث فرهنگي در خصوص فاينانس، معافيت از پرداخت هرگونه ماليات و عوارض براي دوره‌اي 10 ساله، معافيت گمركي ورود خودروهاي خاص گردشگري یا ساخت خودرو باکیفیت در داخل کشور از مهم‌ترین قوانینی هستند که باید اصلاح شوند.»

ابراهیمبای سلامی با اشاره به تاکید سیاست‌های کلی برنامه ششم بر توسعه حمل و نقل و بهبود آن در کشور، اضافه می‌کند: «برای توسعه جاده‌ها و افزایش کیفیت خودروها باید اقدامات لازم به‌عمل آید. همچنین همان‌طور که در سیاست‌های کلی برنامه ششم بر اولویت ‌بخش ریلی در توسعه حمل و نقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن تاکید شده، باید تقويت ناوگان ريلي و هوايي در دستور کار قرار گیرد؛ به گونه‌ای که هم‌اکنون به افزایش 1500واگن در ناوگان ریلی نیاز داریم. همچنین در حمل و نقل هوایی نیز 400 فروند هواپیما باید به ناوگان ما افزوده شود.» رئیس انجمن علمی گردشگری ایران، تسريع در تجهيز و توسعه فرودگاه‌های کشور خصوصا فرودگاه حضرت امام خمینی(ره) حداقل به ظرفیت 25 میلیون نفر در سال را خواستار می‌شود و می‌گوید: «باید توجه داشته باشیم که شکوه فرهنگ ایرانی-اسلامی و میهمان‌نوازی ایرانیان در برنامه‌ريزي‌های صنعت گردشگري انعکاس داده شود؛ به گونه‌ای که هر گردشگری فرهنگ اصیل ایران را احساس کند.»

این کارشناس گردشگری در پایان، لزوم نگاه دانش‌محور و تخصصي به صنعت گردشگري؛ لزوم استفاده از تجارب ديگر كشورها در توسعه گردشگري؛ لزوم ساماندهی و استفاده از جمع کثیر فارغ‌التحصيلان گردشگري؛ لزوم اتخاذ تدابيري براي مشاركت جوامع محلي در توسعه گردشگري و... را از دیگر محورهای مهمی برمی‌شمرد که باید در برنامه ششم جهت توجه به گردشگری به آن پرداخت.

به نظر می‌رسد پس از مدت‌ها، اکنون لزوم توجه به جایگاه توسعه‌ای گردشگری در اقتصاد کشور در میان تمام مسوولان مسجل شده است اما همچنان گام‌های اساسی برای تحقق آن باقی مانده؛ گام‌هایی نظیر گنجاندن گردشگری در اولویت‌های اصلی برنامه ششم و سرانجام اجرایی کردن کامل آن.