اراک، تبریز می‌شود؟!

 دو سال است که اراک عنوان هشتمین کلانشهر ایران را با خود یدک می‌کشد، اما به نظر می‌رسد این شهر در این مدت تنها نامی را بر خود حک کرده که با معنای آن شاید کیلومترها فاصله دارد.
 
 زباله‌ای را در دست گرفته و در انتظار یافتن سطل زباله‌ای در پیاده‌روی خیابان به پیش می‌روم، بعد از پیمودن مسیری طولانی و احساس خستگی در پی یافتن جایی برای نشستن اطراف را نگاهی می‌اندازم، اما دریغ از یک نیمکت کوچک؛ پس بر روی سکوی سرد مغازه‌ای می‌نشینم.
 
به گزارش ایسنا، خیابان شلوغ از اتومبیل‌های بینوایی است که جهت یافتن مسیری برای گریز از این همه شلوغی و رهایی از خیابان‌های باریک پیچ‌وتاب می‌خورند و بر روی آسفالت‌های ترک خورده لایی می‌کشند و در تمامی این لحظات عنوان کلانشهر با یک علامت سوال بزرگ در ذهنم نقش می‌بندد.
 
 گسترش روزافزون شهرها در کلیه کشورهای جهان و از جمله ایران، از پیامدهای غیرقابل اجتناب عصر دانش و فناوری است و همواره رفع پیچیدگی‌هایی که معمولا این گسترش‌ها به همراه دارند، امکانات خاص خود را می‌طلبد‌.
 
اراک نیز مانند سایر شهرهای این کره خاکی دستخوش این گسترش قرار گرفته و صنعتی بودن این شهر در کنار افزایش جمعیت آن به گسترش این شهر در همه زمینه‌ها کمک کرده و البته به افزایش مشکلات شهری نیز تسریع بخشیده است.
 
یک کلانشهر به علت جمعیت و رفت و آمدهایی که روزانه صورت می‌گیرد باید از امکانات کافی جهت رفاه حال شهروندان برخوردار باشد در غیر این صورت مشکلاتی که بزرگی و جمعیت این گونه شهرها با خود به همراه دارند چند برابر خواهد شد.
 
از جمله این امکانات که زندگی میان آهن و بتن را ممکن می‌سازد، مبلمان شهری است که مجموعه وسیعی از دستگاه‌ها، وسایل، نمادها و امکاناتی را شامل می‌شود که در فضای باز نصب شده‌، استفاده عمومی دارند و زندگی شهری را تسریع می‌بخشند.
 
فضاسازی، محوطه‌سازی، کف‌سازی، پیاده راه‌سازی، مرمت، نماسازی، پاکسازی جداره‌های شهری، برنامه‌ریزی برای احیای بافت‌های با ازرش تاریخی، فرهنگی، معماری و کاربردهای شهری، آرام‌سازی و ایجاد گشایش و آسایش روانی در محیط از جمله اقداماتی است که در یک کلانشهر باید انجام شود.
 
از سوی دیگر آلودگی هوایی که به علت گستردگی فعالیت‌ها و جمعیت در کلانشهرها ایجاد می‌شود فضای سبز مطلوبی را می‌طلبد که در کاهش آلودگی گامی مؤثر تلقی می‌شود.
 
براساس مطالعات و بررسی‌های وزارت مسکن و شهرسازی، سرانه متعارف و قابل قبول فضای سبز شهری در شهرهای ایران بین 7 تا 12 متر مربع برای هر نفر است که در مقایسه با شاخص تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد( 20 تا 25 متر مربع برای هر نفر)، رقم کمتری است.
 
با نگاهی به سطح کلانشهر اراک هر بیننده‌ای متوجه این مهم می‌شود که در این کلانشهر حتی طبق استاندارد وزارت مسکن و شهرسازی فضای سبز وجود ندارد.
 
یکی دیگر از الزاماتی که زندگی شهرنشینی می‌طلبد زیبایی فضای شهری است. انسان از آنجاکه ذاتا تنوع‌طلب و به دنبال زیبایی‌هاست طبعأ زندگی در محدوده‌ای فاقد زیبایی و محصور شده با آهن و سیمان‌ سیاه را برنمی‌تابد و یا در صورت تحمل این شرایط به تدریج به سمت افسردگی پیش می‌رود.
 
زندگی در یک کلانشهر به علت شلوغی سمعی و بصری که ایجاد می‌کند، نیازمند برخورداری از فضاهای متنوعی است ولی با چرخی در خیابان‌های اراک، کسل‌کننده بودن فضای شهری را می‌توان از چهره ساکنین تشخیص داد. آنان همگی از زیبا نبودن و کسل‌کننده بودن فضای شهر ‌و نبود اماکن‌ تفریحی در سطح شهر شکایت دارند و به دنبال تعطیلات جهت فرار از این فضای بی‌روح هستند.
 
‌با توجه به اینکه مقایسه معمولا یکی از راه‌های مناسب ارزیابی تلقی می‌شود، از این رو بد نیست که نگاهی به دیگر کلانشهرهای ایران بیندازیم.
 
به گزارش ایسنا، اساس نتایج یک تحقیق درباره وضعیت شهرهای جهان که از سوی سازمان ملل متحد انجام و در مجله الکترونیکی این سازمان منتشر شد، کلان‌شهر تبریز به عنوان زیباترین و توسعه یافته‌ترین شهر ایران اسلامی انتخاب و معرفی شد.
 
براساس گزارشی که در سال 91 بر روی سایت ایسنای منطقه آذربایجان شرقی، به نقل از سامانه اطلاع‌رسانی شهرداری‌ها، قرار گرفت نتایج این تحقیق در حالی حکایت از پیشگامی تبریز، شهر اولین‌های ایران از نظر کسب شاخص‌های مورد نظر در این حوزه دارد که شهر‌های دیگری نظیر تهران، اصفهان، مشهد، شیراز، قم، اورمیه در رده‌های بعدی قرار دارند و تبریز گوی سبقت را از این شهرها ربوده است.
 
بر اساس گزارش مجله سازمان ملل متحد، وجود ساختمان‌های مدرن و زیبای فراوان، خطوط هواپیمایی پیشرفته، طبیعت بکر و جذاب، غذاهای لذیذ، مساجد زیبا، اماکن و ابنیه تاریخی متعدد از جمله شاخص‌ها و معیارهای اعلام شده و موثر در این انتخاب بوده است.
 
علاوه بر این، سازمان بهداشت جهانی نیز همچون دو سال گذشته بار دیگر تبریز را به عنوان بهداشتی‌ترین و سالم‌ترین شهر ایران انتخاب کرد.
 
از دیگر موفقیت‌های کسب شده توسط تبریز در این تحقیق بین‌المللی، انتخاب و معرفی این شهر به عنوان شهر پیشگام و پیشتاز سرمایه‌گذاری بخش خصوصی است.
 
در همین حال در این سال، تبریز یکی از موفق‌ترین شهرهای ایران در تحقق سیاست‌های اصل 44 قانون اساسی اعلام شد.
 
مقایسه کلانشهر اراک با برترین کلانشهر ایران این نکته را گوشزد می‌کند که بسیار با معیارهای در نظر گرفته شده فاصله داریم و در این شرایط دیگر مجال شکل‌گیری فکر مقایسه اراک با کلانشهری مثل نیوزلند به عنوان دهمین کلانشهر دنیا وجود ندارد.
 
خودنمایی مارشیو به جای آرشیو !
 
رئیس سازمان نظام مهندسی اراک معتقد است: شهرداری یک علم است که در کشور ما سال‌های جوانی را سپری می‌کند.
 
غلامحسن‌ الله‌دادی در رابطه با استانداردهای شهری، بر لزوم بهره‌گیری از نظر کارشناسان در طرح‌های توجیهی تأکید و بیان کرد: یکی از علت‌هایی که طرح‌های توجیهی بلااستفاده مانده و یا با مشکل مواجه می‌شوند، کنار گذاشتن کارشناسان متخصص است.
 
وی در خصوص به وجود آوردن شهری مطلوب عنوان کرد: شهرسازی مسئله‌ی پیچیده‌ای است و باید مطالعات اجتماعی مناسبی در رابطه با طرح‌های این حوزه در نظر گرفته شود تا شاهد خروجی سازنده‌ای باشیم.
 
الله‌دادی اظهار کرد: یکی از عللی که موجب پا بر جا ماندن مشکلات شهری شده فرصت کمی است که شهرداران برای کار در اختیار دارند و این امر باعث می‌شود هر شهردار با متوسل شدن به آسفالت کردن معابر و یا کف‌سازی پیاده‌روها آن هم به شکل غیر اصولی عملکردی در دوران کوتاه فعالیت از خود بر جای گذارد.
 
وی برای مثال به ناتمام ماندن پروژه 55 متری اراک اشاره و اظهار کرد: اگر شش ماه این پروژه به صورت کارشناسانه مورد ارزیابی قرار می‌گرفت، اجرای آن 15 سال به تعویق نمی‌افتاد و به موقع مورد بهره‌برداری قرار می‌گرفت.
 
رئیس نظام مهندسی اراک در خصوص فاصله کلانشهر اراک با سایر کلانشهرهای کشور عنوان کرد: باید اقدامات کارشناسی بسیاری در این حوزه صورت پذیرد تا مشکلات اراک به عنوان یک کلانشهر مرتفع و فاصله زیاد این شهر با استانداردهای یک کلانشهر کم شود.
 
الله‌دادی نزدیک شدن معماری شهری به منظری مطلوب را یکی از المان‌های مد نظر برای یک کلانشهر برشمرد و افزود: هنگامی که خیابانی احداث می‌شود بهترین راهکار جهت معماری و طراحی مطلوب در آن ارائه طرحی هنرمندانه و کارشناسانه است.
 
وی ادامه داد: متأسفانه همیشه مردم جلو حرکت می‌کنند و مسئولین بعد از آنها و این امر در خصوص معماری شهری نیز مشهود است در صورتی که باید جهت جلوگیری از هرج و مرج در ساخت‌وساز طرح‌های مناسبی به مردم ارائه شود تا حتی اگر جلوتر از مسئولین حرکت می‌کنند در مسیر درست حرکت کنند.
 
رئیس نظام مهندسی اراک به نداشتن آرشیو جهت معماری شهری اشاره و اظهار کرد: نبود طرحی شفاف در این زمینه باعث شده که حرکتی مارپیچ را در معماری اراک شاهد باشیم و به جای آرشیو، مارشیو در مقابل دیدگان شهروندان خودنمایی کند.
 
الله‌دادی از شهر به عنوان موجودی زنده یاد کرد و افزود: شهر را مردم می‌سازند و از این نکته نباید غافل شد که فرهنگ‌سازی در خصوص زندگی شهری بویژه در کلانشهرها بسیار حائز اهمیت است.
 
فضای استاندارد شهری منبع انرژی مثبت
 
به گزارش ایسنا، یک جامعه‌شناس نیز در رابطه با تبعات هرج و مرج در زندگی شهری به ایسنا گفت: این هرج و مرج با تأثیر سوئی که در جامعه می‌گذارد موجب کسل شدن جامعه شهری و در نتیجه پایین آمدن سطح کیفی کارها می‌شود.
 
فرزاد نوابخش به انرژی مثبتی که فضای استاندارد شهری می‌تواند منتقل کند اشاره و بیان کرد: کلانشهر اراک نیاز به برنامه‌ریزی مطلوبی جهت رفع مشکلات شهری دارد تا شاهد نظم شهر و در نتیجه نظم اذهان باشیم.
 
وی یکی از عوامل دستیابی به جامعه‌ای پویا را برخورداری از فضای شهری که جوابگوی نیازهای جامعه باشد ارزیابی و اظهار کرد: شهرهای بزرگ و پرجمعیت نیازهایی را به جامعه تحمیل می‌کنند که عدم رفع این نیازها سختی زندگی شهری و به نوعی به هم ریختگی جامعه را در پی خواهد داشت.
 
به گزارش ایسنا، زندگی در شهری کوچک و کم‌جمعیت و یا روستایی دنج، حوصله و مجال فکر کردن به بسیاری از مسائل از جمله محیط زیست را فراهم می‌کند، اما قطعا درگیری با روزمرگی و تکرار کارهای کسل‌کننده این مجال را از آدمی می‌رباید.
 
خستگی ناشی از شنیدن صدای بوق وسایل نقلیه و سروصدای مردمی که عجله دارند از شلوغی خیابان فرار کنند و خستگی راه آن‌قدر زیاد بود که زباله‌ی پلاستیکی در دستم را در خیابان رها کنم و به راه خود ادامه دهم، اما این موضوع باقی می‌مانند که رفع نیازهای شهری شلوغ مثل اراک چه موقع محقق خواهد شد.