یلدا، زایش و نمایش مهر

یلدا، شب چله یا جشن زایش مهر، درازترین شب سال و شب زاده شدن دوباره خورشید و آغاز فصل زمستان و شروع انقلاب زمستانی و از همه مهم‌تر شبی برای احیای سنت موکد صله‌ی رحم است.

به گزارش ایسنا، بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد روز یکم دی‌ماه به نام جشن دیگان و شب پیش از آن به نام جشن شب چله نام‌گذاری شده است. یلدا واژه‌ای سریانی به معنای زایش است که به نادرستی جایگزین چله شده است. شب چله یا جشن زایش مهر، درازترین شب سال و شب زاده شدن دوباره خورشید و آغاز فصل زمستان و شروع انقلاب زمستانی است.

ایرانیان باستان هزاران سال پیش دریافتند که گاه‌شماری بر پایه‌ی ماه نمی‌تواند گاه‌شماری درستی باشد، پس گاه‌شماری خود را بر پایه‌ی خورشید بنا نهادند، یعنی رهروی خورشید را در برج‌های آسمان اندازه‌گیری کردند و برای هر برج نام ویژه گذاشتند و دریافتند که در آغاز پاییز و بهار روز و شب برابر است، ولی آغاز تابستان برابر با بلندترین روز و آغاز زمستان برابر با بلندترین شب سال است.

سپس آنان گاه‌شماری خود را بر پایه‌ی چهل روز یا چله گذاشتند و سال را به 9 چله (ماه) بخش کردند. سپس در زمان داریوش این چهل روز به سی روز کاهش یافت و دوازده ماه پدید آمد که سنجیده‌ترین گاه‌شماری جهان است و شب چله برابر با انقلاب زمستانی است.

از این رو زمستان به دو چله کوچک و بزرگ تقسیم می‌شود، چله بزرگ از یکم دی‌ماه تا دهم بهمن ماه و چله کوچک از دهم بهمن‌ماه تا بیستم اسفند ماه است که جشن چله، شب نخست چله بزرگ است.

پس از دیدگاه اخترشناسی شب چله بلندترین شب سال است و روزها کم‌کم بلند و شب‌ها کوتاه می‌شود و آغاز روشنایی است، از همین رو ایرانیان این شب را شب زایش نور نامیدند که در افسانه‌های ایران باستان شب زایش مهر در سپهر است و ماه به دلدادگی این شب را به درازترین دیدار خود با خورشید دگرگون می‌کند که جشن پیدایش مهر است.

جشن زایش مهر این جشن آریایی همراه با کیش مهر به روم و بسیاری دیگر از کشورها رفت که امروز نشانه‌ها و نمادهای آن در دیگر کشورهای حوزه آداب آریایی به خوبی پیداست.

مردمان سرزمین ایران و ساکنان حوزه تمدنی آن این شب را گرد هم می‌آیند و صله‌ی رحم این سنت مورد تاکید اسلام را به جای می‌آورند و از آن به عنوان بهانه‌ای برای با هم بودن بهره‌می‌گیرند و یادآور می‌شوند که سرخی انار و هندوانه نشانه روشنایی و زایش مهر است.

و در آخر اینکه تاریکی شب یلدا با روشنایی دل‌ها زدوده می‌شود. خانه‌های ساده و بی‌آلایش، دل‌های پاک و صادق گفتارهای صادقانه و محبت‌های قلبی افراد دنیای عشق و نشاط به زندگی می‌دهد و فرصتی برای دور ریختن کینه‌ها و گذشت از یکدیگراست، چون اگر از این بهانه‌ها برای گذشتن از یکدیگر استفاده نکنیم، زمان منتظر نمی‌ماند، پس عمری به بلندای یلدا، یادی به جاودانگی چله و قلب‌هایی مملو از دانه‌های سرخ عشق را برای همدیگر آرزو کنیم.

فریدون هویدا؛ سیاست‌مدار ایرانی که سینمای فرانسه را دگرگون کرد

تماشاخانه

مرحوم رئیسی به حدی انقلابی بود که می‌خواست کاریکاتوریست اهانت کننده را اعدام کند ولی رهبری نگذاشتند (فیلم)

پیتزا داود و هویت شهری از نگاه رضا امیرخانی نویسنده (فیلم)

فیلم های دیگر