سايه تندروهاي مصري بر سر رابطه تهران - قاهره

شفاف: چندي پس از سفر محمود احمدي‌نژاد به مصر كه به انعقاد توافقنامه‌اي جهت گشوده شدن باب رفت و آمد گردشگران ايراني به اين كشور تاريخي منتهي شد، مصري‌ها اجراي اين توافقات را در پي اولين سفر گردشگران ايراني به كشورشان متوقف كرده و در عين حال مدعي شدند كه رئيس‌جمهور مصر همچنان خواهان بهبود رابطه با تهران است.

اين در حالي است كه چندي پيش اولين كاروان گردشگران ايراني به مصر سفر كرده كه به‌دنبال آن، جمعي از تندروهاي منسوب به سلفي‌هاي مصر به محل اقامت مسئول حافظ منافع ايران در قاهره حمله كرده و با ادعاي حمايت ايران از گسترش تشيع در اين كشور اعتراض كردند. پيش از آن هم شيخ‌الازهر با رد تعداد زياد شيعيان در مصر، ايران را به تلاش براي تسلط بر منطقه و انتشار تفكر شيعي از طريق صادر كردن انقلاب اسلامي به كشورهاي اسلامي متهم كرده بود.

به‌دنبال اين مسئله وزير گردشگري مصر و همچنين مقامات وزارت خارجه اين كشور،‌ توافقنامه گردشگري دو كشور را لغو كرده و اعلام كردند كه موضوع رفت و آمد شهروندان دو كشور را تحت بررسي‌هاي بيشتر قرار خواهند داد.
 
اين مسئله در شرايطي به وجود آمده است كه موضوع بهبود رابطه تهران- قاهره پس از روي كار آمدن نخستين رئيس‌جمهور منتخب اين كشور پس از سقوط حسني مبارك در دستور كار مقامات اين دو كشور قرار گرفت. در اين ميان البته مقامات كشورمان با جديت بيشتري به اين مسئله پرداخته‌اند تا آنجا كه ايران براي داير كردن سفارت در قاهره صراحتا ابراز تمايل كرد.

در مقابل،‌ به‌رغم ژست‌هاي دوستانه مقامات مصري، موانع بهبود رابطه دو كشور از سر راه برداشته نشده است. برخي از كارشناسان معتقدند گرچه اخوان مصر بر خلاف اخوان اردن همواره نگاه و روابط خوبي با ايران داشته است؛ ولي اسلامگرايان براي تجديد رابطه و ارتقاي روابط با ايران با فشارهاي زيادي از سوي حاميان رژيم سابق، سكولارها، دولتهاي عربي و كشورهاي غربي مواجه هستند. از اين رو تمام تلاش خود را براي ممانعت از برقراري روابط به كار مي‌گيرند.

عده‌اي ديگر معتقدند؛ مرسي چاره‌اي جز اين ندارد كه رابطه با ايران را به نحوي پيش ببرد كه متفاوت از گذشته باشد. با اين اوصاف مي‌توان پس از اين در انتظار شكل گيري روابط بهتري ميان دو كشور بود اما اين بدان معنا نيست كه اين اتفاق در زماني نزديك روي خواهد داد؛ بلكه شكل‌گيري روابط گسترده و مثبت ميان ايران و مصر نياز به گذر زمان دارد.

اما اين ارزيابي‌ها در شرايطي است كه به نظر مي‌رسد موانع مستحكم داخلي بيش از آن است كه به‌زودي انتظار بهبود رابطه را در مناسبات آتي دو كشور داشت در غير اين صورت سفر يك گروه گردشگر ايراني فارغ از اهداف سياسي و مذهبي نبايد به تصميم زودهنگام مقامات مصري براي لغو يك توافقنامه غيرسياسي منجر شود.
 
مرسي تحت فشار تصميم نمي‌گيرد
 
اما سخنگوي محمد مرسي رئيس‌جمهور مصر در واكنش به تعليق سفر گردشگران ايراني به مصر اعلام كرد كه تصميم به اين اقدام از سوي دولت مصر تحت فشار سلفي‌ها گرفته نشده است.

به گزارش آسوشيتدپرس، ايهاب فهمي با اشاره به اينكه محمد مرسي به هيچ‌وجه تحت فشار تصميمي نمي‌گيرد، گفت: نخستين نگراني دولت مصر از ورود گردشگران ايراني اين مسئله است كه ورود اين گردشگران نقض حاكميت ملي مصر نباشد.

وي در واكنش به اين نگراني سلفي‌ها كه ايرانيان در صورت ورود به مصر به تبليغ مذهب تشيع مي‌پردازند، گفت: مصر يك كشور سني است و همچنان به عنوان يك كشور اسلامي در سنگر اسلام ميانه رو و معتدل باقي خواهد ماند. اين در شرايطي است كه برخي منابع در دولت مصر اتخاذ اين تصميم از سوي وزير گردشگري اين كشور را در پي تماس تلفني از سوي ايران در اعتراض به تجمع افراطيون سلفي در مقابل اقامتگاه حافظ منافع ايران در قاهره، دانستند. سلفي‌هاي تندرو مدعي‌اند هدف اصلي ايران از سفر توريست‌هاي ايراني به مصر تبليغ مذهب تشيع است.
 
روابط تهران و قاهره از اهميت خاصي برخوردار است
 
همزمان با تنش‌هاي پيش آمده بر سر سفر ايرانيان به مصر، «عبدالله اشعل» معاون وزير امور خارجه سابق مصر در گفت‌وگو با فارس در قاهره تاكيد كرد كه روابط تهران و قاهره از اهميت خاصي برخوردار است كه به سود منافع دو كشور مخصوصا منافع مصر است. وي همچنين اعتراضات اخير جريان‌هاي سلفي به‌روابط ايران و مصر را محكوم كرد و افزود: ديدگاه جريان سلفي نسبت به اين مسئله بسيار تنگ نظرانه است و آنها بايد بر اساس حفظ منافع مردم مصر و ايران در ديدگاه خود تجديدنظر كنند.

معاون وزير امور خارجه سابق مصر همچنين خاطرنشان كرد كه «محمد مرسي» رئيس‌جمهور مصر خواهان ارتقاي روابط تهران و قاهره به بهترين شكل ممكن و در همه زمينه‌هاي سياسي و اقتصادي است. اشعل يادآور شد كه تحقق اين مسئله تنها با گذر زمان امكان‌پذير است و جريان‌هاي سلفي بايد با توجه به آنچه كشور با آن روبه‌رو است از ايجاد تنش امتناع كنند.