عصرایران - سازمان‌های رسمی آمریکایی به حضور جوانان در خیابان‌های عربی در بهار عربی و اعتراض به نتایج انتخاباتیدر برخی از کشورهای عربی درگیر انقلاب ، واکنش‌های متفاوتی نشان داده اند ، اما همگی آنان بر این نکته تاکید دارند که شبکه‌هایی مانند "فیس‌بوک"، "گوگل" یا "توئیتر" در این میان نقش به سزایی را ایفا کردند و فعالان مطبوعاتی و رسانه‌ای نمی‌توانند ثاتیرات آنان را نادیده بگیرند.

در مقاله‌ای که توسط ستون‌نویس روزنامه وال‌استریت‌ژورنال به رشته تحریر درآمده بود، بر این نکته تاکید شده بود که تمامی این اتفاق‌ها بدون توئیتر امکان‌پذیر نبود.

"آندرو سولیوان" یکی از معروف‌ترین وبلاگ نویسان آمریکایی معتقد است که توئیتر یکی از اصلی‌ترین و مهم‌ترین ابزار‌ها برای سازماندهی مقاومت در برابر حاکمان مستبد خاورمیانه بود.
مشاور "جورج بوش" رئیس‌جمهوری سابق آمریکا، که پیشنهاد داده بود که توئیتر به عنوان نامزد صلح نوبل معرفی شود، بر این باور است که شبکه‌های اجتماعی یکی از اصلی‌ترین ابزار‌ها برای تحقق دموکراسی هستند که او تاکنون در جهان دیده است.

برای آغاز این بحث باید گفت که شبکه‌های اجتماعی نسبت به دیگر راه‌ها برقراری ارتباط بین مخالفان در جهان عرب ، هم ارزان‌تر و هم سریع‌تر است و از سوی دیگر نقش پررنگ‌تری را برای متحد کردن مخالفان بازی می‌کند.

جهان امروز اکنون به دهکده‌ای کوچک جهانی تبدیل شده است و هزاران کاربر آن‌لاین بدون واهمه و هزینه‌ای بسیار می‌توانند فارغ از هر رنگ و نژادی به منابع و اطلاعات موجود دست پیدا کنند.

همچنين پنهان ماندن هویت کاربران اینترنتی، یکی دیگر از مزیت‌هایی است که باعث شده بسیاری از مخالفان دولت‌ها حتی در روسیه و چین نیز از این ابزار بهره ببرند.

این در حالی است که تحقیقات نشان می‌دهد که به طور مثال در زمان آلمان شرقی، مخالفانی که به تلویزیون‌های غربی دسترسی داشتند کمتر تمایل داشتند که نارضایتی خود را بیان کنند.

نمود دموکراسی اینترنتی در خاورمیانه از میدان "التحریر" قاهره آغاز شد و جنبش "ششم آوریل" مصری‌ها نخستین حزب مجازی در این منطقه از جهان بود که در فضای اینترنت متولد شد.

این جنبش به مدد همین تکنولوژی به سرعت ماهیت اصلی خود را شناخت و فعالیت‌های سیاسی خود را به گونه‌ای آغاز کرد که حتی حکومت وقت مصر و حامیان این کشور در عرصه بین‌المللی هم نتوانستند اهداف و ماهیت آن را باز‌شناسی کنند.

در حقیقت ششم آوریل با کمک جنبش‌های اجتماعی که در فضاهای مجازی متولد شدند چندی نگذشت که به بخشی از زندگی مصری‌ها تبدیل شدند.
این نفوذ در آن زمان با واکنش‌های متناقض احزاب سیاسی و سنتی مصر مواجه شد. سران احزاب مصری معتقد بودند که اعتصاب‌هایی که ششم آوریل به راه می‌اندازد به کارایی آنان لطمه وارد می‌کند ، چرا که آنان به صورت سنتی به‌‌‌ همان انتشار اعلامیه‌های نوشتاری، کتاب و روزنامه عادت کرده بودند و نمی‌توانستند قدرت فوق‌العاده وسایل ارتباطی را درک کنند.

در حال حاضر کشورهای مختلف با مسائل گوناگونی روبه‌رو هستند. اگر به فعالیت‌های گروه تروریستی القاعده در سال‌های اخیر نگاهی بیاندازیم به خوبی متوجه می‌شویم که این گروه به دلیل تولد در اين دوران و از طریق اینترنت به سرعت حوزه نفوذ خود را در جهان گسترش داد. اما در عین حال در این دوران هم نمی‌توان روند‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشور‌ها را نادیده گرفت چراکه این عوامل بسیار مهم‌تر از تحولات تکنولوژیک و رسانه‌ای است.

برخی از محققان معتقدند که ویژگی‌ و تاثیرات اینترنت بر دموکراسی جدید غیرقابل پیش‌بینی است و نمی‌توان گفت که کارایی تکنولوژی بر همه جوامع یکسان است، چرا که اثراتی که اینترنت بر جوامعی مانند آمریکا می‌گذارد با مصر یا دیگر کشورهای درگیر بهار عربی متفاوت است.

در آمریکا هرچند جنبشی به نام "تسخیر وال‌استریت" از طریق همین پایگاه‌های مجازی شکل گرفت اما هرگز در این کشور، اين حركت جنبشی مانند ششم آوریل به راه نمی‌اندازد.

در حال حاضر "هوگو چاوز" رئیس‌جمهوری ونزوئلا، در توئیتر حضور فعالی دارد و از طریق فیس‌بوک هزاران هوادار را جذب خود کرده است. اما در چین به شدت محیط اینترنتی و بلاگ‌ها کنترل می‌شود.

از سوی دیگر، برخی بر این باورند شفافیتی که از این طریق در فضای مجازی صورت می‌گیرد، می‌تواند جنبه‌های خطرناکی را نیز داشته باشد اما اینترنت می‌تواند بین اثرات مثبت و منفی توازنی ایجاد کند. یک ضرب‌المثل قدیمی می‌گوید تبر هم می‌تواند چوپ را ببرد و هم سر افراد را؛ و این افراد هستند که تصمیم می‌گیرند چگونه از تبر استفاده کنند. حال هر تصمیمی صاحب تبر بگیرد، برای خود تبر فرقی نمی‌کند.
پس تکنولوژی مانند لبه تیز تبر عمل می‌کند و نمی‌تواند به جای شما زمینه تحقق دموکراسی و رعایت حقوق بشر را فراهم کند.

کانال عصر ایران در تلگرام