چرا مکان مذاکرات هسته ای ایران اهمیت پیدا کرد؟

 
طی روزهای گذشته و با نزدیک شدن به زمان از پیش اعلام شده برای مذاکرات ایران با گروه 1+5، بحث ها بر سر مکان انجام این مذاکرات افزایش یافت و امروز با اعلام خبر پیشنهاد رسمی ایران به عراق برای میزبانی مذاکرات، این موضوع وارد فاز جدیدی شد. اما سوال اینجاست که چرا مکان برگزاری مذاکرات تا این حد اهمیت دارد؟

به گزارش «تابناک»، در پی پیشنهاد دو روز پیش محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام مبنی بر برگزاری مذاکرات در یکی از شهرهای بغداد، بیروت یا دمشق به جای استانبول، وزیر خارجه عراق امروز از وصول پیشنهاد رسمی ایران به عراق برای میزبابی مذاکرات خبر داد؛ امری که به گمانه زنی های رسانه های بین المللی در مورد هدف از این اقدام دامن زده است.

در تحلیل این امر، اشاره به سه نکته مهم ضروری است:

نخست اینکه بی تردید اولین هدف از طرح این پیشنهاد، برگزاری مذاکرات در مکانی به جز استانبول است، که این امر به طور مستقیم به رویه های غیردوستانه ترکیه در قبال ایران طی ماه های اخیر باز می گردد. ترکیه از یک سو با تعریف جهت گیری سیاست خارجی خود در راستای غرب و از سوی دیگر، در تلاش برای کاهش نفوذ منطقه ای ایران، به اقدامات متعددی دست زده است. این در حالی است که همواره برای خود نقشی میانجیگرانه هم در عرصه معادلات منطقه ای در نطر گرفته است .

در بعد منطقه ای، مهمترین نمود تلاش های ترکیه در افزایش فشارها بر دولت سوریه و تلاش برای براندازی دولت اسد نمود پیدا کرده تا به این ترتیب جمهوری اسلامی ایران را از یکی از مهمترین هم پیمانان منطقه ای خود محروم کرده و از این طریق بر نفوذ منطقه ای ایران تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، ترکیه تلاش بی وقفه ای را برای اعمال فشار بر دولت شیعی عراق آغاز کرده و مطابق اظهارات و تحلیل های تحلیلگران ترک، سعی دارد از طریق دامن زدن به اختلافات شیعه- سنی در این کشور، به روابط دوستانه ایران و عراق آسیب وارد کند و جالب اینکه نخست وزیر این کشور در مورد بحرین هم معتقد است که در آن کشور خبری از تظاهرات نیست .

در بعد بین المللی نیز، تلاش های ضدایرانی ترکیه در همسویی روزافزون این کشور با تحریم های غرب علیه ایران نمود پیدا کرده است. در این راستا، هرچند اردوغان طی سفر اخیر خود به ایران بر روابط خوب میان دو کشور تأکید کرد، اما هنوز دو روز از بازگشت وی نگذشته بود که اعلام شد ترکیه خرید نفت خود از ایران را 20 درصد کاهش داده است.

به این ترتیب و با توجه به رقابت های شدید و دامنه دار ترکیه با ایران در ابعاد منطقه ای و جهانی، اصولاً منطقی نیست که کشور ما با موافقت با برگزاری مذاکرات در استانبول، وزن منطقه ای بیشتری به ترکیه داده و فضای مانور بیشتری در اختیار این کشور قرار دهد.

نکته دوم این که جمهوری اسلامی ایران با این اقدام نشان می دهد که گستره دوستان و هم پیمانانش وسیع است و تنها به یکی دو کشور خاص محدود نمی شود. اشاره به بغداد، بیروت و دمشق، به طور مستقیم اشاره ای به هم پیمانان منطقه ای ایران است. این اقدام می تواند هشداری ضمنی به غرب نیز باشد مبنی بر اینکه تلقی آن ها از منزوی بودن ایران صحیح نیست و کشور ما نقاط اتکای قابل اعتنایی در منطقه دارد و یکی از محور های قدرتمند منطقه ای محور ایران ، عراق ، لبنان و سوریه هستند .

نکته سوم به طور مستقیم به موضوع سوریه ارتباط می کند. مطرح شدن دمشق به عنوان یکی از گزینه ها در حقیقت نشان دهنده این امر است که سوریه به عنوان یک دولت دارای حاکمیت، این قابلیت را دارد که به عنوان میزبان مذاکرات بین المللی مورد توجه قرار بگیرد.به این ترتیب، این امر نیز می تواند به منزله هشداری به غرب و به ویژه کشورهای ترتیب دهنده اجلاس موسوم به «دوستان سوریه» تلقی شود، مبنی بر اینکه اگر قرار است مذاکره ای نیز در مورد آینده و سرنوشت سوریه انجام شود، این مذاکره باید در خود سوریه و با مشارکت همه طرف های دخیل و مهمتر از همه خود این کشور باشد.

در مجموع، مطرح شدن بحث تغییر مکان مذاکرات و طرح پیشنهاد رسمی آن را می توان به فال نیک گرفت و امیدوار بود ادامه این گونه ابتکار عمل ها در عرصه بین المللی، جایگاه و وزن واقعی کشورمان را احیا کرده و پیش زمینه ای برای ایفای نقش منطقه ای فعال تر از سوی جمهوری اسلامی ایران باشد.