عصرایران - چند سال پیش که "طه هاشمي"، رئيس پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بود، در یکی از نشست‌های خبری وی، خبرنگاری با اشاره به گسترش ارتباط گردشگران با یکدیگر از طریق شبکه‌های مجازی یادآور شد که در حال حاضر گردشگران پیش از سفر به هر کشوری در مورد امکانات گردشگری و اوضاع و شرایط هر کشور در پذیرایی و ... به‌راحتی از یکدیگر پرس‌وجو و به‌نوعی استعلام می‌کنند و سپس برای سفر به آن کشور تصمیم می‌گیرند و اگر این شبکه‌ها را توریستی رصد کنید، به‌راحتی درمی‌یابید که پاسخ‌ها در مورد امکانات گردشگری ایران چندان مطلوب نیست.

پاسخ رئيس وقت پژوهشگاه سازمان ميراث فرهنگي این بود:" اگر عاشق دیدن ایران باشند، این چیزها مانع از آمدنشان نمی‌شوند و می‌آیند." (نقل به مضمون)

اما به‌راستی اگر گردشگری یک فرایند عاشقانه است، چرا از آن با عنوان صنعت یاد می‌شود؟

مگر نه این‌که صنعت یک فرایند تولیدی است که نیازمند مواد اولیه، خط تولید و فرآوری و در نهایت محصولی است که در چارچوب عرضه و تقاضا تعریف و درنهایت منجر به ارزش افزوده‌ای می‌شود که آن ماده اولیه در ابتدا از آن بی‌بهره بوده و به‌واسطه این فرایند از آن برخوردار شده است؟

در مورد گردشگری نیز ما باید به منابع طبیعی و میراث فرهنگی خود به چشم همان ماده اولیه‌ای که پتانسیل درآمدزایی دارد نگاه کنیم و سپس فراهم نمودن امکانات پذیرایی شایسته از گردشگران را برپایی خط تولید برای آن در نظر بگیریم تا به ارزش افزوده حاصل از آن دست یابیم . این گونه است که می گویند هر گردشگر سه تا پنج فرصت شغلی در كشور ایجاد می كند.

توسعه گردشگری می‌تواند صنعت هتل‌داری و رستوران‌داری، صنایع دستی، حمل و نقل، صنایع غذایی، نگه‌داری از حیوانات بومی برای جذب گردشگر، مرمت آثار باستانی و تاریخی، حفظ و نگه‌داری و توسعه منابع طبیعی و صنایع بی‌شمار دیگری را در كشور افزایش دهد كه در كنار آن‌ها می توان میلیون‌ها شغل در كشور ایجاد كرد.

اما تا زمانی که نگاهی جز نگاه صنعتی و تولیدی به گردشگری داریم، بحث جایگزینی درآمدهای آن با درآمدهای نفتی و اشتغال‌زایی گسترده به‌واسطه آن در تمام نقاط كشور، رونق صنایع داخلی و گسترش همكاری های بین المللی رویایی و دور از دسترس است.

این است که در سال‌های اخیر برخلاف بسیاری از كشورهای جهان مانند ترکیه، مالزی، تونس و قبرس که رشد قابل توجه ای در صنعت گردشگری داشته و به درآمدهایی هنگفتی از این طریق دست یافته‌اند، کشور ما به‌رغم برخورداری از جاذبه‌‌های فراوانی که ما را به‌صورت بالقوه جز ده کشور اول دنیا در این زمینه قرار می‌دهد، رتبه نامطلوب 57 را در این صنعت داراست.

هم اكنون آمریكا با سالانه 85 میلیارد دلار، اسپانیا با 55 میلیارد دلار و چین و انگلیس هریك با 33 میلیارد دلار بیشترین درآمدهای گردشگری در میان كشورهای گردش پذیر را به خود اختصاص داده اند. همچنین كشورهای فرانسه با ورودی 79 میلیون نفر، اسپانیا با 58میلیون نفر، چین با 49میلیون نفر مهمترین رتبه های ورود گردشگر را به خود اختصاص داده اند.

تجربه نشان داده است که صنعت گردشگری موفق توانمندی اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و حتی سیاسی یك كشور را افزایش داده و درنهایت به افزایش درآمد، رفاه عمومی و ارتقای سطح زندگی مردم می‌انجامد.

همین انگیزه‌هاست که کشوری مانند مالزی را بر آن می‌دارد تا یكی از روستاهایش را به شكل معماری كشور فرانسه طراحی کند و در همان روستا سالانه پذیرای هزاران نفر گردشگر داخلی و خارجی باشد.

كاهش مالیات از این بخش با هدف كاهش هزینه‌های گردشگری و تهیه تیزرهای تبلیغاتی و پخش آن‌ها از شبكه‌های مهم ماهواره‌ای، ایجاد تسهیلات در صدور ویزا، پایین آوردن عوارض خروجی، ایجاد شبكه‌های تلویزیونی و وب‌سایت‌های مشترك و متنوع، گردهمایی‌های كاربردی میان آژانس‌داران و تورگردانان و رسیدن به راهكارهای عملی در جذب مشتری، شركت فعال در نمایشگاه‌های گردشگری، همكاری با كشورهای عضو اكو، اسلامی، اروپایی و غربی و برخی موارد متعدد دیگر از جمله اقدامات کارساز دولت‌هایی است که در جذب گردشگر پیشرفت به‌سزایی داشته‌اند.

در کشور پهناور ما نیز تنوع آثار باستانی هفت هزار ساله، منابع طبیعی غنی به‌واسطه تنوع آب و هوایی گوناگون و داشتن آب و هوای مختلف حتی در یك فصل سال در مناطق گوناگون كشور، صنایع دستی بسیار متنوع به دلیل قومیت‌های مختلف، زیارتگاه‌های مذهبی متعدد، پیشینه فرهنگی و ادبی غنی كه هر شهری را مهد شاعر و ادیبی كرده است، موسیقی متنوع كه برای گردشگران خارجی جذابیت ویژه‌ای دارد، روستاهای خوش آب و هوا و سر سبز، منطقه بی‌نظیر كویری كه برای گردشگران خارجی بسیار جذاب است، مناطق كوهستانی مملو از برف كه می‌تواند زمینه جذب گردشگران خارجی در زمستان‌ها باشد، تنوع محصولات كشاورزی و مهم‌تر از همه نیروی جوان تحصیل كرده می‌تواند در این بخش فعالیت‌های بیشماری را رقم بزند.

اما همان‌طور که پیش از این اشاره شد، در دنیای امروز همه‌ این جاذبه‌ها و توانمندی‌های بالقوه وقتی بالفعل می‌شوند که ما ساده‌ترین موانع و مشکلات موجود را از سر راه گردشگران برداریم و دستکم مشکلات مربوط به خدمات ایاب و ذهاب، حضور متولی در بسیاری از مناطق و نبود و کمبود و نامناسب بودن سرویس‌‌های بهداشتی در آن‌ها را کم کنیم!

از منظر فرهنگی و سیاسی نیز گردشگری می تواند ذهنیت های ناروا درباره کشورها را اصلاح کند و به همگرایی بیشتر ملت ها و کاهش خشونت ها و جنگ ها کمک کند.

هر روز که می گذرد و به خاطر سیاست های نادرست مان به اندازه همان روز از گردشگر و عواید اقتصادی اش بی بهره می شویم و به همان اندازه به فرزندان خود ستم کرده ایم.

کانال عصر ایران در تلگرام