بازي سياسي ترك ها با بحران سوريه

عصر ايران - مقامات تركيه اي با تاسيس كمپ هايي براي اسكان آوارگان گريخته از سوريه در حال نقش آفريني فعال در بحران سوريه هستند.

البته دولت تركيه از سال هاي گذشته و همزمان با روي كار آمدن احمد داووداوغلو وزير امور خارجه و تئوريسيون سياست خارجي حزب حاكم عدالت و توسعه تلاش داشته است تا در بحران هاي منطقه نقش يك برادر بزرگ تر و ميانجي را ايفا كند كه تلاش براي ميانجيگري در بحران فلسطين ، ميانجيگري بين سوريه و اسراييل و ميانجيگري در موضوع هسته اي ايران نمونه هايي از تلاش آنكارا در اين جهت بوده است.

تركيه در بحران اخير سوريه نيز تلاش دارد تا به عنوان يك ميانجي عمل كند و اين رويكرد با هدف كاهش دامنه هاي بحران در مرزهاي تركيه و نيز با هدف ارتقاي منافع منطقه اي و جهاني اين كشور به مورد اجرا گذاشته شده است.

ترك ها از سويي با تجمع فعالان سياسي و حقوق بشري مخالف دولت سوريه در شهر آنتاليا موافقت كرده و تلاش كردند تا آنتاليا را به عنوان يك پايگاه مهم براي اپوزيسيون سوريه در آورند و از خواست هاي اصلي اپوزيسيون دولت دمشق مطلع شده و به عنوان يك رابط و مترجم خواست هاي اپوزيسيون سوريه را به اطلاع اروپا و آمريكا برسانند.

از سوي ديگر دولت آنكارا به تماس هاي خود با دولت بشار اسد ادامه داده و تلاش كرده است تا اين تماس ها همچنان ادامه داشته باشد كه سفر اخير حسن تركماني دستيار معاون رييس جمهوري سوريه و فرستاده ويژه بشار اسد به آنكارا در اين راستا قابل ارزيابي  است .

ظاهرا در ديدارهاي تركماني در آنكارا، مقامات تركيه به وي توصيه كرده اند تا اين پيام را به بشار اسد انتقال دهد كه اصلاحات بنيادين و عميق براي حفظ حكومت وي حياتي بوده و بشار اسد اگر خواهان تداوم حكومت خود بر سوريه است بايد هر چه سريع تر و بدون فوت وقت برنامه اصلاحات سياسي و اقتصادي را به مورد اجرا بگذارد.

اما سياست تركيه در اين حد متوقف نماند و ترك ها با باز كردن مرز خود با سوريه به اسكان هزاران پناهنده سوري كه در اثر حملات ارتش سوريه به شهرهاي شمالي سوريه از بيم جانشان به تركيه گريخته اند ، پرداخت.

دولت تركيه با باز كردن كمپ هاي اسكان موقت آوارگان سوريه و پذيرفتن قريب به 10 هزار آواره سوري در هفته هاي گذشته تلاش كرده است تا علاوه بر گرفتن ژستي انسان دوستانه و حقوق بشري ، از اين مساله به عنوان اهرمي موثر در بحران سوريه استفاده كند.

آنكارا در روزهاي اخير اجازه حضور خبرنگاران خارجي در اين كمپ ها را نمي داد اما روز گذشته دولت تركيه مجوز حضور خبرنگاران خارجي در اين اردوگاه ها را صادر كرد و اجازه داد تا خبرنگاران خارجي در اين اردوگاه ها حضور يافته و به تهيه گزارش و فيلم بپردازند.

بنابراين و با ملاحظه سياست هاي آنكارا در قبال سوريه دولت تركيه از سه جهت تلاش دارد تا بر بحران سوريه تاثير گذاري داشته باشد:

1- تداوم تعامل با دولت سوريه و رايزني با حكومت بشار اسد

2- تاثير گذاري سياست خارجي تركيه از زاويه ميزباني اپوزيسيون سوريه حاصل مي شود . تركيه تلاش دارد تا به چهار راه گفتگوها و رايزني هاي منطقه اي براي بحران سوريه تبديل شود . يعني همان سودايي كه ترك ها پيش از اين براي موضوع هسته اي ايران آزموده اند.

3- سومين فاز سياست خارجي تركيه مساله رويكردهاي انساني و حقوق بشري است كه اسكان آوارگان سوري در كمپ هاي درون خاك تركيه نمونه اي از اين سياست است.

در مجموع ، تركيه به دليل دارا بودن استانداردهاي دموكراتيك نسبتا بهتر از ديگر كشورهاي منطقه تلاش دارد تا به عنوان يك كشور ميانجي عمل كند و اين ميانجيگري مي تواند تا حدود زيادي مثمر ثمر تر از ديگر كشورهاي خارجي باشد ، چرا كه :

-آنكارا يك كشور همسايه و منطقه اي است و يك قدرت مداخله گر خارجي يا غربي محسوب نمي شود. 

-نقطه ضعف چنداني در زمينه دموكراسي ندارد تا سخنان و توصيه هاي آن به دولت سوريه در زمينه انجام اصلاحات سياسي و حمايت از حقوق بنيادين مردم اين كشور ، ريا كارانه به نظر آيد.

-تركيه با همه طرف هاي بحران سوريه به صورت متوازن رابطه دارد . آنكارا هم با غرب ، هم با دولت سوريه و ايران و نيز با اپوزيسيون سوريه در تماس است و اين مشخصه در هيچ كشور ديگري نيست .
لذا با ملاحظه جميع جهات مي توان اين ادعا را مطرح كرد كه اگر قرار باشد كشوري به عنوان ميانجي وارد موضوع حل بحران سوريه شود ، اين كشور بدون شك تركيه خواهد بود .