آيا " حجاب" از اهداف انقلاب اسلامي بود؟

عكس ها و فيلم هاي به جا مانده از دوران مبارزات انقلابي مردم ايران در قبل از 22 بهمن 57، نشانگر آن است كه زنان بسياري در اين انقلاب حضور داشتند كه مقيد به حفظ حجاب نبودند، هر چند تعدادشان بسيار كمتر از زنان محجبه اي بود كه در فعاليت هاي انقلابي مشاركت داشتند.

پس از پيروزي انقلاب اسلامي نيز، در ماه هاي نخست، نسبت به زنان، در باره حجاب، محدوديت هاي خاصي اعمال نمي شد.

در روزنامه هاي آن ايام، تيترهاي فراواني از قول مسوولان انقلاب وجود دارد كه تصريح كرده اند اجباري در باره حجاب وجود ندارد. حتي در يكي از شماره هاي روزنامه اطلاعات به نقل از دادستان كل انقلاب آمده است كه "مزاحمان خانم هاي  بي حجاب، ضد انقلابي هستند."

از اين رو، پرسشي كه مطرح مي شود، اين است كه آيا احياي حجاب اسلامي يكي از اهداف انقلاب مردم ايران بوده است و اگر چنين است حضور زنان بي حجاب در مبارزات انقلابي و نيز تصريحات مكرر مسوولان در اوايل پيروزي مبني بر اجباري نبودن حجاب چگونه توجيه مي شود؟!

در باره حضور زنان بي حجاب در صحنه هاي مبارزه عليه رژيم شاه، مي توان به تركيب مبارزان اشاره كرد كه در آن، علاوه بر اسلامگرايان كه حول محور امام خميني گرد آمده بودند، طيف هاي فكري و سياسي متعددي نيز حضور داشتند كه بعضا حتي با آموزه هاي اسلامي نيز ناسازگار بوده اند، معروف ترين جريان از اين دست، همان كساني بودند كه در جامعه به نام كمونيست شناخته مي شدند.

اما در باره عدم محدوديت در باره حجاب در اوايل انقلاب و مقايسه آن با شرايط بعدي و كنوني دو بحث كاملا مجزاي از هم وجود دارد: اول، بحث سياسي است و دوم، مباحثه حقوقي.

از منظر سياسي و جامعه شناسي انقلاب اسلامي ايران، بايد گفت كه بي ثباتي و تشتت آرا در باره حجاب زنان در اوايل پيروزي انقلاب نشانگر آن بوده است كه تئوريسين هاي انقلاب، هنوز فرصت نكرده بودند و يا اساسا به اين موضوع نپرداخته بودند كه در باره مساله حجاب، موضعي صريح و شفاف داشته باشند و اين موضع را در جريان انقلاب به مردم منتقل كنند به ويژه آنكه حجاب، مساله اي نبود كه بتوان به سادگي از كنار آن گذشت چه آنكه نيمي از جامعه را به طور مستقيم و نيم ديگر آن، يعني مردان را به طور غير مستقيم درگير خود مي كند.

البته اظهارات كلي مانند "ما احكام اسلامي را پياده خواهيم كرد"، هر چند مشتمل بر اصل حجاب نيز بوده است ولي با اعلام عدم ممنوعيت حجاب در اوايل انقلاب، چنين به نظر مي رسيد كه آن بيانات كلي، تبصره خورده اند.

به هر حال، اين، موضوعي است كه مورخان و جامعه شناسان سياسي بايد به آن بپردازند و پاسخي قانع كننده براي افكار عمومي به ويژه جوانان كه در دوران انقلاب و شرايط و مقتضيات آن را از نزديك لمس نكرده اند، ارائه نمايند.

اما از نقطه نظر حقوقي ( كه كاملا منتزع از مباحث سياسي و جنجال هاي روز است)، اين موضوع پاسخ روشني دارد: آنچه در علم حقوق، همواره مورد توجه قرار دارد، "قانون" است و قانون نيز تصميمي است كه توسط نهادهاي داراي صلاحيت براي اجراي عمومي اتخاذ مي شود.

در اوايل انقلاب، قانوني براي الزام زنان به حفظ حجاب اسلامي در معابر عام و اماكن عمومي وجود نداشت و از اين رو به استناد هيچ قانوني نمي شد زنان را به داشتن حجاب ملزم ساخت ولي پس از تشكيل نهادهاي قانون گذاري و در راس آن مجلس شوراي ملي جديد (كه در رفراندوم اصلاح قانون اساسي سال 68به مجلس شوراي اسلامي تغيير نام داد)، قوانين تازه، توسط نمايندگان مردم تصويب شدند كه از آن جمله مي توان به مساله حجاب و مجازات براي افرادي كه آن را رعايت نمي كنند اشاره كرد.

از اين رو، اگر امروز شاهد آن هستيم كه نيروي انتظامي با افراد بدحجاب برخورد مي كند، تنها به وظيفه اي كه قانون بر عهده اش گذاشته است عمل مي كند از اين رو، در اصل قضيه هيچ انتقادي بر اين نيرو روا نيست مگر آن كه به برخي شيوه هاي برخورد نقدي وارد آيد.

مع الوصف، حجاب، در تاريخ معاصر ايران، و درست از زماني كه رضاشاه تصميم بر اجباري كردن بي حجابي گرفت، علاوه بر حفظ جايگاه ايدئولوژيكي خود، به يك موضوع سياسي و اجتماعي تبديل شد كه بحث هاي دامنه داري راجع به آن مطرح است و گمان نمي رود به اين زودي ها، جامعه ايران در باره آن به يك نظر واحد برسد.

در اين ميان، عدم پرداخت جدي متفكران به اين موضوع، فقدان فرهنگ سازي جدي و مداوم و نيز برخوردهاي سليقه اي با آن و بدتر از همه بي پاسخ گذاردن پرسش هاي بي پايان نسل جديد در باره حجاب و پوشش، باعث شده است موضوع حجاب در جامعه ايران، به مساله اي هزارتو و گاه جنجال آفرين تبديل شود، همانطور كه از ابتداي ارديبهشت سال 1386 براي چندمين بار، "اين مساله حل نشده" در كانون توجه افكار عمومي، محافل سياسي و رسانه هاي داخلي و حتي خارجي قرار گرفته است.

به راستي پايان اين ماجرا كجا خواهد بود؟!

دی‌کاپریو به دنیرو نخل طلا می‌دهد

تماشاخانه

تکنولوژی جلوگیری از فاجعه بهمن / یک توپ کوچک مشکل را حل می‌کند؟ (فیلم)

مرد شجاع فلوریدایی برای نجات عقاب سرسفید، سمبل ملی آمریکا، به دریاچه‌ای پر از تمساح شیرجه زد (فیلم)

فیلم های دیگر