حکومت مصر، مغلوب رسانه ای به نام الجزیره

عصر ایران -  اعتراضات در مصر برای سقوط مبارک، درگیری دولت قاهره با برخی رسانه ها و در راس آنها الجزیره را در پی داشت.

الجزیره از ابتدای اعتراضات مصر ، در کنار شبکه العربیه به پوشش گسترده این تحولات پرداخت اما کم کم این دو رسانه از یکدیگر فاصله گرفتند تا الجزیره به سمت معترضین و العربیه به سمت دولت مصر متمایل شود.

در همین چارچوب در دو هفته اخیر در کنار تحولات اعتراض مردم ، شاهد تک و پاتک های دولت قاهره و شبکه الجزیره بودیم ؛ شبکه ای که به رغم تعطیلی دفاتر آن در مصر و منع کامل فعالیت خبرنگارانش در این کشور، همچنان جایگاه خود را به عنوان مهمترین منبع تحولات مصر حفظ کرده است.

دولت مصر چندی پیش دفاتر الجزیره در قاهره و دیگر شهرهای مصر را تعطیل و تمامی مجوزهای صادر شده برای فعالیت خبرنگاران آن در شهرهای مختلف مصر را باطل و آنها را از فعالیت منع کرد.

تعدادی از اراذل و اوباش نیز روز پنجشنبه گذشته با حمله به دفتر شبکه الجزیره، وسائل آن را تخریب کردند و دفتر را به آتش کشیدند.
دولت مصر همچنین 6 نفر از خبرنگاران الجزیره را بازداشت ولی پس از مدتی آنها را آزاد کرد.

دولت مصر همچنین پخش برنامه های الجزیره را در فرستنده ماهواره ایی "نایل ست "متوقف کرد. البته دیگر شبکه های مجموعه الجزیره مانند "الجزیره انگلیسی"، اسپورت و ... همچنان به پخش خود از این فرستنده ماهواره ای ادامه دادند.

الجزیره نیز در مقابل ، کانال های دیگری را در نایل ست برگزید و پخش برنامه های خود را در این فرستنده از سرگرفت اما این کانال ها نیز حذف شدند.

با این حال از  روز جمعه، مدیران الجزیره با هماهنگی دیگر شبکه ها دست به ابتکار جالبی زدند: حدود 10 کانال عربی از جمله "الحوار ، الجديد ، الكرامة ، السهيل، الأقصى، NBN، عدن المستقلة، فلسطين اليوم و  OTV" موجود در "نایل ست" پخش برنامه های خود را متوقف کرده و پخش برنامه های الجزیره را جایگزین برنامه های خود کردند.

شبکه الجزیره نیز با نام بردن از این شبکه ها در زیرنویس خود از این اقدام آنها تشکر کرد. البته هنوز معلوم نیست این اقدام این شبکه ها ، داوطلبانه و در راستای حمایت از جنبش مردم مصر بود یا اینکه با درخواست مدیران الجزیره ، این اتفاق افتاد.

الجزیره در روزهای پنجشنبه و جمعه به طور اختصاصی تمامی برنامه های خود را به مصر و تحولات آن اختصاص داده بود.

در همین حال معترضین در شهر قاهره و دیگر شهرها از جمله اسکندریه، پرده های بزرگی را برای نمایش مستقیم برنامه های شبکه الجزیره ایجاد کردند.

البته الجزیره نیز بیش از سایر شبکه ها به پخش فیلم و تصاویر معترضان مصری پرداخت.

الجزیره همچنین برای حل مشکل نبود خبرنگاران، به گفت وگو با خبرنگاران و روزنامه نگاران سایر رسانه ها رو آورد و مطالب آنها را با نام و مسئولیت آنها پخش می کرد. همچنین به پخش نظرات و اتفاقات مصر از زبان نخبگان و شخصیت های مصری روی آورد که در صحنه بودند و  با این  تدبیر ،عملا تمامی کارشناسان در مصر نقش خبرنگار را نیز ایفا می کردند.

سردبیران این شبکه بررسی و روند نظارت بر وبلاگ ها و متن ها و فیلم های منتشر شده در تویتر و فیس بوک را نیز افزایش دادند و بارها به نقل از همین منبع، اقدام به انتشار اخباری کردند که گاه در صدر خبرهای جهان نشست  ؛ از جمله می توان به انتشار فیلم های زیرگرفتن چند نفر از معترضین توسط خودروی آتش نشانی و  یک خودروی پلاک سیاسی اشاره کرد.

این رسانه همچنین ایمیل و بخش ویژه ای را برای دریافت فیلم، نظرات و عکس از تظاهرات و حوادث مصر در سایت اینترنتی خود اختصاص داد.

حکومت مصر ، علاوه بر ایجاد محدودیت برای شبکه تلویزیونی الجزیره ، سایت این مجمعه را نیز هدف حملات خود قرار داد و "الجزیره نت" هک و این جمله در آن درج شد:"همه باهم مصر را سرنگون می کنیم" که الجزیره با رد این عبارت، انتشار آن را کار هکر ها دانست.

بخش مهمی از این اقدامات و ابتکارات مدیون حضور خبرنگاران و کارشناس زبده مصری در دفتر این شبکه بود که ارتباطات آنها با جامعه مصر، بسیاری از مشکلات را حل می کرد.

همچنین این نکته قابل یادآوری است که بسیاری از مدیران ارشد شبکه الجزیره، مصری هستند و حتی در برهه ای نیز این موضوع مطرح شد که جمعی از  مصری های هوادار اخوان المسلمین، سمت های کلان الجزیره را در دست دارد. این موضوع در ماجرای حوادث پس از انتخابات 88 ایران و سکوت الجزیره در برابر آن بیشتر به واقعیت نزدیک شد.

سایت الکسا که رتبه سایت های اینترنتی را براساس تعداد مخاطب اعلام می کند پیش از این اظهار کرده بود که شمار مخاطبان سایت اینترنتی شبکه الجزیره در یک ماه گذشته 145 درصد و در هفته گذشته 247 درصد افزایش یافت.

علاوه بر شبکه عربی زبان الجزیره، شبکه انگلیسی زبان الجزیره نیز در این مدت به موفقیت های چشمگیری در میان مخاطبان کشورهای غیرعربی و در راس آنها آمریکا دست یافت.

 حوادث مصر این فرصت را در اختیار شبکه الجزیره انگلیسی قرار داد تا بتواند بیشترین مخاطب را در آمریکا از آن خود کند. همانطور که شبکه سی ان ان از جنگ 1990 استفاده کرد.

شبکه الجزیره انگلیسی نیز اعلام کرد که تا روز جمعه گذشته، 9 میلیون و 400 هزار نفر از طریق سایت اینترنتی این شبکه، پخش مستقیم الجزیره انگلیسی را مشاهده می کردند که سه و نیم میلیون نفر در آمریکا بودند.

از 28 ژانویه 2011 نیز شمار بازدیدکنندگان از سایت الجزیره انگلیسی 1000 درصد بیشتر شد که نیمی از آن از آمریکا هستند.

مارک لینش استاد بررسی های خاورمیانه در دانشگاه جورج واشنگتن نیز گفته است: الجزیره از طریق پوشش حوادث مصر انقلابی را در حضورش در آمریکا ایجاد کرد.

الجزیره ، با رویکردی حرفه ای خود ، حتی در زمانی که خبرنگارانش از صحنه خبری مصر حذف شدند ، توانسته است به عنوان یک برند خبری معتبر ، اعتبار مضاعفی برای خود دست و پا کند و این ، موضوعی است که مدیران صدا و سیمای ما نیز می توانند از آن ، درس های فراوانی یاد بگیرند ؛ صدا و سیمایی که در جریانات مصر ، تنها به بازنقل ناقص خبرهای سایر رسانه ها و تحلیل های افراد داخلی و حداکثر چند چهره ناشناس در استودیوی لندنش بسنده کرده است!

مرکز شبکه الجزیره در شهر دوحه قطر قرار دارد. شبکه الجزیره عربی در سال 1996 راه اندازی شد و  از سال ۲۰۰۶  شبکه الجزیره انگلیسی خود را آغاز کرد. الجزیره کار خود را با دریافت سرمایه‌ای به مبلغ ۱۵۰ میلیون دلار از طرف امیر قطر آغاز کرد و هدفش آن بود که از طریق پخش آگهی تا سال ۲۰۰۱ به خودکفایی برسد، اما زمانی که در رسیدن به آن ناکام شد امیر قطر در سال ۲۰۰۴ با ادامه اعطای یارانه بر مبنای سالانه ۳۰ میلیون دلار موافقت کرد.

الجزیره در تحولات اخیر تونس نیز پیشرو ترین شبکه ماهواره ای محسوب می شد.