شناسايي علل ژنتيكي ناباروري زنان ايراني

معاون پژوهشي مركز تحقيقات سلولي مولكولي و سلول‌هاي بنيادي صارم با اشاره به توانمندي محققان اين مركز در جلوگيري از تولد نوزادان مبتلا به بيماري‌هاي ژنتيكي مثل تالاسمي از والدين ناقل با تكنيك PGD از موفقيت آنها در پيشگيري و درمان بيماري‌هاي استخواني با شناسايي عوامل ژنتيكي موثر در تمايز سلول‌هاي بنيادي به استخواني و همچنين كشف برخي عوامل ژنتيكي مرتبط با بيماري آندومتريوز زنان خبر داد.

دكتر نوروزي‌نيا در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به فعاليت سه گروه تحقيقاتي سلول‌هاي بنيادي، ايمونولوژي و ناباروري در اين مركز پژوهشي اظهار كرد: در گروه تحقيقات سلول‌هاي بنيادي بر روي سلول‌هاي بنيادي كه به استخوان تبديل مي‌شوند، تمركز كرده‌ايم كه مي‌تواند به شناسايي علل و عوامل بيماري‌هاي استخواني كمك كند تا بتوانيم در آينده مكانيزم‌هايي را براي درمان اين بيماري‌ها پيدا كنيم.

پيشگيري از بيماري‌هاي استخواني با شناسايي فاكتورهاي تمايز سلول‌هاي بنيادي به استخواني

وي افزود: در اين تحقيق كه با همكاري چندين دانشگاه مانند دانشگاه تربيت مدرس به انجام رسيده است چندين فاكتور كه در تمايز سلول‌هاي بنيادي مزانشيمال به سلول‌هاي استوبلاست نقش دارند شناسايي كرده‌ايم كه از اين روش مي‌توانيم براي درمان بيماري‌هاي استخواني استفاده كنيم.

 به گونه‌اي كه در اين حوزه فاكتورهايي را كه بر روي تمام سلول‌ها و در تمايز و رشد آنها تاثيرگذارند، بررسي كرده‌ايم و از آنجا كه اين فاكتورها منشاء بيماري‌هايي ارثي در افراد هستند با بررسي‌هاي خصوصيات ارثي‌شان باعث عدم تاثيرگذاري آنها بر روي سلول‌هاي بنيادي شده‌ايم.

تشخيص بيماري‌هاي ژنتيكي جنين در اوايل بارداري

معاون پژوهشي مركز تحقيقات سلولي مولكولي و سلول‌هاي بنيادي صارم در رابطه با دستاوردها و نتايج پژوهشي در زمينه تشخيص‌هاي پيش از تولد تصريح كرد: تشخيص‌هاي قبل از تولد در هفته‌هاي 10 تا 16 بارداري انجام مي‌شود و مي‌توانيم برخي بيماري‌هاي ژنتيكي را قبل از تولد در جنين تشخيص دهيم.

نوروزي‌نيا با بيان اين كه تمام بيماري‌هايي كه منشاء ژنتيكي دارند، مي‌توانند از طريق اين روش تشخيص داده شوند، گفت:‌ با وجود اين كه مي‌توان چنين تشخيص‌هاي ژنتيكي را از 10 تا 16 هفتگي بارداري انجام داد اما به دليل محدوديت‌هاي زماني سقط درماني، اين تشخيص‌ها را در سريعترين زمان ممكن انجام مي‌دهيم تا متوجه شويم كه فرزند سالم است يا بيمار.

امكان تشخيص پيش از تولد 9 هزار بيماري ژنتيكي

وي افزود:‌ با اين روش مي‌توان تمام بيماري‌هاي ژنتيكي قابل شناسايي و تشخيص را كه به حدود 9 هزار بيماري مي‌رسد مانند تالاسمي آلفا و بتا،X شكننده و سندروم "رت" كه در پسرها و دخترها باعث عقب‌افتادگي مي‌شود و بسياري ديگر از بيماري‌هاي كروموزومي را تشخيص داد.

وي همچنين درباره‌ تشخيص قبل از لانه‌گزيني (PGD) خاطرنشان كرد: در اين روش مي‌توانيم مشخص كنيم جنيني را كه در ابتداي شكل‌گيري هشت سلول بيشتر ندارد به بيماري ژنتيكي مبتلا شده يا نه كه اگر بتوانيم اين كار را با موفقيت انجام دهيم مي‌توانيم جنين‌هاي سالم را به داخل رحم مادر منتقل كرده و ضمن جلوگيري از انتقال بيماري‌هاي ژنتيكي به نسل‌هاي بعد آنها را درمان كنيم.

نوروزي‌نيا اضافه كرد: چنين تكنيكي را مي‌توان در تمام بيماري‌هاي ژنتيكي مانند سيستيك فايبروسيس و ديگر بيماري‌هاي ژنتيكي وابسته به ژن انجام داده و انتقال ژن معيوب به جنين جلوگيري كرد.

پيشگيري از تولد نوزادان مبتلا به تالاسمي از والدين ناقل

وي با بيان اين كه هم اكنون در حال اجراي اين تكنيك بر روي ديگر بيماري‌هاي تك ژني مانند تالاسمي هستيم، گفت‌: از آنجايي كه بيماري تالاسمي جزو بيماري‌هاي تك ژني شايع در ايران است در حال تحقيق و مطالعه براي درمان آن از طريق تشخيص پيش از لانه‌گزيني (PGD) در بيمارستان صارم و مركز تحقيقات سلولي مولكولي و سلول‌هاي بنيادي صارم هستيم تا بتوانيم ضمن تشخيص فاكتورها و ژن‌هاي چنين بيماري‌هايي بر روي جنين از انتقال آن جلوگيري كنيم.

نوروزي‌نيا درباره‌ي چگونگي تشخيص و درمان تالاسمي در فرزندان زوجين مبتلا به اين بيماري به روش (PGD) اظهار كرد: در اين روش ضمن جداسازي جنين‌هاي سالم از معيوب جنين‌هاي سالم را به داخل رحم انتقال مي‌دهيم تا در واقع از انتقال اين بيماري به فرزندان زوجين مبتلا به بيماري تالاسمي جلوگيري كرده باشيم.

وي با اشاره به احتمال بالاي ابتلاي فرزندان زوجين مبتلا به تالاسمي مينور به تالاسمي ماژور تصريح كرد:‌ در روش‌هاي موجود پس از باردار شدن تا چهارده هفتگي پس از تشخيص‌هاي ژنتيكي جنين‌هاي مبتلا به تالاسمي را سقط مي‌كنند كه اين روش با مشكلاتروحي بسياري براي زوجين همراه است اما با روش PGD مي‌توانيم زوجه را به صورت خارج از رحم و IVF باردار كرده و سپس با بررسي ژنتيكي، جنين‌هاي سالم را از طريق روش تزريق داخل سيتوپلاسمي (PGD) به رحم مادر انتقال داده و در واقع مانع انتقال بيماري تالاسمي زوجين به فرزند شويم كه اين روش به نوبه‌ خود نوعي درمان تلقي مي‌شود.

معاون پژوهشي مركز تحقيقات سلولي مولكولي سلول‌هاي بنيادي صارم با اعلام آمادگي محققان و پزشكان مجموعه‌ي صارم براي درمان بيماري تالاسمي از اين روش در فرزندان زوجين مبتلا درباره‌ ديگر كاربردهاي روش PGD خاطرنشان كرد: در اين روش مي‌توانيم از انتقال ژن‌هاي مستعد كننده امراض ديگر مانند سرطان پستان به جنين نيز جلوگيري كنيم تا فرد در بزرگسالي به آن مبتلا نشود. به صورتي كه مي‌توانيم از طريق اين روش جنين‌هايي را انتخاب كنيم كه در آنها ژن‌هاي مستعد ابتلا به سرطان پستان وجود ندارد.

تشخيص عوامل ژنتيكي موثر در آندومتريوز

نوروزي‌نيا در پايان در زمينه‌ نتايج پژوهشي بيماري آندومتريوز عنوان كرد: بيماري آندومتريوز جزو بيماري‌هاي شايع در زنان ايراني است كه منجر به ناباروري و كم باروري در آنها مي‌شود؛ بنابراين شناسايي علل ژنتيكي چنين بيماري‌هايي در زنان مي‌توانند به درمان اين بيماري كمك كنند.

وي در پايان اظهار كرد:‌ محققان مجموعه‌ صارم در بررسي‌هاي انجام شده يكي از ژن‌هايي را كه در ترميم DNA و آندومتريوز موثر است شناسايي كرده‌اند.