تأملی در انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران

عصر ایران - رضا غبيشاوي - چند روزی از حکم وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی درباره انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران می گذرد. این اتفاق با مخالفت های گسترده و توجیهاتی نیز روبه رو شده است.

در این باره چند نکته را یادآوری می کنیم:

1- مرضیه وحید دستجردی وزیر بهداشت درمان و آموزش پزشکی نخستین وزیر زن در دوران حیات جمهوری اسلامی است. وی از زمان آغاز فعالیت خود تاکنون با کمترین حاشیه  روبه رو بوده و از پرداختن به مسائل خارج از دائره مسئولیت و وظایف خود ، همچینن از گفتن سخنانی به دور از عقل و منطق دوری کرده و  از این باب ، سابقه خوبی بر جای گذاشته است و لذا انتظار رفتارهای مدلل و منطقی از ایشان ، دور از ذهن نیست.

2- وزیر بهداشت روز هشتم آبان جاری در حکمی، دانشگاه علوم پزشکی ایران را منحل اعلام کرد . براساس این حکم، همه فعالیت های بهداشتی، درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران در استان البرز به دانشکده علوم پزشکی کرج، کلیه واحدهای بهداشتی و درمانی دانشگاه علوم پزشکی ایران به دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و کلیه واحد های آموزشی و پژوهشی و دانشجویی به دانشگاه علوم پزشکی تهران منتقل می شود.
البته مسوولان وزارتخانه گفتند که این دانشگاه منحل نشده ، بلکه منتقل شده است! در حالی که معنای انحلال همین اتفاقی است که افتاده: دانشگاه علوم پزشکی ایران ، وجود خارجی ندارد!

دانشگاه علوم پزشکی ایران با سابقه 37 ساله یکی از دانشگاه های مهم ایران است. این مرکز آموزش عالی شش هزار دانشجو و 1700 کارمند دارد. این دانشگاه همچنین دارای هفت دانشکده علوم پزشکی علوم پایه، توانبخشی، پرستاری مامایی، بهداشت و مدیریت اطلاع رسانی پزشکی و پیراپزشکی است و ۱۰ بیمارستان آموزشی و ۱۶ مجموعه درمانی زیر مجموعه آن قرار دارند.

3 - بررسی کیفیت تصمیم اتخاذ شده از سوی وزیر بهداشت درباره انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران و زمان و شیوه این تصمیم گیری دو موضوع جدای از هم هستند ، اما در این زمینه هر دو موضوع یعنی درستی یا نادرستی اصل تصمیم خانم وزیر و شیوه و زمان این تصمیم گیری، با ابهام و سئوالات زیادی رو به رو هستند.

4- حکم وزیر بهداشت درباره انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران در آبان ماه، یعنی تنها پس از گذشت یک ماه از آغاز سال تحصیلی دانشگاه ها صادر شده و در حال اجراست. سئوال اینجاست آیا بهتر نبود حتی به فرض درستی تصمیم به انحلال ، فرآیند انحلال و الحاق واحد های دانشگاه ایران به دانشگاه های تهران و بهشتی در زمانی غیر از زمان سال تحصیلی انجام می شد تا دانشجویان و مدرسان و اساتید می توانستند بدون تاثیر پذیری از این ضربه ناگهانی ، به تحصیل و فعالیت های علمی خود بپردازند؟

5- این شیوه تصمیم گیری بدون مشورت وبدون  اطلاع مسئولان و مقامات مرتبط نه تنها دانشجویان، کادر علمی و اداری دانشگاه علوم پزشکی ایران را به تصمیمات وزارت بهداشت بدبین و بی اعتماد کرده است بلکه اعتماد دیگر دانشگاه ها و بخش های زیرمجموعه وزارت بهداشت را به این وزارتخانه، سلب خواهد کرد.

6- هم اکنون حتی برای جابه جایی یا تغییر مدیر یا هماهنگ کننده یک روستای کوچک یا همان دهیار ، اقدامات مقدماتی و رایزنی ها و مشورت هایی را انجام می دهند تا این تصمیم با حداکثر سود و فایده و حداقل عوارض و نتایج منفی همراه باشد ولی معلوم نیست حکم انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران با کدام رایزنی و مشورت همراه بوده است؟

سیل بی اطلاعی اعضای دو کمیسیون پزشکی و تحقیقات مجلس، رئیس، هیئت امنا و اساتید دانشگاه علوم پزشکی ایران و شورای عالی انقلاب فرهنگی را می توان دلیلی بر نبود رایزنی و انجام اقدامات مقدماتی قبل از صدور حکم انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران دانست.

7- دانشگاه علوم پزشکی ایران نه تنها محل آموزش علمی تعداد زیادی از دانشجویان در رشته های مختلف مرتبط با سلامت انسان هاست بلکه مدیریت بخش بهداشت و سلامت بخشی از استان تهران نیز برعهده دارد لذا هر گونه تصمیم گیری شتابزده و به دور از منطق و استدلال قوی، نه تنها بر"آموزش پزشکی" بلکه بر "بهداشت و درمان " هم می توان تاثیر منفی داشته باشد.

8- به استناد نامه جمعی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، حکم انحلال این دانشگاه عصر روز 8 آبان (جمعه) صادر و هفت صبح فردا (شنبه)، این دانشگاه با حضور مدیران دانشگاه علوم پزشکی تهران روبه رو می شود که به دنبال به دست گرفتن مدیریت و کنترل دانشگاه ایران هستند.

 واقعا چنین رفتاری در محیط علمی باسابقه و دارای گذشته ای پرافتخار که جمع زیادی از فرهیختگان و نخبگان علمی و پزشکی را در خود جای داده چه توجیهی می تواند داشته باشد؟

آیا نتیجه چنین اقدامی جز این است که منجر به تحریک احساسات کادر درمانی، علمی و اداری دانشگاه علوم پزشکی ایران  می شود و بدبینی آنها را نسبت به حکم انحلال این دانشگاه برمی انگیزد.

آیا مقامات دانشگاه علوم پزشکی تهران نمی توانستند تا زمان تودیع و معارفه و آئیین رسمی الحاق آن به دانشگاه تهران صبر کنند.

9- غلامحسین مسعودی ریحان نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به نقل از وزیر بهداشت گفته است: "باید مشورت می کردم اما ترسیدم که در صورت مشورت جلوی این کار بزرگ گرفته شود."

اگر این شیوه مدیریتی و تصمیم گیری نهادینه شود و از سوی زیرمجموعه های وزارت بهداشت نیز اجرایی شود به صراحت باید گفت سنگ روی سنگ بند نمی شود و باب رایزنی  و مشورت بسته خواهد شد. همچنین اصل رایزنی و مشورت برای این است که ممکن است خانم وزیر پس از رایزنی ومشورت در محاسبات خود به این نتیجه برسند که انحلال دانشگاه علوم پزشکی کار درستی نبوده است.

10- در باب بررسی محتوایی حکم انحلال نیز وزیر بهداشت این اقدام را در راستای اجرای تصمیمات دولت مبنی بر خروج دستگاههای اجرایی از استان تهران و کاهش امور موازی در پایتخت اعلام کرده است. قائم مقام وزیر بهداشت نیز دراین باره گفته که: " انحلال دانشگاه علوم پزشکی ایران و الحاق بخش های دانشگاهی و علمی آن به دانشگاه تهران در راستای جهش علمی است. همچنین با این اقدام دیگر نیازی نیست کارمندان این دانشگاه از کرج به تهران بیایند."

دراین باره هم باید گفت: اگر این گونه است که می بایست دانشگاه علوم پزشکی بهشتی را در دانشگاه تهران هم ادغام شود. همین استدلال را می توان در بخش های دیگری نیز به کار گرفت. مثلا چه اشکالی دارد اگر دانشگاه های صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف و خواجه نصیرالدین طوسی را منحل و واحدهای آنها را در دانشگاه تهران الحاق کرد و دانشگاه علامه را نیز محل و به زیرمجموعه دانشگاه تهران برد. بر پایه این استدلال قطعا دانشگاه تهران، از لحاظ علمی با جهش بیشتری روبه رو خواهد شد!

همچنین می شد بخشی از دانشگاه و مراکز تحت پوشش دانشگاه ایران را در کرج تفکیک و به دانشگاه در کرج الحاق کرد اما اصل دانشگاه ایران را حفظ کرد.

خروج دستگاه های دولتی از تهران اقدامی مناسب و به جاست اما نه به قیمت انحلال دانشگاه قدیمی و تحقیر اعضای هیئت علمی و اساتید آن.

به هر حال ، انحلال دانشگاه ایران ، هم از لحاظ محتوایی و هم از نظر شکلی ، با ایرادات و ابهامات متعددی روبروست که لازم است از سوی مسوولان بر طرف شود و اگر جمع بندی عقلایی بر احیاء آن باشد ، خانم وزیر و بقیه آنقدر شجاعت داشته باشند که این دانشگاه را بار دیگر به نظام آموزش عالی بازگردانند.