روسیه، اس 300 و ادامه مواضع خصمانه علیه ایران

این در حالی است که پیش از این رسانه های روسی تصریح کرده بودند در صورت فسخ قرار داد اس 300 میان ایران و روسیه، مسکو می بایست مبلغی را به عنوان غرامت به ایران بپردازند.

در این باره، چند نکته را ذکر می کنیم.

1- موضوع پرداخت شدن یا نشدن غرامت به ایران از سوی روسیه در موضوع سامانه های موشکی اس 300،  به متن قرارداد امضا شده میان دو کشور بستگی دارد و مواد این قرارداد تجاری - تسلیحاتی، این موضوع را تعیین تکلیف می کند.

ایران و روسیه قراردادی را برای خرید پنج سامانه ضد موشکی اس 300  به ارزش 800 میلیون دلار امضا کردند و تهران هم مبلغی را به عنوان پیش پرداخت به مسکو، پرداخت کرد. لذا درباره اینکه قراردادی میان دو کشور امضا شده است شکی وجود ندارد اما هنوز معلوم نیست در این قرارداد به صراحت بندی درباره لزوم پرداخت غرامت  و جریمه برای لغو قرارداد آمده است یا خیر ؟

در صورتی که این موضوع در قرارداد درج شده باشد، معلوم می شود روس ها برخلاف نص صریح قرارداد، به دنبال سرپیچی از تعهدات خود هستند. همین موضوع سئوالاتی را در نوع برخورد و تعامل روسیه در برابر ایران ایجاد می کند.

این موضوع نشان می دهد روسیه با سوء استفاده از جو موجود علیه ایران، به دنبال تضییع حقوق ایران است. در این صورت فرق روسیه با آمریکا یا انگلیس و فرانسه که دارائی های ایران را بلوکه کرده اند و مانع از دسترسی تهران به حقوق خود می شوند و به بهانه های مختلف تعهدات خود را در برابر ایران نقض می کنند چیست؟
 
2- در صورتی که در قرارداد امضا شده میان ایران و روسیه، بند پرداخت غرامت نیامده باشد یا اینکه روس ها بتوانند با استناد به مواد این قرارداد از پرداخت غرامت استنکاف کنند، باید به طرف ایرانی خرده گرفت که چرا چنین قرارداد مهم و دارای ارزش مالی - نظامی را بدون داشتن معیارهای لازم امضا کرده اند.

اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، می بایست ضمن برخورد با تصمیم گیرندگان درباره متن قرارداد اس 300 و پیگیری جدی از سوی مقامات ایرانی، در دیگر قراردادهای موجود با روسیه به ویژه در بخش تسلیحاتی و هسته ای که از اهمیت دو چندانی برخوردارند، تجدید نظر شود و بررسی جامعی صورت بگیرد.

در قرارداد اس 300 به صورت حتم، دادگاهی برای رفع اختلافات ایران و روسیه درباره این قرارداد، معین شده است. حال باید دید این دادگاه کجاست و آیا ایران، با مذاکرات دو جانبه این مسئله را حل می کند یا در این دادگاه، پی گیر حقوق خود خواهد بود . البته این نکته هم مهم است که ایران و روسیه ، کدام دادگاه را برای حل و فصل اختلاف احتمالی خود در قرارداد ، تعیین کرده اند.

3- موضوع لزوم پرداخت غرامت و جریمه توسط روسیه برای لغو قرارداد فروش اس 300 به ایران، برای نخستین بار با عدد و رقم از سوی مقامات ارشد روسی و در رسانه های معتبر این کشور مطرح شد و از سوی مسکو هم تکذیب نشد لذا می توان بر این نکته نزدیک به یقین بود که مسئله لزوم پرداخت غرامت برای لغو قرارداد، در قرارداد آمده است اما مسکو از انجام آن سرباز می زند.

4- مسئله سرپیچی روسیه از عمل به تعهدات خود و پرداخت غرامت به ایران، قسمت جدیدی از سریال تغییر نگاه و رویکرد روسیه به ایران است.

به صورت واضح باید گفت رویکرد مسکو نسبت به تهران با محوریت برنامه هسته ای ایران از قبل از صدور قطعنامه چهارم شورای امنیت برای تشدید تحریم ایران، آغاز شد.

به صورت مشخص این تغییر، زمانی به صورت جدی آغاز شد که وزیر امور خارجه روسیه از ادعای دستگاه اطلاعاتی - امنیتی آمریکا درباره " فاصله ایران با ساخت بمب اتمی" حمایت کرد.

این سریال با اظهارات رئیس جمهور روسیه درباره "قصد ایران برای رسیدن به مرحله توانایی ساخت بمب اتمی" و سپس "انصراف قطعی مسکو از ارائه موشک های اس 300 به ایران" ادامه یافت و  با فرمان دمتری مدودف درباره اجرای قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت و تعیین مصادیق آن به اوج خود رسید.

این در حالی است که در این طرف، مقامات ایرانی می توانستند از جایگاه قدرتمندتری در برابر روسیه ظاهر شوند.

زمانی که رئیس جمهور روسیه رسما ایران را به تلاش برای ساخت بمب اتمی متهم می کرد وزیر نفت ایران در مسکو حضور داشت و از نقشه راه همکاری های تهران و مسکو سخن به میان آورد و همراه با لبخند، با همتای روس خود عکس یادگاری می گرفت در صورتی که ایران می توانست به نشانه اعتراض به مدودف، تاخیری در این برنامه ایجاد کند.

در این باره ذکر این نکته هم جالب است که روسیه در زمینه  انتقال سوخت به ایران و سرمایه گذاری در  طرح های نفتی و صنایع وابسته نفت ایران، تسلیم فشارهای آمریکا شد و از فروش بنزین به ایران خودداری کرد.

قطعا سریال اقدامات و مواضع خصمانه روسیه علیه مواضع به حق ایران تا به همین جا ختم نمی شود و روس ها مواضع شدیدتری را علیه ایران اتخاذ خواهند کرد.

5- روس ها دلیل ارائه نکردن موشک اس 300 به ایران را قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت می دانند ولی این تنها یک بهانه زنگ زده است زیرا قرارداد نهایی اس 300 سال2007 امضا شد و روس ها از آن زمان تاکنون بارها از ارائه این سامانه موشکی به ایران به دلایل مختلف و از جمله فنی، خودداری می کردند. همچنین این سامانه موشکی، دفاعی است و نمی تواند تحت تحریم های شورای امنیت علیه ایران باشد.

به آسانی می توان به این نکته پی برد که روسیه با معلق کردن موضوع فروش اس 300 به ایران، به دنبال دلالی این موضوع برای کسب منافع بیشتر از مخالفان ایران یعنی آمریکا و اسرائیل است. یک نمونه از آن را می توان در امضا قرارداد بی نظیر همکاری های تسلیحاتی روسیه و اسرائیل مشاهده کرد.

6- روند موضع گیری ها و عمکرد روسیه در برابر ایران، در حال انتقال این کشور از شریکی راهبردی به کشوری با مواضع خصمانه علیه ایران است.

اقدامات روسیه در برابر ایران، دشمنانه و با دیگر مخالفان ایران مانند آمریکا تفاوت چندانی ندارد. روسیه نیز تسلیحات دفاعی مورد نیاز تهران را به ایران نمی فروشد. برنامه هسته ای ایران را دارای بعد نظامی و با هدف تولید بمب اتمی می داند. بهانه لازم را در اختیار بانک ها و موسسات مالی روسی می دهد تا از تعاملات ارزی و مالی با ایران خودداری کنند. صادرات بنزین به ایران را متوقف و مجموعه ای از تحریم های متنوع و رنگارنگ را علیه کشورمان اجرایی می کند.

همچنین در حال حاضر قطعا یکی از متهمان ارسال ویروس اینترنتی" استاکس نت" با هدف خرابکاری در برنامه هسته ای ایران، روسیه است. به دور از واقعیت نخواهد بود اگر امروز بگوییم روسیه نقش یکی از ایالت های آمریکا در منطقه را در برابر ایران ایفا می کند.

7- در حوادث پس از انتخابات سال گذشته، نام روسیه بارها به میان آمد. بخشی از مردم به شدت از عملکرد روسیه خشمگین بودند و علیه این کشور نیز شعار می دادند. حتی جمعی نیز قصد داشتند در مقابل سفارت این کشور در تهران تجمع کنند. ای کاش این موضوع با واکنش منفی جمعی از مسولان روبه رو  نمی شد. ای کاش بخشی از مردم جلوی سفارت روسیه تجمع می کردند تا از این ناحیه نیز فشاری بر مسکو اعمال می شد و صدایی از اعتراض مردمی نیز به گوش روس ها می رسید. هم اکنون نیز عجیب است که از تجمعات خودجوش برای اعتراض به سیاست های روسیه در قبال کشورمان خبری نیست.

8- تصمیم روسیه به نفروختن سامانه های دفاع موشکی اس 300 به ایران با امضای قرارداد فروش پیشرفته ترین جنگنده های آمریکایی یعنی اف 35 به اسرائیل همزمان شده است.

در حالی که سامانه موشکی اس 300، دفاعی است جنگنده های اف 35 برای عملیات های دور برد طراحی و تولید شده اند و پیش دستی اسرائیل را در زمینه نظامی در منطقه خاورمیانه، پررنگ تر می کند. مقامات اسرائیلی به صراحت گفته اند که این جنگنده ها را برای مسئله ایران، خرید کرده اند.
حال این دو موضوع را چگونه باید در کنار هم قرار داد.