آشپزخانه های کاخ گلستان و بهانه ای برای خلاصی زنان از اندرونی

عصرایران- بعید است ایرانی باشی و غذا خوردن و آدابش برایت مهم نباشد. به واقع همیشه غذا خوردن و جوانب مربوط به آن شاید بهتر از هر چیز دیگری بازتاب فرهنک رنگارنگ این سرزمین کهن باشد. حال می خواهیم به قصه شیرین مطبخ های کاخ گلستان در دوره قاجار بپردازیم. جعفر خان شهری در کتاب «طهران قدیم» این گونه می نویسد:

کاخ گلستان 2 آشپزخانه داشت یکی در داخل محوطه که مخصوص شاه و نزدیکان بود و یکی در بیرون حصار ارگ یعنی در خیابان احمدشاهی که جهت زنان و خدمه فعالیت می نمود. در این آشپزخانه ها چندین برابر تعداد نفرات اندرون غذا آماده می گردید و این سنتی بود که از زمان ناصرالدین شاه برجا مانده بود. در واقع ناصرالدین شاه دستور داده بود اطرافیان اندورن او را هم از سفره خانه سلطنتی بی نصیب نگذارند و در واقع آشپزخانه شاه باید شاهانه بوده باشد.

 از این رو هر ظهر و شب مجمعه های بی شماری از انواع اطعمه و اشربه برسر خدمه اندرون از مطبخ ها بیرون آمده به خانه های اطراف رفته به فروش می رسید و پس مانده غذا هم بذل فقرا می گردید.غذاها عموما برنجی بودند و در کنارشان بشقابی حلوای زعفرانی و چند گل شامی معمولی و پیاله ای ترشی و ظرفی مربا و تنگی دوغ یا شربت و بشقابی پنیر و سبزی و ظرفی نان شیرینی و بشقابی میوه قرار داشت.

جعفر شهری

قیمت این غذا حداکثر 2 قران بود. در این میان باید به خانه های زنان اندرونی اشاره کرد که ساختمان های آجری 2 اتاقه ی کرسی داری بود که جیره روز و شبشان بر روی سینی مجمعه هایی قرار می گرفت که هر ظهر و شب بر سر غلام بچگان و کنیزکان قرار می گرفت و با عجله تمام تا سرد نشود جلوی در هریک از اتاق هایشان گذاشته می شد.

آشپزخانه بیرونی و رازهایش 

اما یک آشپزخانه هم خارج از اندرون قرار داشت که بهانه ای بود تا زنان جوان حرم که اجازه خروج از حصار ارگ را نداشتند به بهانه دستور غذا در آن رفت و آمد می کردند با اقوام و دلدادگان خود ارتباط می یافتند. اما در اواخر سلطنت احمدشاه وضع مالی دربار رو به وخامت گذاشت و هر دو آشپزخانه تعطیل شد و آشپزخانه ای به نام« مطبخ احمد شاهی» که در خارجی اش از کوچه تکیه دولت بود جانشین آن ها شد و و زنان و خدمه و اضافات حرم نیز بیرون رانده شدند، اما تا اسمی از قاجاریه بود مردمی هم از آشپزخانه ارگ سلطنتی اطعام می شدند.

ابراز نگرانی احسان علیخانی از بازسازی چهره مادر با هوش مصنوعی (فیلم)

بیشتر بخوانید:

تهران 60 سال قبل (فیلم)

عکس با مکث/ برج پنج طبقۀ انزلی و سفرنامۀ ناصرالدین شاه

ناصر الدین شاه و ملیجک دوم (عکس)

تماشاخانه

وقتی پوتین فریب اخبار ساعت ۱۴ صدا و سیما را می‌خورد / مدیران ایرانی می‌توانند چه بلایی سر روسیه بیاورند؟ (فیلم)

کوروش یغمایی، خداحافظی با گل یخ (+صدا)

فیلم های دیگر