مردی که خانه‌اش را فروخت تا ناجی یوزپلنگ باشد

محیط‌بان بازنشسته با بیش از چهاردهه تجربه میدانی در محیط زیست ایران، با عشق و تعهدی مثال‌زدنی، خانه و تمام دارایی خود را فروخت تا «کاروان یوزپلنگ» را راه بیندازد و در مسیر حفاظت از این گونه ارزشمندِ «در خطر شدید انقراض» مشارکت مردمی و آگاهی عمومی در زمینه ضرورت حفاظت را ارتقا دهد.

به گزارش ایرنا، او دلش با تپش‌های گریزپاترین موجود زمین هم‌نواست. وقتی نام یوز را می‌شنود، در ذهنش پهنه‌ای از دشت‌های طلایی ذخیره‌گاه زیست‌کره خارتوران در شاهرود زنده می‌شود؛ جایی که نسیم بر علف‌ها می‌لغزد و ردّ پاهای ظریفی نشانه‌ای از آخرین بازماندگان شتاب و شکوه است.

او، تنها عاشق یک جاندار حیات وحش نیست؛ عاشق آزادی، سرعت، آرامش و نجابت است.

نگاهش به چشمان کهربایی یوزپلنگِ نقش‌بسته بر روی کاروان پر از احترام است و هر خبری از حال و روز این گربه‌سان کمیاب، ضربان قلبش را تندتر می‌کند.

او با دیدن یک تصویر، یک ردپا یا حتی نام «یوز» احساس مسوولیت می‌کند؛ انگار بخشی از روحش را در پهنه‌های کویری رها کرده باشد.

برای او، یوزپلنگ فقط یک گونه در معرض خطر نیست؛ نماد امیدی شکننده است که باید با دقت، با عشق و با همت جمعی از آن پاسداری کرد.

«بهمن نجفی» بازنشسته اداره حفاظت محیط‌زیست و صاحب کاروان یوزپلنگ در گفت گو با خبرنگار ایرنا، باور دارد که اگر این موجود باشکوه از میان ما برود، بخشی از زیبایی این سرزمین نیز خاموش خواهد شد.

از کودکی با طبیعت عجین بود و نقل می‌کند: «من از هشت سالگی علاقه زیادی به محیط زیست داشتم. جامعه‌ای که در آن بزرگ شدم، پر از آدم‌هایی بود با فرهنگ‌ها و رفتارهای متفاوت از شهرها و حتی کشورهای مختلف. همیشه کنجکاو بودم بدانم درخت‌ها چطور رشد می‌کنند و استراحت می‌کنند، حیوانات چگونه زندگی می‌کنند و محیط زیست چگونه با ما تعامل دارد.»

با شعفی وصف‌نشدنی ادامه می‌دهد: با حمایت پدرم مسیرم به سمت محیط زیست شکل گرفت. پس از پیروزی انقلاب، وارد سازمان حفاظت محیط زیست شدم و بیش از ۳۲ سال از عمرم را در این مسیر گذراندم. اولین محیط‌بانی بودم که بعد از زلزله طبس ساختمان‌ محیط زیست را تحویل گرفتم و فعالیت‌هایم را برای حفاظت از طبیعت ادامه دادم.

تولد ایده راه‌اندازی کاروان در مسیر حفاظت از یوزپلنگ

نجفی درباره انگیزه ایجاد کاروان با لبخندی از روی عشق به طبیعت همچون نگاه پدری به فرزند گفت: بعد از بازنشستگی، دیدم نمی‌توانم در خانه بنشینم و کاری نکنم. احساس کردم باید تجربه و مهارت‌های فنی و عملی خود را به خدمت طبیعت و آموزش مردم بیاورم، بدون اینکه هزینه‌ای اضافی بر جامعه تحمیل کنم. از سال ۱۳۹۵ تصمیم گرفتم پروژه‌ای راه بیندازم که هم آموزش داشته باشد و هم آگاهی عمومی ایجاد کند؛ هم تصادفات جاده‌ای کاهش یابد و هم یوزپلنگ آسیایی بیشتر در امان باشد.

او با افتخار اضافه می‌کند: برای این کار با همراهی خانواده‌ام حتی خانه و تمام دارایی‌هایمان را فروختیم و یک خودرو همراه با کاروان خریدم.

«ارزشش را داشت»

اینک من و همسرم در این کاروان زندگی می‌کنیم و با حقوق بازنشستگی امرار معاش داریم، خداراشکر ارزشش را داشت.

همسر و فرزندانم نیز من را همراهی کردند و با هم وارد این مسیر شدیم. این طرح، ترکیبی از عشق به طبیعت، تعهد خانوادگی و خدمت به جامعه است.

سفر به ۲۷ استان؛ آشنایی با مردم و محیط‌بان‌ها

کاروان یوزپلنگ، یک ابتکار ملی و فراگیر است با این کاروان به ۲۷ استان سفر کردم. در مدرسه‌ها، مجتمع‌های بین‌راهی و مناطق حفاظت‌شده حاضر شدم. با محیط‌بان‌ها دیدار و از تلاش‌های آنان قدردانی کردم و پیام حفاظت از یوزپلنگ را به مردم رساندم.

نجفی درباره این سفرها می‌گوید: هر استان، داستان و چالش‌های خاص خودش را دارد. در جنوب شرق کشور، با سازمان‌ها همکاری کردیم تا ورود شکارچیان غیرمجاز کنترل شود.

حتی دروازه‌های مناطق حفاظت‌شده ذخیره‌گاه زیست کره توران بسته شده‌اند و ما تلاش می‌کنیم پیام محیط زیست به شکل ملموس و قابل درک به مردم برسد.

آموزش از طریق تصویر و تجربه مستقیم

او درباره روش‌های نوین آموزشی در زمینه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی نقل می‌کند: به جایی رسیدیم که متوجه می‌شویم که تابلوهای آموزشی و پیام‌های محیط زیستی برای حفاظت از یوزپلنگ آسیایی باید بیشتر شود و بر همین اساس با همراهی نهادها عکس‌های یوزپلنگ را در قالب پرچسب چاپ و روی شیشه ماشین‌ها و مسیرهای پرتردد نصب کردیم.

با این ایده رانندگان بین‌راهی به نوعی سفیران آگاهی‌بخشی به جامعه شدند؛ رانندگان وقتی پیام را می‌بینند، متوجه می‌شوند که حفاظت از طبیعت، یک مسوولیت اجتماعی است.

نجفی می‌گوید: این روش، ارتباط مستقیمی با مردم ایجاد می‌کند و باعث می‌شود رانندگان قوانین را بهتر رعایت کنند، تصادفات کاهش یابد و گونه‌های در حال انقراض، فرصت بیشتری برای بقا پیدا کنند.

اهمیت مشارکت مردمی

او با تأکید می‌گوید: حفظ محیط زیست تنها به دولت و سازمان‌ها محدود نمی‌شود. هر فرد می‌تواند سهم خود را داشته باشد؛ رانندگان قوانین جاده‌ای را رعایت کنند، کودکان و نوجوانان درباره گونه‌های در حال انقراض آموزش ببینند، و مردم در اطلاع‌رسانی و حفاظت مشارکت کنند.

حتی کوچک‌ترین اقدامات، مانند رعایت سرعت در جاده‌های حفاظت‌شده یا گزارش شکار غیرمجاز، می‌تواند تاثیر بزرگی داشته باشد.

توصیه به هموطنان

نجفی خطاب به مردم نقل می‌کند: همه ما می‌توانیم سفیر محیط زیست باشیم. حتی یک راننده بین‌راهی که ترمز ایمنی می‌زند و مسیر درست را رعایت می‌کند، می‌تواند جان یوزپلنگ آسیایی را نجات دهد.

هر کسی که پیام حفاظت را به دیگران منتقل کند، در واقع بخشی از این زنجیره حیاتی است.

پایان یک سفر، آغاز یک مسوولیت

پیشکسوت محیط زیست اظهار کرد: سفر با کاروان یوزپلنگ سفری برای ایجاد آگاهی، امید و مسوولیت‌پذیری در جامعه است و هر عکس، هر پیام و هر دیدار با مردم، قدمی برای آینده‌ای پایدار و طبیعتی زنده است. این مسیر ادامه دارد و مطمئن هستم که با مشارکت مردمی، نسل‌های آینده نیز می‌توانند یوزپلنگ آسیایی را در طبیعت ببینند.

استان سمنان، زیستگاه یوزپلنگ

به گزارش ایرنا، طبق بررسی‌ها ۲۳ یوزپلنگ شناسایی‌شده در زیستگاه توران واقع در شرق استان سمنان به عنوان تنها زیستگاه یوزپلنگ آسیایی در جهان وجود دارد که از این تعداد ۶ فرد در سایت تکثیر و ۱۷ فرد در طبیعت زیست می‌کنند.

از مجموع ۱۷ فرد یوزپلنگ شناسایی‌شده در طبیعت زیستگاه توران در شهرستان‌های شاهرود و میامی استان سمنان هفت یوزپلنگ بالغ شامل ۲ نر و چهار ماده بالغ هستند و هیوا جنسیت نامشخص دارد. ۱۰ یوزپلنگ نیز توله و نابالغ محسوب می‌شوند.

هر گاه جمعیت گونه‌ایی از ۵۰ راس یا قلاده کمتر شود، «گونه در خطر و آستانه انقراض» تلقی می‌شود و اکنون مجموع یوزپلنگ‌ها در سایت تکثیر و شناسایی‌شده در طبیعت ۲۳ قلاده و در آستانه انقراض است و به دلیل اهمیت این گونه از واحد شمارش «فرد» برای سرشماری جمعیت آنها استفاده می‌شود.

منطقه توران یا خارتوران در شرق استان سمنان در شهرستان‌های شاهرود و میامی، یکی از سه منطقه حفاظت‌شده ایران با مساحت یک میلیون و ۴۷۰ هزار هکتار، خاستگاه زیست یوزپلنگ ایرانی به شمار می‌رود.

یوزپلنگ جزو گربه‌سانان محسوب می‌شود و گربه‌سانان امکان زادآوری ۲ بار در سال و دوره بارداری سه ماه دارد. به طور معمول فصل‌هایی که رطوبت هوا بیشتر است، برای جفت‌گیری این گونه ارزشمند مناسب است و بر پایه تحقیقات انجام شده، دی و بهمن بهترین‌ ماه‌های سال برای جفت‌گیری یوزپلنگ آسیایی است که پس از ۹۰ روز معمولا در اردیبهشت توله به دنیا می‌آید.

بر اساس تحقیقات، یوزپلنگ جزو پستانداران چندهمسری است و یوزپلنگ آسیایی از ۲ تا سه سالگی بالغ شده و تا هشت سالگی قدرت زادآوری دارد و نوع زایش یوزپلنگ آسیایی چندقلوزایی است.

مصاحبه با هانی کرده در فضای مجازی/ سردار رادان واکنش نشان داد

تماشاخانه

نامه تلخ وزیر آموزش و پرورش که باعث شد کیارستمی از کانون برود (فیلم)

تجاوز به حریم تنها خانه ایران که به نام یک «زن» ثبت شده‌است / مردها باز هم حقوق «بی بی قدیری» را لگدمال کردند (فیلم)

فیلم های دیگر