نگاهی به آیو؛ فعال ترین قمر منظومه شمسی/ اینجا یک جهان یخ زده و آرام نیست(+عکس منتشر شده توسط ناسا)

عصر ایران - در میان ده ها قمر سیاره مشتری، «آیو» جایگاهی منحصر به فرد دارد. این قمر، نه به دلیل وجود آب یا اقیانوس های پنهان، بلکه به خاطر فعالیت های آتشفشانی مهیب و بی وقفه اش شناخته می شود.

یکی از تصاویر ترکیبی منتشر شده توسط سازمان فضایی ناسا از آیو حاصل عبور فضاپیمای جونو (Juno) از نزدیکی این گوی آتشین است. این پرتره، که از ترکیب 57 تصویر خام به دست آمده، گنجینه ای از رنگ و اطلاعات را در خود جای داده است.

جونو؛ کاوشگری فراتر از مشتری

فضاپیمای جونو، که ماموریت اصلی آن مطالعه ساختار درونی و میدان مغناطیسی مشتری است، با عبور موفقیت آمیز از کنار آیو، توانسته است تصاویری را ثبت کند که جزئیات بی سابقه ای از سطح آن ارائه می دهند.

این تصاویر نه تنها یک منظره زیبا، بلکه یک سند علمی ارزشمند هستند. فرآیند پردازش و ترکیب این عکس ها، به دانشمندان اجازه می دهد تا:

دقیق ترین نقشه ها از تغییرات سطح آیو را تهیه کنند.

تغییرات رنگی که نشان دهنده کانی شناسی و ترکیب شیمیایی مناطق مختلف آتشفشانی است را تحلیل کنند.

الگوهای جریان های گدازه و ذخایر گوگرد را ردیابی نمایند.

آیو؛ پایتخت آتشفشان های منظومه شمسی

آیو با بیش از 400 آتشفشان فعال، فعال ترین قمر در منظومه شمسی ما محسوب می شود. دلیل اصلی این فعالیت فوق العاده، پدیده ای به نام گرمایش جزر و مدی (Tidal Heating) است.

آیو در میان میدان گرانشی عظیم مشتری و اثر متقابل دو قمر بزرگ دیگر (اروپا و گانیمد) فشرده و کشیده می شود. این کشش و فشار مداوم، اصطکاک داخلی ایجاد کرده و هسته آیو را تا حد ذوب شدن داغ نگه می دارد.

قدرت آتشفشان های آیو به قدری زیاد است که مواد مذاب، گازها و ذرات گوگرد را تا بیش از 480 کیلومتر به فضا پرتاب می کنند. این مواد پرتاب شده، اتمسفر رقیق آیو و حتی بخشی از مگنتوسفر مشتری را تغذیه می کنند.

برای مشاهده تصویر در اندازه بزرگ، آن را در یک صفحه جدید باز کنید

رمزگشایی از رنگ های سطح

تنوع رنگ های چشمگیری که در تصویر جونو دیده می شود (از زرد و نارنجی تا قهوه ای و سیاه)، داستان ترکیب شیمیایی سطح آیو را بازگو می کند.

رنگ های روشن (زرد و سفید) عمدتا از ذخایر عظیم دی اکسید گوگرد تشکیل شده اند که در اثر خروج گاز از فوران های آتشفشانی ایجاد می شوند.

رنگ های تیره تر (قرمز، نارنجی و سیاه) نشان دهنده ذخایر تازه یا قدیمی گوگرد عنصری و سیلیکات مذاب هستند که از دهانه های آتشفشان ها بیرون ریخته اند.

بیشتر بخوانید:

بزرگترین رازهای بی‌پاسخ فضا چیست؟

تماشاخانه

اینجا مخوف‌ترین جای ایران است: زیر پا «باتلاق اسید»، بالای سر «ابر سمّی»! (فیلم)

دو دقیقه سینمای ناب از بهرام بیضایی (تماشا کنید)

فیلم های دیگر