.png "عصر ایران")
۱۱ آبان ۱۴۰۴
به روز شده در: ۱۱ آبان ۱۴۰۴ - ۰۲:۳۰
علائم فشار خون در بارداری چیست؟ (فیلم) بررسیِ علمیِ جرمِ 3I/ATLAS
شیئی مرموز در مسیر خورشید
شاید 3I/ATLAS صرفاً تکه‌سنگی بی‌جان باشد؛ اما حتی در این صورت نیز حامل پیامی است از سکوت کهکشان‌ها: هر ذرۀ غریبه‌ای که به منظومه‌ی ما می‌رسد، گامی دیگر است در راه شناخت خودِ انسان؛ موجودی که هنوز در آینه‌ی کیهان، تصویر خویش را می‌جوید.
عصر ایران؛ نورا جمالی - در روزهای اخیر، توجه رسانه‌های علمی و عمومی بار دیگر به اعماق فضا جلب شده است. ستاره‌شناسان اعلام کرده‌اند جرمی ناشناخته، با مسیر و سرعتی غیرعادی، وارد منظومه شمسی شده و در حال حرکت به سوی خورشید است.
این جرم که با نام 31/ATLAS ثبت شده، سومین جرم میان‌ستاره‌ای شناخته‌شده در تاریخ رصدهای بشر است. پس از اوموآموا (Oumuamua) و 21/Borisov. اما آنچه این بار افکار عمومی را برانگیخته، نه صرفاً ورود جرم دیگری از فراسوی منظومه شمسی، بلکه جهت حرکت آن است: مستقیماً به سوی خورشید.
پیدایش و کشف
جرم 31 /ATLAS نخستین‌بار در تابستان ۲۰۲۵ توسط تلسکوپ «اطلس» در هاوایی شناسایی شد؛ سامانه‌ای خودکار که برای هشدار درباره سیارک‌های نزدیک به زمین طراحی شده است. مسیر اولیه این جرم نشان می‌داد که برخلاف اغلب دنباله‌دارها، از بیرون منظومه شمسی آمده و سرعت آن نیز بیش از آن است که بتواند در مدار خورشید باقی بماند. به بیان ساده‌تر، 31/ATLAS مهمان گذرایی است از فضای میان‌ستاره‌ای؛ جرمی که به احتمال زیاد از یک منظومۀ دیگر یا حتی از بقایای تولد ستارگان جوان رانده شده است.
جرم میان‌ستاره‌ایِ 21 بوریسوف
مسیر غیرعادی و رفتار نگران‌کننده
اما بررسی‌های بعدی نشان داد که جرم یادشده در مسیر خود به سوی خورشید، به شکلی نامعمول در حال چرخش است. داده‌های اولیه از تلسکوپ‌های رادیویی و اپتیکی نشان می‌دادند که بخش‌هایی از سطح آن بازتاب نوریِ متفاوتی دارند؛ به گونه‌ای که برخی پژوهشگران فرض کردند ممکن است شامل ترکیبات فلزی یا حتی ساختارهایی غیرطبیعی باشد.
این فرضیه، مشابه جنجال‌هایی است که در زمان مشاهدۀ اوموآموا مطرح شد؛ همان جرم کشیده و تختی که «آوی لوئب»، استاد فیزیک هاروارد، احتمال داد شاید یک سازۀ مصنوعی و بقایای فناوری بیگانه باشد. هرچند اکثریت جامعۀ علمی آن نظریه را رد کردند. اما ورود جرم جدیدی با رفتار مشابه، بار دیگر تخیل عمومی را شعله‌ور ساخته است.
برخورد با خورشید؟
محاسبات فعلی نشان می‌دهد که 31/ATLAS قرار نیست مستقیماً با خورشید برخورد کند، بلکه در فاصله‌ای نسبتاً نزدیک از آن عبور خواهد کرد؛ حدود ۰٫۲ واحد نجومی (نزدیک به ۳۰ میلیون کیلومتر). با این حال، شدت تابش و گرانش خورشید در آن نقطه به قدری بالاست که ممکن است جرم میان‌ستاره‌ای را متلاشی یا تبخیر کند.
دانشمندان انتظار دارند که در آن لحظه، فورانی از غبار و گاز از این جرم آزاد شود و اطلاعاتی بی‌سابقه از ترکیب شیمیایی و فیزیکی آن فراهم آورد. به گفتۀ کارولین شوماخر، اخترشیمیدان آلمانی، «اگر بتوانیم طیف گازهای آزادشده از 31/ATLAS را ثبت کنیم، در واقع بخشی از شیمی جهان‌های دوردست را مشاهده کرده‌ایم.»
تصویری ساختگی از مسیر جرم میان‌ستاره‌ای 31 اطلس مابین زمین و خورشید
اهمیت علمی و فلسفی
اهمیت این پدیده فراتر از یک رویداد نجومی است. در دهه اخیر، چنانکه گفتیم، بشر تنها سه بار موفق به شناسایی اجرامی شده که از فضای میان‌ستاره‌ای وارد منظومه شمسی شده‌اند. این اجرام در واقع پیام‌آورانی از فضاهای بی‌نهایت دورند؛ حامل اطلاعاتی درباره شکل‌گیری منظومه‌ها، ترکیب ماده در کهکشان، و شاید حتی مسیر پیدایش حیات.
از منظر علمی، 31/ATLAS فرصتی کم‌نظیر برای بررسی مادۀ "غیر بومی" در همسایگی ماست. از منظر فلسفی اما، این رویداد بار دیگر انسان را با پرسشی کهن روبه‌رو می‌کند: آیا ما تنها ساکنان جهانیم؟ هرچند تاکنون هیچ نشانۀ قطعی از فناوری یا حیات بیگانه در این جرم مشاهده نشده، اما تأمل در چنین احتمالی خود یادآور محدودیت شناخت ما از کیهان است.
واکنش‌های علمی و رسانه‌ای
با انتشار خبر حرکت این جرم به سمت خورشید، رسانه‌های بین‌المللی تیترهایی پرهیجان برگزیدند: از «میهمان ناشناس که خورشید را هدف گرفته» تا «احتمال ورود سازه‌ای مصنوعی از اعماق فضا». ناسا و آژانس فضایی اروپا (ESA) اما در بیانیه‌هایی محتاطانه تأکید کردند که هیچ مدرکی دال بر مصنوعی بودن جرم وجود ندارد و تمام نشانه‌ها با ویژگی‌های طبیعی دنباله‌دارها سازگار است.
مرکز فرماندهی ناسا در واشینگتن دی سی، پایتخت ایالات متحدۀ آمریکا
در عین حال، چند تیم تحقیقاتی در حال آماده‌سازی مأموریت‌های رصدی دقیق‌ترند تا در زمان حضیض خورشیدیِ 31/ATLAS (نزدیک‌‌ترین نقطه‌اش به خورشید در اواسط دسامبر ۲۰۲۵) داده‌های بیشتری گردآوری کنند. تلسکوپ جیمز وب نیز ممکن است بتواند رد حرارتی جرم را هنگام عبور از بخش داخلی منظومه شمسی ثبت کند. این داده‌ها می‌توانند برای نخستین بار جزئیاتی از ترکیب مواد میان‌ستاره‌ای را در دمای بسیار بالا آشکار کنند.
میراث اوموآموا و پرسش از ناشناخته‌ها
جرم 31/ATLAS به نوعی وارث طبیعی اوموآموا است؛ آن پیام‌آور مرموز سال ۲۰۱۷ که هنوز ماهیت و چه بسا هویت واقعی‌اش روشن نشده. در مورد اوموآموا نیز دانشمندان شاهد شتاب غیرقابل توضیحی بودند که بدون اثر گازهای دنباله‌دار رخ داد. شباهت این دو پدیده سبب شده گروهی از اخترشناسان فرضیه‌ای تازه مطرح کنند: ممکن است که در کهکشان، جمعیتی از اجرام میان‌ستاره‌ای سرگردان وجود داشته باشد که به طور منظم از منظومه‌های مختلف عبور می‌کنند.
جرم میان‌ستاره‌ایِ اوموآموا
این فرضیه، اگر تأیید شود، نگاه انسان به پویایی کهکشان را دگرگون خواهد کرد. یعنی دیگر منظومه شمسی را نمی‌توان جزیره‌ای منزوی دانست؛ بلکه باید آن را بخشی از شبکه‌ای بزرگ‌تر از تبادلات مادی در فضای میان‌ستاره‌ای تصور کرد.
بازتاب‌های فرهنگی و روانی
در روزهایی که بی‌ثباتی‌های زمین‌محور (جنگ‌ها، بحران‌های اقلیمی، رقابت‌های فضایی) ذهن بشر را آشفته کرده، خبر ورود جرمی از فراسوی ستارگان به خورشید، ناخودآگاه رنگی از اسطوره و راز به خود می‌گیرد. عده‌ای آن را نشانه‌ای از آغاز عصری تازه می‌دانند، برخی دیگر از امکان خطر یا برخورد سخن می‌گویند، و گروهی نیز صرفاً مجذوب زیبایی رویداد شده‌اند. این تنوع واکنش‌ها، یادآور تأثیر روانی عمیق فضا بر ذهن انسان است؛ همان پدیدۀ شگفت‌انگیزی که قرن‌هاست شاعران و فلاسفه و دانشمندان را به پرسش از جایگاه خود در جهان وامی‌دارد.
جرم میان‌ستاره‌ایِ 31 اطلس
جمع‌بندی
جرم 31/ATLAS در حال عبور از فضای میان‌ستاره‌ای به سوی خورشید است، بی‌آنکه کسی بداند از کجا آمده یا پس از این عبور چه بر سرش خواهد آمد. اما صرف حضور او، در میانۀ منظومۀ ما، یادآور حقیقتی بنیادین است: جهان بسیار بازتر و پررمز و رازتر از آن است که در مرزهای دانش کنونی ما بگنجد.
شاید 3I/ATLAS صرفاً تکه‌سنگی بی‌جان باشد؛ اما حتی در این صورت نیز حامل پیامی است از سکوت کهکشان‌ها: هر ذرۀ غریبه‌ای که به منظومه‌ی ما می‌رسد، گامی دیگر است در راه شناخت خودِ انسان؛ موجودی که هنوز در آینه‌ی کیهان، تصویر خویش را می‌جوید.
لینک کوتاه: کپی لینک
در طول تاریخ چقدر طلا استخراج شده و چقدر در زمین باقی مانده است (+ اینفوگرافی) دربارۀ محمدعلی امیرمعزی و کتاب «علی، رازِ سر به مُهر» نقش ادبیات بر سلامت روان احتمال دخالت نظامی آمریکا در نیجریه چند نکته در مورد هالوین ایرانی رابرت مالی: برای ایران خیلی سختتر است با کشوری که به آن حمله کرده مذاکره کند کره جنوبی / زنی به خاطر کشتن یک سوسک مرتکب قتل شد فراستی: نرگس آبیار هیچوقت کارگردان نمی شود(فیلم) ورود سامانه بارشی جدید به شمال کشور خوزستان/ ورود دادستانی به موضوع ضرب و شتم یک دانش آموز صدرنشینی المپیاکوس با درخشش طارمی؛ ستاره ایرانی یک گل و یک پیروزی برای تیمش ساخت وزیر دفاع پاکستان: طالبان از درون دچار اختلال عمیق است هفتمین برد پیاپی برای النصر؛ رونالدو در دقیقه ۹۰+۱۵ ناجی تیمش شد پیروزی حداقلی چلسی در دربی لندن؛ تاتنهام با تکگل ژوائو پدرو شکست خورد این زن یک کشور 70 میلیون نفری را به آشوب کشید
اخبار و تحلیل های ترکیه