ملکه کوبا در پنتاگون؛ زنی که آمریکا را از درون لو داد

آنا بلن مونتس، تحلیلگر ارشد و مورداعتماد آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA)، هفده سال تمام در سکوت برای سرویس اطلاعاتی کوبا جاسوسی کرد؛ بدون آنکه حتی یک سند از دفترش خارج کند.

به گزارش زومیت، او با حافظه‌ای خارق‌العاده، محرمانه‌ترین اطلاعات نظامی و امنیتی ایالات متحده را حفظ و شب‌ها از طریق رادیوی موج‌کوتاه و کدهای رمزگذاری‌شده به هاوانا منتقل می‌کرد. مونتس که بعدها به «ملکه‌ی کوبا» معروف شد، یکی از مؤثرترین جاسوسان تاریخ معاصر آمریکا لقب گرفته است.

آنا سال ۱۹۵۷ در آلمان غربی به دنیا آمد. پدرش، پزشک ارتش آمریکا، فردی سختگیر و خشن بود و کودکی آنا در خانه‌ای پر از ترس گذشت. او در نوجوانی شاهد جدایی والدینش شد و تحت تأثیر مادرش، که منتقد سیاست‌های واشنگتن بود به دیدگاهی ضدآمریکایی گرایش پیدا کرد.

دوران تحصیل در مادرید، هم‌زمان با مرگ فرانکو و آغاز دموکراسی در اسپانیا، نقطه‌ی عطف زندگی او بود. آشنایی با جوانان چپ‌گرا و مشاهده‌ی حمایت آمریکا از رژیم‌های دیکتاتوری، ذهن آنا را نسبت به سیاست‌های کشورش دگرگون کرد.

پس از بازگشت به آمریکا، در وزارت دادگستری مشغول کار شد و هم‌زمان تحصیلاتش را در دانشگاه جانزهاپکینز ادامه داد. در آنجا با «مارتا ولاسکز»، مأمور مخفی سرویس اطلاعاتی کوبا، آشنا شد؛ زنی که مأموریت داشت جوانان منتقد دولت را جذب کند.

ولاسکز او را در سال ۱۹۸۵ به هاوانا برد تا آموزش‌های اولیه جاسوسی، از جمله فریب دستگاه دروغ‌سنج و برقراری ارتباط رمزگذاری‌شده را ببیند. کوبایی‌ها از همان ابتدا برنامه‌ای بزرگ برای او داشتند: نفوذ به درون دستگاه امنیتی آمریکا.

چند ماه بعد، مونتس به‌عنوان تحلیلگر در DIA استخدام شد و به سرعت ارتقا یافت. او به محرمانه‌ترین اطلاعات نظامی دسترسی پیدا کرد و حافظه‌ی فوق‌العاده‌اش را به خدمت هاوانا گرفت. آنا شب‌ها اطلاعات حفظ‌شده را روی فلاپی‌دیسک رمزگذاری می‌کرد و با امواج رادیویی برای فرماندهانش در کوبا می‌فرستاد. در محل کار، چنان حرفه‌ای و آرام بود که همکارانش هرگز به او شک نکردند.

در سال‌های بعد، اطلاعاتی که آنا منتقل کرد به کشته شدن مأموران آمریکایی در آمریکای لاتین و لو رفتن عملیات‌های فوق‌سری منجر شد. او حتی هویت چند جاسوس آمریکایی در کوبا را فاش کرد. با این حال، تا میانه دهه ۹۰ هیچ‌کس به او مظنون نشد. نخستین نشانه‌ها در سال ۱۹۹۶ پدیدار شد، زمانی که رفتار او پس از حمله‌ی هوایی کوبا به هواپیماهای تبعیدیان مشکوک به نظر رسید. یک مأمور ضدجاسوسی به نام اسکات کارمایکل برای نخستین بار او را زیر نظر گرفت.

در نهایت، پس از چند سال تعقیب و جمع‌آوری شواهد، آنا مونتس در سال ۲۰۰۱ بازداشت شد. در دادگاه، او اعتراف کرد که از روی باورهای سیاسی، نه به‌خاطر پول، برای کوبا جاسوسی کرده است. به گفته‌ی خودش، هدفش «دفاع از کسانی بود که آمریکا به آن‌ها ظلم کرده است». مونتس به ۲۵ سال زندان محکوم شد و در سال ۲۰۲۳ آزاد گردید.

داستان آنا مونتس، یادآور یکی از پیچیده‌ترین پرونده‌های نفوذ در تاریخ آمریکا است؛ زنی که با ذهنی تیز و ایمانی راسخ، توانست از درون پنتاگون ضربه‌ای بی‌سابقه به دستگاه امنیتی کشورش بزند.