در قلب اشترانکوه لرستان دریاچه گهر نگین فیروزهای زاگرس خودنمایی میکند، جهانگرد و مکتشف انگلیسی، گهر را که بر اثر زمینلرزهای باستانی متولد شده «دریاچه ایران» نامیده بود.
به گزارش فارس، در قلب منطقه حفاظتشده اشترانکوه در لرستان، دریاچهای بکر و نفسگیر قرار دارد که داستان شکلگیری آن به یک زمینلرزه در اعماق تاریخ بازمیگردد.
«گهر»، این نگین فیروزهای زاگرس که روزگاری تنها از سوی مکتشفان خارجی دیده شده بود، امروز به مقصدی رؤیایی برای طبیعتگردان ایرانی تبدیل شده است.
این دریاچه که در منطقه حفاظتشده اشترانکوه و بین سه شهر دورود، الیگودرز و ازنا واقع شده، برخلاف دریاچههای معمولی، بر اثر انباشت آب پشت یک سد طبیعی سنگی تشکیل شده است.
طبق گفته کارشناسان یک زمینلرزه بزرگ در گذشتههای دور، باعث رانش عظیم خاک و سنگ و بستهشدن مسیر یک دره شده و در نهایت این دریاچه را پدید آورده است.
قدیمیترین مستندات از وجود دریاچه گهر به سفر کاوشگران اروپایی در دوره قاجار بازمیگردد. «آ-رودلر»، زمینشناس اتریشی، در سال ۱۸۸۸ میلادی برای اولینبار این دریاچه را توصیف کرد.
تنها سه سال بعد، «ایزابلا بیشاپ»، جهانگرد و مکتشف انگلیسی، در سفر اکتشافی خود به ایران، پس از ماهها مطالعه و پیمودن مسیری طولانی، موفق شد از این دریاچه دیدن و آن را به جهان غرب معرفی کند، وی گهر را «دریاچه ایران» نامید.
«ژان ژاک دومرگان» فرانسوی نیز در همان سالها موفق به ثبت اولین عکس مستند از این دریاچه شد.
دریاچه گهر متشکل از دو بخش اصلی است: «گهر بزرگ» (کله گهر) و «گهر کوچک» (کره گهر). گهر بزرگ با طولی نزدیک به ۱۵۰۰ متر و عمقی بین ۴ تا ۳۰ متر، نمایشی از عظمت طبیعت است.
آب این دریاچه از ذوب برفهای اشترانکوه و رودخانه تاپله تأمین میشود و بهقدری زلال است که میتوان کف آن را بهوضوح دید. در فصول سرد، سطح دریاچه یخ میزند.
در فاصله حدود ۲ کیلومتری، گهر کوچک با ۵۰۰ متر طول و ۴ متر عمق قرار دارد. جنگلی انبوه این بخش را در آغوش گرفته و رودی از آن به سمت گهر بزرگ جریان دارد.
گهر تنها یک دریاچه نیست؛ یک اکوسیستم کاملاً زنده و منحصربهفرد است. این منطقه پناهگاه گونههای گیاهی متعدد، از جمله بلوط، زالزالک، بادام و انجیر وحشی و گلهای نادری مانند لاله و شقایق کوهی است.
گهر میزبان گونههای پستاندار از جمله پلنگ ایرانی، خرس قهوهای، گرگ، کل و بز، و قوچ و میش است، عقاب و شاهین و کبک هم در این حوالی زندگی میکنند.
در آبهای زلال دریاچه نیز ماهیهایی مانند قزلآلای خال قرمز و رنگینکمان به چشم میخورند.
اما دسترسی به این بهشت پنهان نیازمند برنامهریزی و آمادگی جسمانی است. دو مسیر اصلی برای رسیدن به گهر وجود دارد.
مسیر الیگودرز: پس از رسیدن به شهر، باید مسیری کوهستانی را تا دریاچه کوچک و سپس بزرگ طی کرد. این مسیر از نظر امنیت و امکانات رفاهی چالشبرانگیز است.
مسیر دورود: متداولتر است. از دورود تا پارکینگ «چشمه خیمه» ۲۰ کیلومتر فاصله است که با خودرو قابل پیمودن است. اما برای پیمودن باقیمانده مسیر حدود ۱۸-۱۹ کیلومتر باید پیاده یا با استفاده از قاطر و الاغ اقدام کرد.
بهترین زمان بازدید اواخر بهار تا اوایل پاییز است، زمستانهای منطقه بسیار سرد و یخبندان است.
همراهداشتن لباس گرم، کفش مناسب کوهنوردی، چادر مسافرتی، کیسهخواب، آب آشامیدنی کافی، مواد غذایی، جعبه کمکهای اولیه، چراغقوه، پاوربانک و نقشه کاملاً ضروری است.
امکان اقامت در کمپهای محیطزیست در کنار دریاچه فراهم است، اما امکانات آن بسیار محدود و ابتدایی است.