عصر ایران - نشست جوانان حزب کارگزاران با حضور عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی، به بحث درباره جایگاه نسل جوان در ایران و جهان اختصاص داشت. آخوندی در ابتدای سخنانش با اشاره به انتظارات برآوردهنشده در حوزههای اجتماعی و فرهنگی گفت: «وقتی مطالبات جامعه نادیده گرفته شود، عصبانیت اجتماعی بالا میگیرد و تنشها در اصناف و گروههای مختلف گسترش مییابد.»
او با ترسیم تصویری از «استحاله جهانی» تأکید کرد: «امروز جهان در حال دگرگونی سریع است. فناوری، شبکههای اجتماعی و تغییر ارزشها، ثبات را از میان بردهاند و همهچیز در حال تحول است. در چنین شرایطی، جوان ایرانی دو برابر تحت فشار است؛ زیرا ساختار حکومتی نه تنها با تحولات جهانی همراستا نیست، بلکه در مسیر مخالف حرکت میکند.»
آخوندی دو گزینه اصلی پیش روی جوانان را «مهاجرت» و «ماندن» دانست: «مهاجرت برای بسیاری امکانپذیر نیست و ریسکهای بزرگی دارد؛ از خطر شکست و غربت گرفته تا تجربههای تلخ مهاجران. ماندن نیز به معنای زیستن در فضایی تاریک و محدود است، جایی که چشمانداز روشنی وجود ندارد.»
او با ارائه آمار جمعیتی ایران افزود: «بیشترین حجم جمعیت کشور متعلق به دهه شصتیهاست، اما نرخ باروری امروز به ۱.۶۸ رسیده؛ یعنی حتی توان جایگزینی جمعیت موجود را ندارد. این روند ایران را به سمت پیری میبرد و پیامدهای آن تنها جمعیتی نیست، بلکه بر اقتصاد، بازار کار، سیاست و حتی دفاع ملی اثر میگذارد.»
آخوندی با مقایسه وضعیت ایران و همسایگان گفت: «در حالی که ایران با کاهش نرخ باروری و مهاجرت نخبگان روبهروست، کشورهای همسایه با نرخ باروری بالا و موج مهاجرت به ایران ترکیب جمعیتی کشور را دگرگون میکنند. این واقعیت آیندهای پیچیده پیش روی سیاستگذاری در ایران قرار میدهد.»
او نقش جوانان در تغییرات اجتماعی و سیاسی را «بنیادین» خواند و تصریح کرد: «سبک زندگی نسل جدید با گذشته تفاوتهای جدی دارد. دغدغههایی چون محیطزیست، حقوق زنان، عدالت اجتماعی و حقوق دیجیتال مسائل روز آنان است. مشارکت جوانان عمدتاً در قالبهای غیررسمی شکل میگیرد؛ از اعتراضات خیابانی تا کمپینهای مجازی. در مقابل، مشارکت رسمی در احزاب یا نهادهای مدنی برایشان کمتر جذاب است، زیرا الزام و تعهد ایجاد میکند.»
آخوندی وضعیت امید به آینده در ایران را «بسیار محدود» توصیف کرد و افزود: «امروز بسیاری از جوانان در جهان افق روشنی پیش روی خود میبینند، اما در ایران همهچیز در تعلیق است. در چنین فضایی، جوانان از هرگونه تعهد بلندمدت—حتی شغلی—گریزانند و ترجیح میدهند در مشارکتهای غیرمتعهدانه و کوتاهمدت حضور یابند.»
او در پایان گفت: «سیاستگذاری برای نسل جوان در ایران بهمراتب پیچیدهتر از سایر کشورهاست؛ زیرا جوان ایرانی میان تحولات جهانی و ساختار بسته داخلی، در فضایی متضاد و بیافق گرفتار شده است.»