ریشه ناترازی انرژی؛ چالش ساختاری یا ضعف مدیریتی

به گزارش اکوایران، این ناترازی در نگاه کارشناسان متهمان مشخصی دارد اما به تازگی ذبیح‌الله خداییان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور از ورود این سازمان به قصوری که در گذشته در حوزه تامین انرژی صورت گرفته خبر داده و گفته قطعاً در زمینه ناترازی‌ها کوتاهی‌هایی صورت گرفته که از سوی سازمان بازرسی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت.

رئیس سازمان بازرسی به این نکته که چه کوتاهی‌هایی در این خصوص صورت گرفته اشاره نکرده اما کارشناسان معتقدند که در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در حوزه انرژی انجام نشده، مصرف به دنبال سرکوب قیمت و پایین نگه داشتن قیمت انرژی رشد قابل توجهی داشته و به دنبال عدم سرمایه‌گذاری‌های مناسب، تولید از مصرف جا مانده، همین عوامل برای ناترازی‌های موجود در بخش انرژی کافی بوده.  

علی فتحعلی‌زاده، استاد دانشگاه صنعتی شریف گفته که عامل اصلی در خصوص ناترازی‌های انرژی به عدم سرمایه‌گذاری‌های لازم در این حوزه به سالیان گذشته بازمی‌گردد، چرا که در 5 یا حتی 20 سال گذشته سرمایه‌گذاری‌های لازم در بخش‌های بالادستی نفت و گاز به‌ویژه گاز انجام نشده است.

از سوی دیگر به اعتقاد کارشناسان حوزه برق، ناترازی در این بخش، ترکیبی از رشد تقاضای انرژی، فرسودگی زیرساخت‌ها، کمبود سرمایه‌گذاری و در کنار آن عدم سرمایه‌گذاری در زمان مناسب، مدیریت ناکارآمد منابع است که ضرورت اتخاذ راهکارهای پایدار و بلندمدت را بیش از پیش نمایان می‌سازد.

کمبود انرژی یک مشکل ساختاری

با این حال برخی دیگر از کارشناسان این حوزه همچون احسان حسینی معتقدند که ناترازی‎های انرژی دلایل اساسی دارد و اقدام اخیر سازمان بازرسی کل کشور گامی در جهت رفع تکلیف است.

حسینی به اکوایران می‌گوید: مسئله کمبود انرژی یک مشکل ساختاری است و نمی‌توان یک نفر را به عنوان مقصر معرفی کرد.

 مثلاً نمی‌توان گفت که وزیر نیروی دولت چهاردهم یا وزیر نفت دولت قبلی مقصر هستند. مقصر اصلی یک نفر نیست. ممکن است ناکارآمدی‌های مقطعی وجود داشته باشد، اما این موضوعات را نباید مبنای قضاوت قرار داد.

یارانه‌های پنهان انرژی، سدی در برابر مصرف بهینه

در این میان برخی تحلیلگران حوزه انرژی، ریشه ناترازی‌های کنونی را به موضوع قیمت‌گذاری ناصحیح انرژی مربوط می‌دانند چراکه این نوع قیمت‌گذاری، زیان‌های غیرقابل جبرانی را به بدنه اقتصاد کشور می‎‌زند.

حسین افضلی، کارشناس حوزه برق هم در این خصوص به اکوایران گفت: بنزین در ایران قاچاق می‌شود زیرا قیمت‌گذاری آن غلط است. به عبارت دیگر باوجود ثابت بودن قیمت حامل‌های انرژی در ایران مصرف‌کننده ترجیح می‌دهد اگر کالایی گران شود، مصرف آن را کاهش دهد. اما در مورد انرژی تفاوتی برای او ایجاد نمی‌کند. بنابراین، با توجه به اینکه قیمت انرژی کم است، رویه مصرف ناصحیح را اصلاح نمی‌کند.

متولی واحدی برای مدیریت مصرف وجود ندارد

از طرف دیگر احسان حسینی با اشاره به توانمندی‌های ایران به عنوان چهارمین تولیدکننده بزرگ نفت و گاز در جهان بیان کرد: ما در بخش مدیریت مصرف انرژی ضعف داریم. به طور کلی متولی واحدی برای مدیریت مصرف وجود ندارد و این مسئله باعث هدررفت انرژی می‌شود. باید ساختاری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی ایجاد شود که البته در قانون هم به آن پرداخته شده اما هنوز این کار انجام نشده است.

این کارشناس همچنین اشاره کرد که اگر بهینه‌سازی مصرف انرژی انجام شود، می‌توانیم حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از انرژی مصرفی فعلی را آزاد کنیم و نیاز به سوزاندن گازوئیل و مازوت نخواهیم داشت. این کار می‌تواند نزدیک به ۳۰ میلیارد دلار درآمد اضافی برای کشور به ارمغان بیاورد. بنابراین، مشکل ناترازی و کمبودها ناشی از عدم نظارت و مدیریت صحیح است.

هر چند که گفته می‌شود، در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های مناسبی در بخش بالادستی نفت و گاز انجام نشده و این مهم جلوی افزایش تولید آن را گرفته و ناترازی را افزایش داده، بسیاری از کارشناسان معتقدند که عدم مدیریت مصرف و پایین نگه‌داشتن قیمت انرژی مشوق افزایش مصرف شده است که می‌تواند دلیل مهمی برای ناترازی انرژی باشد.

بزرگداشت هزار و پانصدمین سال ولادت پیامبر اسلام فرصتی برای وحدت داخلی و انسجام جهانی است

تماشاخانه

داستان مهمان‌ناخوانده‌ای که از سقف آمد..! برخورد تاریخی شهاب‌سنگ با یک زن در آلاباما؛ نخستین ثبت در جهان (فیلم)

راز محبوبیت « لباس مهربانی» پرنسس دایانا از زبان زنی که آن ۵۲۰ هزار دلار خرید (فیلم)

فیلم های دیگر