الی کوهن های ایران چه کسانی هستند؟

عصر ایران؛ جلیل بیات - در هفته های اخیر یکی از مباحث پرتکرار در رسانه ها و محافل سیاسی، بحث نفوذ اطلاعاتی و امنیتی اسرائیل در ایران بوده که در جنگ 12 روزه میزان و شدت آن بر همگان روشن شد. در این باره شاید طرح دو سوال بسیار اهمیت داشته باشد:

 1- نفوذی های اسرائیل شامل چه افرادی می شود؟

 2- چرا این افراد اقدام به همکاری اطلاعاتی و امنیتی با اسرائیل می کنند؟

 قاعدتا پاسخ به سوال اول به صورت مصداقی کار ساده ای نیست اما می توان ماهیت آنها را دسته بندی کرد. به نظر می رسد نفوذی های اسرائیل را می توان به چهار دسته مشخص تقسیم کرد که شامل جاسوسان، خائنان، انتقام جویان و ناراضیان می شوند.

جاسوسان اسرائیل در ایران

دسته اول جاسوسان حرفه ای و سازمانی اسرائیل هستند که می توانند ایرانی باشند یا نباشند. در واقع این افراد در استخدام اسرائیل بوده و به صورت تشکیلاتی و منسجم به جاسوسی و یا خرابکاری در ایران می پردازند. اینکه سطح نفوذ و دسترسی اینگونه افراد در ساختار سیاسی، اطلاعاتی، نظامی و امنیتی ایران تا کجا پیش رفته چندان مشخص نیست. اما آنچه مشخص است حضور پررنگ این افراد در ایران است. لازم به ذکر است که این نوع از جاسوسی در تمام دنیا رایج بوده و برای آن جرم انگاری هم شده است و صرفا مخصوص ایران نیست.

الی کوهن های ایرانی

دسته دوم برخی از مقامات یا کارگزاران نظام هستند که خودخواسته یا ناخواسته به همکاری با اسرائیل می پردازند. انگیزه این افراد در شکل نخست می تواند مادی و مالی باشد. به عبارتی طمع پول و ثروت بیشتر آنها را خودخواسته به خیانت به کشور وا داشته و با اسرائیل همکاری می کنند.

اما در شکل دوم، ممکن است این افراد ناخواسته و به اجبار به چنین همکاری تن داده باشند. در این شکل ممکن است اسرائیل به اطلاعاتی درباره این افراد دست یافته باشد که متضمن تخلف یا نقطه ضعفی مالی یا اخلاقی از سوی آنها است. یعنی ممکن است آنها پیشتر در فساد مالی یا اختلاسی نقش داشته یا پای آنها در فسادی اخلاقی (روابط با جنس مخالفی که ممکن است حتی از سوی اسرائیل برای همین منظور مامور شده باشد) گیر است و اسرائیل با تهدید به افشاگری، فرد مذکور را به همکاری مجبور می کند. 

در این روش ممکن است همکاری فرد ابتدا از موارد کم اهمیت آغاز شود تا به موارد حیاتی برسد؛ به طوری که در آن مرحله فرد اگر نخواهد همکاری کند علاوه بر اهرم های قبلی، حالا تجربه خیانت به کشور و همکاری با اسرائیل هم به آن اضافه شده و دیگر چاره ای جز ادامه همکاری نمی بیند. با این حال از آنجا که این افراد در نهایت منافع و جایگاه و آبروی خود را خواسته یا ناخواسته به منافع ملی ترجیح می دهند، مصداق بارز عنوان وطن فروش هستند.

الی کوهن جاسوس اسرائیلی -۶ دسامبر ۱۹۲۴ – ۱۸ مه ۱۹۶۵ 

آتش انتقام در دل انتقام جویان

دسته سوم کسانی هستند که احتمالا در سال ها و دهه های گذشته خودشان یا یکی از نزدیکان و وابستگانشان از سوی نظام سیاسی به حق یا ناحق مورد آسیب واقع شده اند.

 ممکن است بسیاری از این افراد به همین دلیل از برخی حقوق شهروندی همچون فرصت استخدام در دستگاههای دولتی منع شده باشند و بدین ترتیب انگیزه انتقام جویی، آنها را به سمت همکاری با اسرائیل جلب کرده باشد.

باید توجه داشت که در این دسته، اینکه برخورد نظام سیاسی با آنها به حق بوده یا ناحق، چندان اهمیت ندارد، چراکه آنچه مهم است تصور آنها است که احتمالا چنین برخوردی را ظالمانه تصور می کنند.

 از این منظر ممکن است این افراد همکاری خود با اسرائیل را اساسا خیانت به کشور ندانند، بلکه آن را مبارزه ای با نظام سیاسی تصور کنند.

نارضایتی و ناامیدی به آینده

دسته چهارم ناراضیان از شرایط حکمرانی در کشور هستند. ممکن است برخی ضعف ها و کاستی ها در اداره کشور در دهه های اخیر که ناترازی های انرژی و شرایط وخیم اقتصادی می تواند نمادی از آن باشد، برخی افراد را از اصلاح این شرایط ناامید کرده باشد و برای ضربه یا حتی سرنگونی نظام سیاسی کشور به همکاری با اسرائیل جلب شده باشند.

این موضوع به خصوص وقتی با پروپاگاندای رسانه های فارسی زبان خارج از کشور همراه می شود و همچنین اینکه در عصر ارتباطات فرد می تواند به راحتی وضعیت زندگی خود را با مردم برخی کشورهای دیگر مقایسه کند باعث می شود بیش از پیش نسبت به تصمیم به همکاری با اسرائیل راسخ شود؛ به خصوص که ممکن است در شرایط وخیم کنونی اقتصاد این همکاری منافع مادی هم برای این دسته از افراد داشته باشد. برای این افراد نیز ممکن است همچون دسته سوم همکاری با اسرائیل نوعی مبارزه برای رسیدن به شرایط بهتر زندگی در ایران تصور شود.

لذا چنانکه ملاحظه می شود ماهیت نفوذی های اسرائیل در ایران می تواند بسیار پیچیده و متفاوت باشد و دلایل مختلفی در شکل گیری این شرایط دخیل بوده باشد. از این منظر برخورد و چاره جویی در برابر این نفوذی ها نیز نمی بایست یکسان باشد.

اگر عملیات پیچیده ضداطلاعاتی و امنیتی در جستجوی نفوذی های دسته نخست و دوم لازم و ضروری است، شاید در مورد افراد دسته سوم و چهارم رأفت اسلامی در کنار اصلاح شیوه حکمرانی کاربرد بیشتری داشته باشد.

---------------------------------

*الیاهو بن-شائول کوهن (عبری: אֱלִיָּהוּ בֵּן שָׁאוּל כֹּהֵן‎‎; عربی: إيلياهو بن شاؤول كوهين‎؛ ۶ دسامبر ۱۹۲۴ – ۱۸ مه ۱۹۶۵) جاسوس اسرائیلی بود. بیشتر شهرت او به خاطر عملیاتش در سوریه است که توانست با نفوذ در دولت سوریه تا مشاور عالی (معاون) وزیر دفاع نیز ترقی یابد.

در سوریه او در ظاهر از تندروترین، جدیترین و پیشروترین افرادی بود که با اسرائیل مخالفت می‌کرد. در نهایت هویت واقعی او آشکار شده و در سال ۱۹۶۵ اعدام شد.

گفته می‌شود اطلاعات گردآوری شده توسط او نقش مهمی در موفقیت اسرائیل در جنگ شش‌روزه داشته است.

گروسی: دسترسی فیزیکی به تأسیسات آسیب دیده ایران دشوار است/ براساس ان پی تی، ایران حق دارد فعالیت هسته‌ای خود را ادامه دهد

بیشتر بخوانید:

قهرمان ملی یا جاسوس دوجانبه؛ «مامور ۳۱۳» مصر چگونه در اسرائیل نفوذ کرد؟

نفوذ بر بستری از روان پریشی سیاسی

سوءظن جمال عبدالناصر به دامادش که جاسوس از آب درآمد

تماشاخانه

یاقوت چشم نواز طلایی یادگاری از سری لانکا / کشف ارزش واقعی یک جواهر قدیمی خانوادگی (فیلم)

زندانی سابق در زندان صیدنایا سوریه: من را مجبور به نوشیدن ادرارش کرد (فیلم)

فیلم های دیگر