عصر ایران ــ جزیره سیته در قلب پاریس، یکی از معتبرترین مراکز اقامت هنرمندان و دانشجویان جهان است؛ جایی که بیش از ۴۰ کشور در آن نمایندگی دارند. ایران شصت سال پیش و به عنوان آخرین کشور، به این مجموعه فرهنگی پیوست؛ رابطهای که از همان ابتدا با فراز و نشیبهای فراوان همراه بوده و امروز نیز در آستانه قطع کامل قرار گرفته است.
در دهه ۶۰ خورشیدی، وقوع انقلاب و جنگ باعث توقف اعزام هنرمندان ایرانی به سیته شد. پانزده سال بعد، با رایزنیهای تازه، این ارتباط احیا شد و تا سه دهه ادامه یافت. اکنون اما مسئولان سیته ادعا میکنند ایران بدهی ۲۰۰ هزار یورویی خود بابت بازسازی آتلیهها را پرداخت نکرده و پنج سال است که این فضاها خالی مانده است. وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی میگوید این بدهی محصول توافقات سال ۲۰۱۸ است و ایران هرگز از تعهداتش شانه خالی نکرده، اما تحریمها، مشکلات بانکی و رویدادهایی چون همهگیری کرونا، عملیات نظامی و حتی درگذشت رئیسجمهور وقت، مانع از انجام کامل آن شده است.
مقامهای ایرانی همچنین از رویکرد تازه فرانسه انتقاد میکنند و میگویند سفارت این کشور خواستار مدیریت مستقیم اعزام هنرمندان شده و از مسیرهای رسمی دولت ایران عبور میکند؛ اقدامی که از نظر تهران خلاف رویه دیپلماتیک و اخلاق حرفهای است. اختلاف اصلی بر سر همین نظارت دولت ایران بر انتخاب هنرمندان است؛ موضوعی که سیته با آن موافق نیست.
این نخستین بار نیست که روابط فرهنگی ایران و فرانسه در این مرکز مختل میشود. پیش از انقلاب، ایران ساختمانی بلند در سیته را با هزینه ۱۰ میلیون فرانک برای دانشجویانش احداث و سپس به قیمت نمادین یک فرانک واگذار کرد. این بنا که با نام «ابنسینا» شناخته میشود، به دلیل استفاده از مصالح خطرناک سالها متروک ماند و اکنون پس از بازسازی، دیگر ارتباطی با ایران ندارد.
کارشناسان هشدار میدهند اگر اختلافات مالی و اداری کنونی ادامه یابد، همان چند آتلیه باقیمانده نیز از دسترس هنرمندان ایرانی خارج خواهد شد؛ فرصتی که تاریخ نشان داده، بازگشتش ساده نیست.