عصر ایران؛ فرزانه احمدی- هفته گذشته «عصر ایران» یک گزارش اختصاصی از وضعیت کاروانسرای «تی تی» در سیاهکل منتشر کرد. تصاویری که به دست عصر ایران رسیده بود، نشان میداد بعضی دیوارها ترک خورده و سر در بعضی ورودی طاقدار اتاقها ریخته است.
همچنین بندکشی آجرها در بعضی بخشها ریخته و علاوه بر آن سیاهی ناشی از دود روی دیوارها دیده میشد. جلبک یا خزهها با رنگ سبز بعضی سقفها و دیوارها را گرفته و گیاهانی که در بعضی بخشهای بنا روییده نشان میداد نم و باران در بلندمدت میتواند به بنا آسیب بیشتری بزند. همه اینها بیانگر این بود که بنا نیاز به مرمت فوری دارد.
پس از انتشار گزارش، مدیرعامل صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی درباره مرمت این بنا به عصر ایران توضیحاتی داد.
برزین ضرغامی در این باره گفت: صندوق احیا بر اساس برنامه چهار ساله توسعه راهاندازی شده است. با توجه به تکثر و تنوع بناهای تاریخی که در ایران وجود دارد، این صندوق به دنبال این است که بهرهبرداری از این بناها را به بخش خصوصی واگذار کند.
او ادامه داد: بخش خصوصی، در مقابل دریافت امتیاز چند سال بهرهبرداری از بنا، باید با نظارت و بر اساس شیوهها نامههای صندوق، ساختمان را مرمت کند. نوع کاربری بناها را هم صندوق با توجه به بافت محلی، ضرورتها، سابقه تاریخی بنا و ... مشخص میکند.
مدیرعامل صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی گفت: مرمت یک بنای تاریخی مانند کار ساخت و ساز عمرانی نیست که بتوان با سرعت آن را انجام داد. فلسفه وجودی صندوق احیا، بیشتر مرمت بناها است، تا اینکه از آنها بهرهبرداری اقتصادی شود.
ضرغامی افزود: واقعیت هم این است که کسی که چند ده میلیارد سرمایه خود را در یک بنای تاریخی برای مرمت هزینه میکند، با عشق این کار را انجام میدهد، چراکه برگشت این سرمایه در بخشهای دیگر اقتصادی سریعتر خواهد بود.
او عنوان کرد: واگذاری از طریق فراخوان عمومی و مزایده هر چند وقت یک بار صورت میگیرد. یکی از بناهای واگذار شده هم کاروانسرای تی تی است که ما در حال حاضر مرمت آن را پیگیری میکنیم.
مدیرعامل صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی شرح داد: انجام امور بازدیدکنندگان از کارونسرای تی تی به یک دختر نوجوان محلی سپرده شده و این اقدام در راستای همکاری و به کارگیری جامعه محلی صورت گرفته است.
او با بیان اینکه در حال حاضر کاروانسرای تی تی در دست مرمت است، اظهار کرد: روال مرمت به این صورت است که پس از واگذاری بنا به بخش خصوصی و انعقاد قرارداد، او مکلف است مشاور بگیرد و طرح مرمتی را به ما ارایه بدهد. شورای فنی صندوق طرح را بررسی و تایید میکند.
ضرغامی اضافه کرد: گاهی ممکن است یک طرح چند بار در رفت و برگشت تغییر کند که مدتی زمان میبرد، برای جلوگیری از تخریب بنا و از دست رفتن زمان، کارشناسان ما بنا را بررسی و یک دستور کار مرمت اضطراری برای آن صادر میکنند.
او افزود: : حدود سه ماه است که مرمت شروع شده و درختها پاکسازی شدهاند و کارهای اضطراری اولیه برای مرمت در این مجموعه انجام شده است.
ضرغامی گفت: پیش از این بخشهای زیادی از کاروانسرا درگیر درخت و گیاه شده بود که ریشههای این درختان میتوانست آسیب زیادی به بنا وارد کند.
مدیرعامل صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی گفت: درواقع در کاروانسرای تی تی اولویت اصلی جلوگیری از تخریب بیشتر بنا بود که به این منظور باید ابتدا سقف گیاهزدایی میشد و ریشههایی به قطر 10 سانتیمتر رفع میشد.
به گفته ضرغامی، خزه سبز زیرگنبد بزرگترین نشانه رطوبت دائمی در این بنا بود. درواقع رطوبتی که از سقف به بنا وارد میشد، بسیار زیاد بود. برداشت کامل آجر فرش گنبد به همراه پاکسازی و گیاهزدایی بدون کوچکترین آسیب و تنش و فشار به گنبد انجام شد.
او بیان کرد: پس از بر طرف شدن عوامل آسیبرسان، مرمت بنا، طرح طاقها و قسمتهای تخریب شده سنگی در دستور کار است. از بین بردن ریشههایی به قطر بالای ده سانتیمتر در جرز دیوارها کار آسانی نیست و نیاز به دقت دارد.
او همچنین تاکید کرد: درواقع پاکسازی گیاهزدایی، سبکسازی بام و سپس استحکامبخشی و عایق مناسب و در نهایت ایجاد آجر فرش مجدد از اولویتهای انجام عملیات مرمت کاروانسرای تی تی است.
به گفته ضرغامی، پاکسازی شیمیایی زدودن گردو غبار از روی دیوارهای بنا، مرمت طاق ریخته و سبکسازی بام برای کاهش بار اضافی و همچنین آماده سازی برای جلوگیری از رطوبت نزولی، ترسیم و اجرای قوس طاقهای موجود و ساخت شابلون از دیگر اقدامات انجام شده در بنا است.
تصاویر ارسالی از سوی صندوق احیا و مرمت بناهای تاریخی هم نشان میدهد داربستهایی در کاروانسرا نصب و کار مرمت در حال انجام است.