شهرهای مهاجرپذیر در سال ۲۰۲۵ با تمرکز بر تعادل بین کار و زندگی، تسهیل ادغام اجتماعی، ارائه فرصتهای شغلی، خدمات آموزشی و بهداشتی جامع، مسیر موفقیت و رفاه را برای مهاجران هموار و با سیاستهای حمایتی، کیفیت زندگی بالا و فرصتهای شغلی گسترده، محیطی امن و مساعد برای رشد و شکوفایی آنها فراهم میکنند.
به گزارش ایمنا، شهرها نقش کلیدی و پیشرو در پذیرش و ادغام مهاجران ایفا میکنند. در حالی که سیاستهای ملی مهاجرتی دچار تغییرات و نوساناتی است و گاهی با چالشهایی همراه میشود، دولتهای محلی با اتخاذ رویکردی عملی، همدلانه و انسانمدار، به پل ارتباطی میان مهاجران و جامعه میزبان تبدیل شدهاند. این سیاستها نهتنها موجب حمایت از مهاجران میشوند، بلکه به سود همه ساکنان شهرها و بسترساز پیشرفتهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند.
شهرهای دوستدار مهاجر بر پایه اصول و استراتژیهای مشخصی عمل میکنند که از مهمترین آنها میتوان به مشارکت فعال مهاجران در تصمیمگیریهای شهری، حفظ امنیت و اعتماد از طریق نداشتن همکاری با نهادهای اجرای قوانین مهاجرت فدرال بهمنظور ایجاد احساس امنیت برای مهاجران با وضعیت قانونی نامشخص، ایجاد نهادهای حمایتی دائمی همچون دفاتر امور مهاجران، دسترسی چندزبانه به خدمات شهری، حمایت از حقوق کارگران و توانمندسازی اقتصادی مهاجران و ارائه کمکهای قانونی و مالی اشاره کرد.
این سیاستها امکان دریافت خدمات حیاتی ازجمله آموزش، بهداشت، حقوق و دسترسی به منابع مالی را برای مهاجران فراهم میآورد و موجب افزایش حس امنیت و اطمینان در آنها میشود. نمونههای موفق در سراسر جهان بهویژه در ایالات متحده آمریکا و اروپا، گواه تأثیر مثبت این سیاستها هستند.
از برجستهترین نمونهها در این زمینه ایالت کالیفرنیا با اجرای سیاستهای پناهگاهی و تضمین دسترسی بدون تبعیض به خدمات درمانی و آموزشی، نیویورک با ارائه برنامههای حمایتی جامع حقوقی، مالی و خدمات اجتماعی، میلواکی با صدور کارت شناسایی شهری برای مهاجران و توسعه خدمات پیشدبستانی فراگیر، سیاتل با برنامههای آموزش زبان و فرصتهای اشتغال ویژه برای مهاجران و فیلادلفیا است که با سرمایهگذاری در آموزش زبان و حمایت از کسبوکارهای مهاجران، احیای اقتصادی و رشد جمعیت مهاجر را رقم زده است.
در اروپا نیز شهرهایی همچون وین، هلسینکی و بارسلونا برنامههای جامع ادغام با تمرکز بر آموزش زبان، اشتغال و ضد تبعیض را اجرا کردهاند که هماهنگی میان بخشهای عمومی و خصوصی و تأمین خدمات برای تازهواردان را هدف قرار دادهاند.
برای مدیریت بهتر ادغام مهاجران، بسیاری از شهرها برنامههای جامع و هماهنگی بینبخشی تدوین کردهاند که شامل صدور کارتهای شناسایی محلی برای حفظ امنیت مهاجران و تسهیل دسترسی به خدمات بدون افشای وضعیت حقوقی، اعلام بیانیههای رسمی و حمایت علنی رهبران شهری برای مقابله با تبعیض و ارائه خدمات اضطراری، آموزشی، بهداشتی و خانوادگی گسترده و چندزبانه است. این اقدامات کمک میکند تا مهاجران در یک محیط امن و حمایتی زندگی کنند و همکاری سازندهای با جامعه میزبان داشته باشند.
سیاستهای دوستدار مهاجر در سال ۲۰۲۵ با وجود این پیشرفتها با چالشهایی نیز روبهرو هستند. ورود گسترده پناهندگان فشار قابلتوجهی بر منابع مالی و خدمات محلی وارد کرده است. محدودیتها و تغییرات سیاستهای فدرال نیز گاهی دسترسی به خدمات برای مهاجران را دشوار میکند و افزایش هزینههای مسکن و دیگر خدمات حمایت اجتماعی شرایط آنها را پیچیدهتر کرده است. محدودیتهای جدید در دسترسی به آموزش زبان و خدمات حقوقی نیز از دیگر مشکلات قابلتوجهی است که به تدوین راهکارهای نوآورانه و انعطافپذیر و همکاری گسترده میان بخشهای دولتی و غیردولتی نیاز دارد.
در کنار این دشواریها، سیاستهای مهاجرپذیر و دوستدار مهاجر علاوهبر ایجاد محیط امن و حمایت اجتماعی، تأثیرات مثبت مهمی در حوزههای اقتصادی و فرهنگی دارند. این سیاستها تسهیل ادغام مهاجران را از طریق آموزش زبان و فرهنگ، حمایت از مشارکت مدنی و دسترسی به خدمات حیاتی، توانمندسازی اقتصادی مهاجران از راه حمایت کسبوکارهای کوچک و کارآفرینی، آموزش مهارتی و تضمین حقوق کارگری فراهم میآورند.
از سوی دیگر حضور فعال مهاجران در بازار مسکن به تثبیت تقاضا و توسعه مسکن مقرونبهصرفه کمک میکند، تنوع فرهنگی منجر به افزایش نوآوری و خلاقیت میشود و حضور نیروی جوان و ماهر با پایداری اقتصادی و مقاومت شهرها در برابر بحرانهای اقتصادی همراه است.
شهرهای دوستدار مهاجر در حالت کلی با اتخاذ سیاستهای جامع و انسانی، امکانات گستردهای برای حمایت از مهاجران فراهم میآورند که این امر به نفع مهاجران و جامعه میزبان است. این رویکردها موجب ایجاد محیطی امن، تقویت مشارکت اجتماعی، بهبود وضعیت اقتصادی و انسجام فرهنگی میشوند و به ساختن جامعهای فراگیر، پویا و رو به رشد کمک میکند که توان مقابله با چالشها و بهرهبرداری از فرصتهای آینده را دارد. رویکردهای سال ۲۰۲۵ نمونهای موفق از همزیستی مسالمتآمیز و پرثمر فرهنگها و جوامع مختلف در بستر شهری هستند که برای همه ساکنان شهرها سودمند به شمار میروند.
بر اساس دادهها و رتبهبندیهای سال ۲۰۲۵ شهرهای آمریکا، گزارشهای سیاستهای ملی مهاجرت و ارزیابیهای جهانی کشورهای سراسر جهان، در سال ۲۰۲۵ شهرها و کشورهای مختلفی در جهان با ویژگیها و سیاستهای متنوع خود، بهعنوان مقاصد جذاب برای مهاجران شناخته شدهاند. این شهرها با فراهم آوردن کیفیت زندگی، فرصتهای شغلی و اقتصادی، امنیت و خدمات اجتماعی، محیطهای مناسبی جهت استقبال و حمایت از مهاجران و نظامهای رفاهی قوی بهعنوان مهاجرپذیرترین و خوشآمدگوترین مقاصد برای مهاجران شناخته شدهاند.
در حال حاضر، بعضی شهرها و کشورها در اروپا و خاورمیانه بهعنوان بهترین مقاصد مهاجرپذیر شناخته میشوند که هریک با ویژگیها و مزایای ویژه خود، توجه مهاجران را جلب کردهاند. این شهرها و کشورها با ترکیب فرصتهای اقتصادی، کیفیت زندگی، خدمات رفاهی و امنیت، از برترین گزینهها برای مهاجرانی محسوب میشوند که بهدنبال زندگی بهتر در اروپا و خاورمیانه هستند.
در اسپانیا، شهرهای والنسیا، مالاگا و آلیکانته بهعنوان شهرهای محبوب میان مهاجران مطرح هستند. والنسیا با کیفیت زندگی بسیار بالا، هزینههای معقول، دسترسی مناسب به حملونقل عمومی، فرصتهای ورزشی فراوان و سطح امنیت بالایی که دارد، محیطی ایدهآل برای زندگی مهاجران فراهم کرده است. هرچند که فرصتهای شغلی در این شهر نسبت به مراکز بزرگتر محدود بهشمار میرود، تعادل مناسبی بین کار و زندگی در آن برقرار است.
مالاگا نیز بهدلیل سهولت استقرار و ادغام اجتماعی، رضایت و شادی بالای مهاجران و فضای دوستانه و پذیرا، بهعنوان یکی از «دوستداشتنیترین شهرهای جهان برای مهاجران» شناخته میشود، اگرچه امنیت شغلی در آن در حد متوسط است. آلیکانته با قیمت مناسب مسکن، دسترسی به خدمات آنلاین و سیستمهای پرداخت غیرنقدی، بیشتر مورد توجه بازنشستگان و افرادی است که بهدنبال اشتغال فعال نیستند.
در سطح کشورهای اروپایی، ایرلند، بریتانیا، آلمان، هلند و سوئد از محبوبترین مقاصد مهاجرتی به شمار میآیند. سوئد بهواسطه نظام رفاهی سخاوتمندانه، جامعه باز و اقتصاد پیشرفته، انتخاب مناسبی برای مهاجران است. ایرلند نیز با قوانین مهاجرتی شفاف، فرهنگ پویا و حمایتهای اجتماعی قوی، محیطی مطلوب برای زندگی مهاجران فراهم کرده است.
هلند بهدلیل فرهنگ باز، بازار کار پررونق، زیرساختهای مدرن و کیفیت بالای زندگی، جایگاه ویژهای در میان کشورهای مهاجرپذیر دارد و پرتغال با برنامه ویزای طلایی و هزینه زندگی مقرونبهصرفه، بهویژه امکان دریافت اقامت از طریق سرمایهگذاری، توجه گستردهای از سوی مهاجران به خود جلب کرده است. مالت نیز به دلیل معافیتهای مالیاتی جذاب و برنامههای سرمایهگذاری ویژه برای دریافت اقامت و تابعیت، مقصدی محبوب برای مهاجران اقتصادی بهشمار میرود.
کشورهایی همچون مالت و یونان بهواسطه ارائه برنامههای اقامت و تابعیت از طریق سرمایهگذاری و مشوقهای مالیاتی، برای مهاجران اقتصادی، بازنشستگان و نیروی کار ماهر جذابیت ویژهای دارند. مالت امکان کسب تابعیت ظرف مدت ۱۲ تا ۳۶ ماه را فراهم میکند و یونان با سبک زندگی مدیترانهای و تسهیلات مالیاتی، یکی از گزینههای مطلوب است.
در خاورمیانه، امارات متحده عربی و بهویژه شهرهای رأسالخیمه، ابوظبی و دبی، به دلایل دسترسی عالی به خدمات دولتی، بانکی و فروشگاهی، فرصتهای شغلی مطلوب، کیفیت زندگی بالا، حمایتهای دولتی و محیط امن، بهعنوان بهترین مقاصد مهاجران شناخته میشوند. امارات متحده عربی بهدلیل زیرساختهای مدرن، درآمد بدون مالیات و جمعیتی متنوع، بهعنوان یکی از مقاصد خوشآمدگو برای مهاجران مطرح است.
شهر شیکاگو در ایالت ایلینوی بهعنوان مهاجرپذیرترین شهر آمریکا در سال ۲۰۲۵ مطرح است. این شهر با جمعیتی بیش از ۱.۵ میلیون نفر مهاجر، از جمله بیش از ۱۰ درصد کارآفرین، توانسته با اتخاذ سیاستهای توانمندسازی مالی و اجتماعی، محیطی پویا برای اشتغال حرفهای و فرصتهای کسبوکار ایجاد کند. در کنار شیکاگو، دیگر شهرهای آمریکا نیز با رویکردهای متنوعی در جذب و حمایت از مهاجران پیشرو هستند.
در کالیفرنیا، شهرهایی همچون چولا ویستا، سانفرانسیسکو، سنخوزه و آناهایم بهترتیب بهواسطه توان مالی بالای مهاجران، حمایتهای حقوقی و مشارکت مدنی، رفع موانع اقتصادی و همکاری نزدیک با جوامع مهاجر شناخته شدهاند. در سواحل شرقی، جرزیسیتی و بالتیمور بهدلیل حمایت مؤثر از مهاجران و ایجاد فرصتهای شغلی مورد توجه قرار گرفتهاند.
نیویورک با بیش از پنج میلیون مهاجر و سیاستهای قوی دولتی یکی از مهمترین دروازههای مهاجرت به آمریکا محسوب میشود، در حالی که شهر نیویرک با رفاه اقتصادی و برخورد محترمانه نیروهای انتظامی نسبت به مهاجران متمایز شده است. پورتلند در ایالت اورگان نیز با سیاستهای جامع و فضایی پذیرا در میان ۱۰ شهر برتر مهاجرپذیر قرار دارد. هیوستون در تگزاس نیز با جمعیت مهاجر متنوع و بازار کار قوی، یکی از کلیدیترین شهرهای پذیرنده مهاجران به شمار میرود.
فیلادلفیا نمونه شاخصی از ترکیب موفق حمایتهای حقوقی، اجتماعی و اقتصادی است که با سرمایهگذاری در برنامههای آموزش زبان و حمایت از کسبوکارهای مهاجران، پس از سالها کاهش جمعیت مهاجر، شاهد روند افزایش جمعیت خارجیزبان و احیای اقتصادی خود بوده است. این تجربه اهمیت ایجاد چرخهای مثبت به نفع رفاه همه ساکنان شهر را بهخوبی نشان میدهد. علاوه بر این، کشورهایی همچون کاستاریکا بهدلیل سبک زندگی آرام، طبیعت بکر و هزینههای معقول، بهعنوان یک مقصد خوشآمدگو برای مهاجران شناخته میشود.
کانادا در آمریکای شمالی نیز از برترین کشورهای مهاجرپذیر محسوب میشود و با برنامههای مهاجرتی ساده و فراگیر همچون ورود سریع (Express Entry) و برنامه نظام نامزدی استانی (Provincial Nominee Program)، محیطی ایدهآل برای ادامه تحصیل، کار و اشتغال فراهم آورده است. سیستم آموزشی و پزشکی سطح بالا، اقتصاد پایدار، جامعه چندفرهنگی، امکان همراه بردن اعضای خانواده و روشهایی متنوع دریافت اقامت دائم، از دیگر مزایای این کشور بهشمار میآید.
نظام مهاجرتی آمریکا با وجود اهمیت کلیدی در جذب نیروی کار و تنوع فرهنگی، با مشکلاتی جدی و ساختاری مواجه است که موجب طولانی شدن صف انتظار متقاضیان، ناکارآمدی سیاستها و ایجاد نابرابریهای اجتماعی شده است. این چالشها، از سیستم قدیمی و محدودکننده تا مسائل مربوط به مهاجرت غیرقانونی، ضمن ایجاد سردرگمی برای مهاجران، اثرات منفی گستردهای بر اقتصاد و جامعه آمریکا گذاشتهاند.
نظام مهاجرتی ایالات متحده آمریکا که زمانی بهعنوان الگویی برای جذب استعدادها و نیروی کار به شمار میرفت، امروزه به دلیل ضعفها و محدودیتهای ساختاری، نتوانسته پاسخگوی نیازهای سریع و متنوع اقتصادی و اجتماعی کشور باشد. اصلیترین مشکل در این زمینه، محدودیتهای سختگیرانه و ثابت در میزان پذیرش مهاجران است، که از سال ۱۹۹۰ تاکنون بدون بهروزرسانی باقی مانده است.
یکی از نقاط ضعف مهم، تعیین سقفهای مشخص برای هر کشور است، به طوری که این سیاست باعث ایجاد صفهای طولانی و انتظارهای چندین ساله برای مهاجران کشورهای پر متقاضی مانند هند و مکزیک شده است. در کنار این، تعداد کارتهای اقامت برای کارگران فاقد مدرک دانشگاهی نیز به شدت محدود است که پاسخگوی نیاز بازار کار نیست.
نظام ایالات متحده برخلاف برخی کشورها، همچون کانادا، فاقد سامانه امتیازبندی مستقل برای پذیرش مهاجران است و اغلب فرد تنها از طریق حمایت کارفرما یا خانوادهاش میتواند اقامت دائم را دریافت کند، امری که آزادی و اختیار فردی مهاجر را محدود میکند. همچنین خانوادههایی که به همراه مهاجران وارد میشوند، هر یک به حساب سهمیه مهاجرتی اضافه میشوند، که این موضوع صف انتظار را بیشتر طولانی میکند. یکی دیگر از مشکلات بارز، وجود مشکلات در حوزه مهاجرت موقت است که در آن بسیاری از کارگران نمیتوانند آزادانه شغل خود را عوض کنند و خانوادههای آنها معمولاً اجازه کار ندارند. این مسائل، به کاهش انگیزه و توانمندی مهاجران در جامعه منجر شده است.
از سوی دیگر، نبود ثبات سیاستهای مهاجرتی و امکان تغییرات یک جانبه توسط رئیسجمهور در زمینه پذیرش پناهندگان و محدودیتهای گسترده موجب شده است که بسیاری از مهاجران و پناهندگان در شرایط نابهسامان و نااطمینانی زندگی کنند. همچنین مسئله مهاجرت غیرقانونی و مسائل مربوط به آن همچنان یکی از نقاط چالشبرانگیز است که با سیاستهای متناقض همچون وجود شهرهای پناهگاه دار، روند رسیدگی به اوضاع را پیچیدهتر کرده است.
شهرهای بزرگ آمریکا در حالت کلی بهطور فعال مهاجران را در فرایندهای حکمرانی محلی مشارکت میدهند، خدمات دو زبانه ارائه و سیاستهای حمایتی گستردهای از جمله ایجاد «شهرهای امن» را پیادهسازی میکنند که موجب دسترسی آسانتر مهاجران به خدمات دولتی و ارتقا رفاه آنها میشود. این رویکردها، همراه با فراهم آوردن ترکیبی از حمایتهای مالی، اجتماعی و حقوقی، نقش مهمی در جذب و نگهداری جمعیت مهاجر و توسعه اقتصادی و فرهنگی این شهرها دارند.
نیوزیلند با شهرهای اوکلند و ولینگتون، کیفیت زندگی بالا، خدمات اجتماعی و بهداشتی ممتاز و برنامههای سریع و ساده ویزا برای مهاجران متخصص از محبوبیت ویژهای برخوردار است و بهدلیل ارائه بهترین امکانات پزشکی، آموزش رایگان برای کودکان در مدارس دولتی، مزایای اجتماعی و کیفیت بالای زندگی بهویژه برای خانوادهها و دانشجویان، مقصد محبوبی به شمار میرود. برنامه ویزای متقاضی ماهر در نیوزیلند امکان زندگی، کار و تحصیل را برای مهاجران فراهم میکند.
در استرالیا نیز ملبورن و سیدنی با استانداردهای بالای زندگی، بازار کار پررونق و برنامههای مهاجرتی تخصصی که فرصتهای کاری و اقامت دائم را تسهیل میکنند، از مقاصد برتر مهاجرتی بهشمار میروند. استرالیا با کیفیت زندگی عالی، بازار کار قوی و فرهنگ پذیرا بهویژه برای متخصصان و کارگران ماهر جذابیت زیادی دارد. برنامههای مهاجرتی تخصصی این کشور فرصتهای متعددی برای دریافت اقامت دائم و اشتغال ایجاد میکنند.
ویژگیهای مشترک تمام مقاصد مهاجرپذیر، سیاستهای فراگیر و حقوقی قوی، فرصتهای اقتصادی گسترده، خدمات اجتماعی و بهداشتی با کیفیت، امنیت بالا و سیستمهای حمایتی جامع است. این عوامل سبب شده است تا محیطی مناسب برای ادغام مهاجران، رشد اجتماعی و شکوفایی اقتصادی آنان فراهم آید. این مقاصد نهتنها پناهگاههای امن، بلکه بستری برای رشد و شکوفایی مهاجران در دنیای امروز هستند و نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی جوامع خود ایفا میکنند.