طبق برآوردهای اتحادیه بینالمللی حفاظت از طبیعت، هر سال بیش از ۴۰۰ میلیون تن پلاستیک در دنیا تولید میشود که حدود ۱۴ میلیون تن از آن به اقیانوسها وارد میشود. این آلودگیها، اکوسیستمها و حیات دریایی را نابود میکند، باعث مسدود شدن مسیرهای آبی میشود و بر جوامع انسانی بهویژه در آسیا و مناطق کمدرآمد با زیرساختهای ناکافی مدیریت پسماند تأثیر میگذارد.
به گزارش ایمنا، در این گزارش به بررسی کشورهایی میپردازیم که بیشترین آسیب را به دلیل آلودگی پلاستیکی دیدهاند و در ادامه، عوامل این بحران و راهحلهای تأثیرگذار آن را بررسی میکنیم:
هند، دومین کشور پرجمعیت جهان است که سالانه ۹.۳ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید میکند. سیستم مدیریت پسماند غیررسمی این کشور، با سرعت شهرنشینی آن همگام نیست و بخش زیادی از پلاستیکهای تولید شده، جمعآوری نشده یا بهدرستی دفع نمیشود. این کشور با چالش بزرگی در تولید زباله پلاستیکی روبهرو است.
محلهای دفن زباله در آن تقریباً پر شدهاست و رودخانه گنگ که یکی از نقاط بحرانی آلودگی پلاستیکی اقیانوسها است، حدود ۶ درصد پلاستیکهای اقیانوس جهانی را به خود اختصاص داده است. تلاشهایی مانند ممنوعیت استفاده از پلاستیکهای یکبارمصرف، نیز در هندوستان صورت گرفته است، اما اجرای این قوانین هنوز ناکافی است. همچنین اختلافات اقتصادی، مانع استفاده گسترده از جایگزینهای غیرپلاستیکی میشود و مسیر رسیدن به هند بدون پلاستیک، همچنان چالشبرانگیز باقی مانده است.
در نیجریه، افزایش سریع شهرنشینی و رشد اقتصاد، مصرف پلاستیک را افزایش داده است. این کشور سالانه ۲.۵ میلیون تن زباله پلاستیکی تولید میکند که فقط ۱۲ درصد آن بازیافت میشود. رهاسازی و سوزاندن پلاستیکها نیز به آلودگی شدید محیط زیست و مشکلات بهداشتی مانند آلودگی هوا، آلوده شدن منابع آب و وجود میکروپلاستیکهای مضر در اکوسیستمهای محلی منجر شده است.
همچنین مشکل آلودگی پلاستیکی در غنا به دلیل رشد سریع شهرنشینی و زیرساختهای ناکافی مدیریت پسماند، تشدید شده است، اما راهحلهای جامعهمحور دراین کشور در حال ایجاد تغییر است. در غنا، گروه جمعآوری زباله در تلاش است تا جوامع محلی را برای مقابله با زباله پلاستیکی توانمند کند.
این برنامه با ارائه آموزشهای مناسب، منابع مورد نیاز و حمایتهای ویژه، راهحلهای نوآورانه را برای جمعآوری، پردازش و بازیافت پلاستیک، ایجاد میکند. این اقدامات میزان ورود پلاستیک به محیط زیست را کاهش میدهد و فرصتهای اقتصادی برای ساکنان محلی فراهم میکند.
اندونزی با بیش از ۱۷ هزار جزیره، یکی از بزرگترین آلودهکنندگان پلاستیکی دریایی جهان به شمار میرود. همچنین مدیریت نادرست زباله و زیرساختهای ناکافی، باعث ورود سالانه ۶۲۰ هزار تن پلاستیک به اقیانوسهای این کشور میشود. علاوه بر این، رودخانه سیتاروم در اندونزی که یکی از آلودهترین رودخانههای جهان است، این مشکل را تشدید میکنند.
استفاده گسترده از پلاستیکهای یکبارمصرف مانند کیسههای پلاستیکی و کمبود امکانات مدیریت پسماند، باعث بحران پلاستیک دریایی در اندونزی شده است. همچنین در شهر جاکارتا، سالانه حدود ۱۰ میلیارد کیسه پلاستیکی به محیط زیست رها میشود که معادل ۸۵ هزار تن از این کیسهها است. جزیره جاوه، پرجمعیتترین جزیره اندونزی نیز کانون بحران پلاستیکی این کشور است.
این منطقه با جمعیت زیاد، مقدار زیادی زباله پلاستیکی تولید میکند که بخش زیادی از آن وارد رودخانههایی مانند سیتاروم میشود. زیرساختهای ضعیف مدیریت پسماند و وابستگی زیاد به محصولات پلاستیکی، این بحران را تشدید کرده است. میکروپلاستیکها نیز به منابع آب نفوذ کردهاند و سلامت انسان و اکوسیستمهای محلی را تحت تأثیر قرار دادهاند.
پروژه جمعآوری پلاستیک در جاوه، ابزار و آموزشهای لازم را در اختیار جوامع قرار میدهد تا مدیریت نادرست زبالههای پلاستیکی را کاهش دهند. این ابتکار به جمعآوری و بازیافت پلاستیک کمک میکند، میزان زباله پلاستیکی وارد شده به اقیانوسها را کاهش میدهد و فرصتهای شغلی پایدار برای ساکنان محلی ایجاد میکند.
چین بهعنوان بزرگترین تولیدکننده پلاستیک جهان، سطح بالایی از آلودگی پلاستیکی را به خود اختصاص میدهد و بخش قابلتوجهی از ۶۰ میلیون تن پلاستیک تولیدی سالانه آن وارد منابع آبی میشود. اگرچه چین در سال ۲۰۱۸ واردات زباله پلاستیکی را ممنوع کرد، اما به دلیل مصرف داخلی بالا و سیستمهای ضعیف بازیافت، همچنان نقش بزرگی در آلودگی جهانی دارد.
رودخانه یانگتسه به تنهایی سهم زیادی از آلودگی پلاستیکهای اقیانوسی را دارد. چین نهتنها حجم زیادی پلاستیک تولید میکند، بلکه حداقل یکپنجم پلاستیکهای جهان را مصرف میکند و تا همین اواخر، بزرگترین واردکننده پلاستیک بود، به طوری که سالانه نزدیک به ۶۰۰ هزار تن زباله پلاستیکی خارجی را پذیرا بود.
پاکستان که پنجمین تولیدکننده بزرگ زباله پلاستیکی است، سالانه حدود ۲.۶ میلیون تن پلاستیک تولید میکند که ناشی از مدیریت ناکارآمد پسماند است. زبالههای پلاستیکی این کشور اغلب در محلهای دفن زباله سرریز شده رها و یا سوزانده میشود که این موضوع موجب انتشار گازهای مضر در هوا میشود. این کشور همچنین سالانه تا حدود ۸۰ هزار تن زباله پلاستیکی خطرناک وارد میکند.
تقریباً ۶۵ درصد پلاستیکهای یافت شده در سواحل پاکستان شامل بطریها، دربها و بستهبندیها است. هرچند بعضی از استانهای این کشور مصرف پلاستیکهای یکبارمصرف را ممنوع کردهاند، نبود سیاست ملی باعث ادامه بحران پلاستیکی کشور شده است. به دلیل اینکه میزان تقاضا برای پلاستیکهای یکبارمصرف همچنان رو به افزایش است، بحران آلودگی پلاستیکی، غیرقابل چشمپوشی است.