در ناحیهای موسوم به «منطقه نیمهشب» که بیش از ۱۰۰۰ متر زیر سطح دریاست، زیرگونهی لطیف و شفافی از عروس دریایی با نام بوترینما بروسی الینوره (Botrynema brucei ellinorae) در آب شناور است و دو شکل متفاوت دارد: برخی کلاهکهایی با برجستگی مشخص شبیه گره دارند و برخی دیگر صاف و بدون برجستگی هستند.
به گزارش فرادید، پژوهشی جدید روی پراکندگی این دو شکل ظاهری منجر به کشف پدیدهای بسیار عجیب در عرض جغرافیایی ۴۷ درجه شمالی شده است.
خاویر مونتهنگرو، زیستشناس دریایی توضیح میدهد: «هر دوی این عروسهای دریایی در مناطق قطبی و نیمهقطبی هستند، اما نمونههای بدون برجستگی تاکنون هرگز در جنوب منطقه جریان اطلس شمالی (North Atlantic Drift) که از گرند بَنکس نزدیک نیوفاندلَند تا شمالغرب اروپا امتداد دارد، مشاهده نشدهاند.»
عروسهای دریایی دارای برجستگی در اعماق اقیانوسهای سراسر جهان پراکنده هستند
در برخی مکانهای جهان، حتی بدون وجود مانع فیزیکی، خطوطی وجود دارد که نحوه پراکندگی جانوران را از هم جدا میکند. خط والاس (Wallace Line) در مجمعالجزایر اندونزی یکی از آنهاست؛ خط لیدِکِر (Lydekker Line) و خط وِبِر (Weber Line) که جزایر جنوب شرق آسیا را از استرالیا و پاپوا گینه نو جدا میکنند هم نمونههای دیگر هستند.
در دو سوی این خطوط، گونههایی جانوری که در زیستگاههای مشابه زندگی میکنند، تفاوتهای چشمگیری با هم دارند. به این خطوط «مرزهای جانوری» گفته میشود که ممکن است به دلیل تفاوتهای زیستمحیطی میان دو منطقه، موانعی فیزیکی که طی میلیونها سال و با تغییرات زمین از بین رفتهاند، جریانهای اقیانوسی یا عوامل دیگر شکل گرفته باشند.
از آنجا که این مرزها را به روشنی نمیتوان دید، شناساییشان دشوار است و این دشواری در مورد اعماق اقیانوسها که محیطی بسیار خصمانه برای بدن انسان هستند، چند برابر میشود. فشار خردکننده، دمای بسیار پایین و نبود نور موجب میشود تنها با رباتهای کنترل از راه دور بتوانیم این نواحی را کاوش کنیم.
هیچ عروس دریایی بدون برجستگی پایینتر از عرض ۴۷ درجه دیده نشده است
مونتهنگرو و همکارانش برای پژوهش درباره پراکندگی این عروسهای دریایی، نمونههایی را به کمک کشتیهای تحقیقاتی و وسایل نقلیه زیردریایی کنترل از راه دور گردآوری کردند. آنها همچنین سوابق تاریخی و عکسهای ثبتشده را هم بررسی کردند.
به شکل شگفتانگیزی، آنالیز ژنتیکی نشان داد هر دو شکل با و بدون برجستگی، از یک تبار ژنتیکی واحد هستند با این تفاوت که نوع برجسته در سراسر اقیانوسهای جهان دیده میشود، اما نوع بدون برجستگی تنها در شمال عرض جغرافیایی ۴۷ درجه وجود دارد. این تفاوت نشاندهنده وجود مرز جانوری نیمهنفوذپذیر در منطقه جریان اطلس شمالی است.
این گونه بیشتر در آبهای عمیق زندگی میکند
مونتهنگرو میگوید: «تفاوتهای ظاهری، با وجود شباهتهای ژنتیکی قوی میان نمونههای بالای ۴۷ درجه شمالی و پایینتر از آن، نشان میدهد مانع زیستجغرافیایی ناشناختهای در اعماق اقیانوس اطلس وجود دارد».
«این مانع ممکن است موجب شود عروسهای دریایی بدون برجستگی تنها در شمال باقی بمانند، در حالی که نمونههای دارای برجستگی بتوانند به نواحی جنوبیتر هم راه یابند. ممکن است وجود برجستگی برای آنها در برابر شکارچیان مناطق خارج از قطب و شبهقطب مزیت انتخابی ایجاد کرده باشد.»
آبهای شمالی بیشتر زیر سلطه عروسهای دریایی بدون برجستگی هستند
اگرچه دلیل شکلگیری این مرز نامرئی هنوز روشن نشده، پژوهشهای پیشین منطقه جریان اطلس شمالی را «بوممرز انتقالی با ترکیبی از گونههای شمالی و گرمسیری» توصیف کردهاند که احتمال وجود یک مرز محیطی را تقویت میکند.
این یافته نشان میدهد ما هنوز چقدر از اعماق اقیانوس بیخبریم و احتمال وجود موانع مشابه دیگر در سایر نقاط جهان نیز وجود دارد. همچنین بر اهمیت شناخت تنوع زیستی گونههای ژلهای دریا تأکید دارد.
مونتهنگرو میگوید: «وجود دو شکل متمایز از یک تبار ژنتیکی واحد نشان میدهد پژوهشهای بیشتری درباره تنوع زیستی جانوران ژلهای دریایی باید انجام شود.»
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر