علیزاده، کارشناس حوزه فضایی، با اشاره به اهمیت توسعه ماهوارههای سنجش از دور، تأکید کرد: بسیاری از سرویسهای دیجیتال مانند مسیریابهای آنلاین و سایتهای خدمات اینترنتی، بر پایه نقشههای ماهوارهای خارجی همچون گوگل مپ یا بایدو توسعه یافتهاند. اگر بتوانیم این زیرساختها را بهصورت داخلی ایجاد کنیم، گام بزرگی در جهت استقلال دیجیتال برداشتهایم و زمینه اشتغالزایی گسترده در حوزههای تحلیل داده، تولید نقشه و توسعه نرمافزار فراهم میشود.
هادی علیزاده، کارشناس حوزه فضایی، در گفتوگو با سیتنا با اشاره به روند توسعه صنعت فضایی کشور در سالهای اخیر و ساخت ماهوارههای غیردفاعی و پژوهشی توسط وزارت ارتباطات، بر نقش حیاتی تصاویر ماهوارهای در رشد اقتصادی، شفافسازی و مردمیسازی این صنعت تأکید کرد.
وی با اشاره به ضرورت روند پیشبرد ماهوارههای سنجش از دور برای توسعه کشور، گفت: «برای هر کشوری که بخواهد مسیر توسعه را طی کند، داشتن ماهوارههای سنجش از دور که بتوانند بهطور مستمر از سطح زمین تصویربرداری کنند، یک الزام است. این تصاویر در حوزههایی چون کشاورزی، محیطزیست، نقشهبرداری و برنامهریزی شهری کاربرد گستردهای دارند و میتوانند به تصمیمگیریهای دقیقتر مدیران و کارشناسان منجر شوند.»
علیزاده ادامه داد: «در حال حاضر، کشور ما بهشدت به دادههای ماهوارهای نیاز دارد اما این نیاز بیشتر از طریق تصاویر خارجی تأمین میشود. این وابستگی بهدلیل تحریمها و محدودیتهای کشورهای ارائهدهنده، همواره با چالش همراه بوده است. اگر ماهواره بومی در اختیار داشته باشیم، میتوانیم بر اساس اولویتها و نیازهای داخلی، تصویربرداری و پایش را هدفمند انجام دهیم.»
این کارشناس فضایی با اشاره به بسترهای دیجیتال مبتنی بر نقشه در کشور، افزود: «بسیاری از سرویسهای دیجیتال مانند اپلیکیشنهای حملونقل آنلاین و سایتهای خدمات اینترنتی، بر پایه نقشههای ماهوارهای خارجی همچون گوگل مپ یا بایدو توسعه یافتهاند. اگر بتوانیم این زیرساختها را بهصورت داخلی ایجاد کنیم، گام بزرگی در جهت استقلال دیجیتال برداشتهایم و زمینه اشتغالزایی گسترده در حوزههای تحلیل داده، تولید نقشه و توسعه نرمافزار فراهم میشود.»
وی افزود: «بهروزرسانی و تهیه نقشههای پایه، تنها با تصاویر ماهوارهای بومی قابل انجام است. نبود چنین تصاویری، باعث شده در بسیاری از صنایع برای بهروزرسانی اطلاعات دچار مشکل شویم. در نتیجه، توسعه تصاویر ماهوارهای داخلی یکی از اولویتهای جدی برای کشور است.»
علیزاده در بخش دیگری از گفتوگو با سیتنا با اشاره به کاربردهای مهم تصاویر ماهوارهای در حوزه کشاورزی، گفت: «یکی از پروژههای کلان کشور، طرح کاداستر اراضی کشاورزی است که با هدف سنددار کردن اراضی در حال اجراست. این طرح نیاز به دادههای دقیق، بهروز و قابل اعتماد دارد. برداشت زمینی دادهها هزینهبر و زمانبر است؛ اما استفاده از تصاویر ماهوارهای داخلی، میتواند هم هزینهها را کاهش دهد، هم سرعت اجرای پروژه را بالا ببرد.»
وی ادامه داد: «پایش تغییر کاربری اراضی، تخریب جنگلها و گسترش باغشهرها در حاشیه شهرهایی مانند تهران، کرج یا استانهای شمالی، نیازمند نظارت مستمر و دقیق است. روشهای انسانی در این زمینه ناکارآمد و پرهزینهاند. اما تصاویر ماهوارهای با دقت بالا میتوانند ابزار نظارتی مؤثری برای شناسایی و کنترل این تغییرات باشند.»
علیزاده تأکید کرد: «در کشاورزی، دسترسی به اطلاعات دقیق از سطح زیر کشت محصولات استراتژیکی مانند گندم، برنج یا جو اهمیت زیادی دارد. با استفاده از تصاویر ماهوارهای میتوان سطح زیر کشت را بهطور دقیق شناسایی کرد و از آن برای تخمین تولید و عملکرد استفاده نمود. این روش به ما کمک میکند بدون نیاز به آمارهای بعضاً نادرست و سلیقهای از سوی استانها، تصمیمگیریهای دقیقتری در زمینه واردات و صادرات محصولات داشته باشیم.»
وی گفت: «برآورد تولید داخلی گندم یا برنج با تکیه بر دادههای ماهوارهای، میتواند کشور را از شوکهای ناگهانی در قیمت یا واردات بینیاز کند و به افزایش بهرهوری در زنجیره تأمین کشاورزی منجر شود.»
علیزاده در پایان با تأکید بر ضرورت مردمیسازی صنعت فضایی، تصریح کرد: «دسترسی به تصاویر بومی میتواند دانشگاهها و شرکتهای دانشبنیان را به توسعه الگوریتمهای پردازش تصویر سوق دهد. خروجی این فعالیتها میتواند به شکل محصولات نرمافزاری و خدمات کاربردی وارد بازار شود و به صنایع مختلف خدمات ارائه دهد.»
وی افزود: «اگر هزینه دسترسی به دادههای فضایی منطقی شود، فرصت مناسبی برای مشارکت بخش خصوصی فراهم خواهد شد. این مشارکت میتواند منجر به اشتغالزایی، شفافیت اقتصادی و توسعه خدمات بومی در حوزههای گوناگون شود.»