.png "عصر ایران")
۰۵ مرداد ۱۴۰۴
به روز شده در: ۰۵ مرداد ۱۴۰۴ - ۱۹:۳۷
اعتراف به فرونشست تهران براثر برداشت بی رویه آب توسط آبفا (فیلم) به بهانه سالروز ثبت جهانی در یونسکو
هورامان؛ گردشگر آری اما در حد تحمل
گردشگری انبوه و بدون برنامه‌ریزی آفت هورامان شده. هورامان از نظر جغرافیایی و اقلیمی منطقه‌ای کوهستانی خاص است؛منابع آب و خاک و جنگل آن بسیار محدود است.
عصر ایران؛ فؤاد شمس* - تاریخ و جغرافیای هورامان چنان چشم‌انداز طبیعی و فرهنگی‌یی ساخته که شایسته ثبت جهانی یونسکو شد. میراثی برای همه ایران که حفظ آن بر عهدۀ همۀ ماست.
رزیست مردم در هورامان به دلیل جغرافیای خاص آن همواره نوعی تطبیق با طبیعت را به مردمان این دیار آموزانده و به همین سبب است که هم طبیعت این منطقه همچنان جزو بکرترین مناطق ایران است، هم فرهنگ و سبک زندگی مردمان آن اصیل مانده است. همچنین زبان هورامی به عنوان یکی از قدیمی‌ترین زبان‌های بومی ایرانی زنده مانده است و این همه ترکیبی است نادر که نباید از بین برود.
اما در این چند وقت با هجوم بدون برنامه‌ریزی گردشگران و کم‌توجهی به ظرفیت اکولوژیکی منطقه هورامان نگرانی به وجود آمده که هم طبیعت بکر این منطقه آسیب ببیند هم سبک زندگی اصیل مردمان بومی خدشه‌دار شود. معیشت سنتی در بیشتر روستاهای منطقه در حال نابودی است. هجوم بیش از حد گردشگر به منطقه‌ای که ظرفیت چنین جمعیتی را ندارد، آن هم بدون هیچ برنامه‌ریزی مشکلاتی ایجاد کرده.
گردشگری انبوه و بدون برنامه‌ریزی آفت هورامان شده. هورامان از نظر جغرافیایی و اقلیمی منطقه‌ای کوهستانی خاص است؛ منابع آب و خاک و جنگل آن بسیار محدود است. هزاران سال هم جمعیت این منطقه متناسب با این ظرفیت خاص محدود مانده. نمی‌شود طی چند سال ناگهان صدها و هزاران برابر جمعیت اضافی بر ظرفیت اکولوژیکی به آن تحمیل کرد. متٲسفانه در سال‌های اخیر با تبلیغات بی‌حساب اینستاگرامی تعداد زیادی گردشگر بدون برنامه به آن‌جا هجوم آوردند. بیم آن می‌رود که همان بلایی که سال‌های گذشته بر سر برخی مناطق شمال ایران در گیلان و مازندران آمد، به هورامان هم آسیب برساند. زباله و پسماند به دلیل شیب کوهستانی بالای زمین این ناحیه معضل مضاعف است. کمبود آب و دیگر آلودگی‌های محیط زیستی به مرز بحران رسیده.
از طرف دیگر بحث فرهنگی و اجتماعی جامعه هورامان است. به جرات می‌توان زبان هورامی را یکی از اصیل‌ترین زبان‌های ایرانی بازمانده از دوران باستان دانست. هورامی می‌تواند گنجینه لغات و اصطلاحات سرزمین مادری اصلی ایران باشد. اما متاسفانه با بی‌توجهی به آن شاهد نابودی زبان و حتی فرهنگ و سبک زندگی اصیل هورامان هستیم که در واقع به یکی از گنجینه‌های بی‌نظیر فرهنگ ایرانی آسیب می‌زند.
بدون اغراق زبان هورامی چنان غنایی دارد که برخی متون کهن فارسی را می‌توان با کمک از زبان هورامی که جزو معدود زبان‌های بازمانده از ایران باستان است درک کرد. از طرف دیگر برخی مناسک مذهبی و عرفانی که ریشه در فلسفه و عرفان اصیل ایرانی دارد جزو میراث معنوی هورامان است. به دلایل جغرافیایی در طول تاریخ جمعیت گویشوران هورامی همواره بسیارکم بوده و اکنون بیم آن می‌رود که این زبان و فرهنگ رو به انقراض برود.
هورامان چه از منظر طبیعی چه از نظر فرهنگی و سبک زندگی منطقه یکی از مناطق نادر ایران است. در نتیجه واقعا ثبت میراث جهانی شدن آن از طرف یونسکو بی دلیل نبوده و این ثبت می‌بایست موجب دقت بیشتر برای یک برنامه‌ریزی جدی در راستای توسعه متوازن گردشگری و توسعه پایدار روستایی در این منطقه می‌شد. اما متاسفانه گویا برعکس عمل کرده.
قطعا هیچ مخالفتی با اصل گردشگری در هورامان ندارم. بلکه گردشگری را هم از لحاظ اقتصادی به نفع مردم هورامان می‌دانم، هم آن را فرصتی برای همدلی تمام ایرانیان و بالا رفتن امنیت ملی می‌دانم. اما این همه نیازمند برنامه‌ریزی توسعه پایدار روستایی است. در کنار توسعه پایدار و درست زیرساخت‌ها باید فکری برای حفظ محیطزیست و میراث معنوی هورامان کرد.
نباید تنها به فکر سود کوتاه‌مدت بود. باید براساس اصول توسعه پایدار روستایی، هورامان را حفظ کرد. در جهان این تجربه وجود دارد. برای گردشگران مقررات حتی سخت‌گیرانه وضع می‌کنند. حتی اصالت زندگی سنتی روستاها را حفظ می‌کنند. روستاهای ژاپن و سویس را ببینید. در این کشورهای بسیار مدرن هنوز اشکال اصیل زندگی سنتی حفظ شده. در هورامان هم باید چنین کاری کرد. باید اصول توسعه پایدار روستایی را از تجربیات تمامی کشورهای دیگر جمع کرد بر جغرافیا و سبک زندگی بومی ایرانی و هورامی تلفیق کرد.
نباید یک منطقه مثل هورامان که هزاران سال توانسته پایدار بماند را ظرف چند سال مصرف کرد و تمامش کرد. جغرافیا، محیطزیست، معماری ناب، زبان اصیل، فرهنگ و میراث معنوی هورامان را نباید قربانی گردشگری انبوه و بی برنامه کرد.
--------------------------------------
* کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری
نظرات کاربران
لینک کوتاه: کپی لینک
انهدام ۳ باند قمار و شرط‌بندی در رشت روش‌های جدید کلاهبرداری تلفنی واکنش رئیس سازمان اطلاعات سپاه به تهدیدات اروپایی‌ها برای فعال کردن مکانیسم ماشه تشخیص زودهنگام افسردگی با یک دماسنج ساده در «شنوف» خانه‌ها بی‌صدا سوختند جزئیات پرداخت وام ضروری بازنشستگان وزیر کشور: هرکسی که آگاهانه یا ناآگاهانه تلاش کند همبستگی را برهم بزند خطای بزرگی مرتکب شده حمله سگ به یک کودک ۶ ساله در پارک ساری نتانیاهو: باید کمترین حد از کمک‌های بشردوستانه را وارد نوار غزه کنیم قیمت گوشی سامسونگ، آیفون و شیائومی امروز پنجشنبه ۲ مرداد + جدول اعتراض شدید وزیر صمت به قطع مکرر برق خسارت ٢.۵ میلیارد دلاری کشور از حراج نفت ایران سخنگوی کمیسیون امنیت ملی: اگر مکانیسم ماشه فعال شود دولت ملزم به خروج از معاهده NPT می‌شود انجمن روزنامه‌نگاران تهران علیه لایحه «مقابله با محتوای خبری خلاف واقع» : هدف نه مبارزه با اخبار جعلی، بلکه کنترل اطلاعات و تحدید جریان آزاد اطلاع‌رسانی است استفاده نامناسب از منابع آبی از علل اصلی بیابانزایی است