اسپانیا کار نیمه‌تمام آمریکا را تمام می‌کند

به گزارش ایسنا، دایانا مورانت، وزیر علوم، نوآوری و دانشگاه‌های اسپانیا، اعلام کرد که دولت اسپانیا حداکثر ۴۰۰ میلیون یورو (۴۷۱ میلیون دلار) برای نجات تلسکوپ سی متری  که یک مرکز عظیم رصد نجوم است که به دلیل محدودیت‌های بودجه در ایالات متحده با احتمال لغو شدن مواجه شده، ارائه خواهد داد.

به نقل از اسپیس، او در بیانیه‌ای مطبوعاتی که از اسپانیایی ترجمه شده بود، گفت: اسپانیا می‌خواهد و می‌تواند خانه آینده نجوم و اخترفیزیک باشد. ما ظرفیت و اراده سیاسی لازم برای انجام این کار را داریم.

در ابتدا، قرار بود تلسکوپ سی متری (TMT) زینت‌بخش کوهی در هاوایی به نام مائوناکیا باشد. این مکان به دلیل آسمان بسیار تاریک و آب و هوای عالی‌اش، یک مکان رصدی بسیار محبوب است؛ در واقع، این مکان در حال حاضر میزبان چندین تلسکوپ بزرگ زمینی دیگر مانند رصدخانه کک است.

با این حال، توسعه  تلسکوپ سی‌متری مسیری پر فراز و نشیب را طی کرده است و بزرگترین چالش اخیراً به وجود آمده است و آن پیشنهاد بودجه سال مالی ۲۰۲۶ (FY۲۶) دولت ترامپ برای بنیاد ملی علوم (NSF)است که بودجه طراحی و توسعه این تلسکوپ را تامین می‌کند و ترامپ درخواست حذف کامل این بودجه را داده است.

در نتیجه، دولت اسپانیا مبلغ قابل توجهی پول ارائه داده است به این امید که تلسکوپ سی‌متری بتواند به جزیره لاپالما در جزایر قناری منتقل شود و ساخت و ساز در آنجا ادامه یابد.

مورانت می‌گوید: در صورت تکمیل، نه تنها ساخت تلسکوپ، بلکه دهه‌ها عملیات علمی، ایجاد اشتغال ماهرانه و رونق اقتصادی و اجتماعی برای جزیره را نیز شامل خواهد شد.

با وجود درخواست بودجه‌ سال مالی ۲۶ ترامپ از بنیاد ملی علوم در واقع این اولین باری نیست که زمزمه‌هایی مبنی بر توقف پروژه تلسکوپ سی‌متری مطرح می‌شود. حتی قبل از روی کار آمدن ترامپ، بنیاد ملی علوم با فشار دولت ایالات متحده برای ساخت تنها یک تلسکوپ غول‌پیکر زمینی با بودجه‌ای بالغ بر ۱.۶ میلیارد دلار روبرو بود و این یک نگرانی بود، زیرا در حال حاضر دو تلسکوپ غول‌پیکر در دست ساخت هستند. یکی تلسکوپ سی‌متری و دیگری که با نام تلسکوپ غول‌پیکر ماژلانی (GMT) شناخته می‌شود، در بیابان‌های صاف شیلی در حال ساخت است.

قرار بود آنها به صورت همزمان کار کنند، به طوری که تلسکوپ غول‌پیکر ماژلانی نیمکره جنوبی را رصد کند و تلسکوپ سی‌متری نیمکره شمالی را. آنها همچنین مهارت‌های مکملی دارند. بنابراین، مشاهدات آنها با هم ترکیب می‌شود و ستاره‌شناسان معتقد بودند که این ترکیب، تصویری زیبا از آسمان شب را به طور کلی ترسیم می‌کند.

اما با گذشت روزها، بیشتر و بیشتر به نظر می‌رسد که این وضعیت آرمانی قرار نیست به سرانجام برسد.

درخواست بودجه ترامپ برای سال آینده به طور خاص بیان می‌کند که تلسکوپ غول‌پیکر ماژلانی می‌تواند به «مرحله طراحی نهایی» برسد، اما تلسکوپ سی‌متری نمی‌تواند. با این حال، همچنین بیان می‌کند که بنیاد ملی علوم از پروژه  تلسکوپ غول‌پیکر ماژلانی تضمین‌هایی دریافت کرده است که می‌تواند مرحله طراحی نهایی را بدون سرمایه‌گذاری بیشتر تکمیل کند. ورود به مرحله طراحی نهایی تضمین نمی‌کند که یک پروژه برای ساخت تایید شود و انجام این کار، آژانس را ملزم به تامین بودجه بیشتر نمی‌کند.

به عبارت دیگر، آینده‌ تلسکوپ غول‌پیکر ماژلانی هم ممکن است ۱۰۰ درصد قطعی نباشد.

مورانت می‌گوید: در حالی که برخی کشورها سرمایه‌گذاری در علم را کاهش می‌دهند و حتی آن را انکار می‌کنند، اسپانیا پناهگاهی برای علم و خانه دانشمندانی است که به دنبال پیشرفت و توسعه پروژه‌های خود هستند.

علاوه بر این، علاوه بر اینکه به پیشرفت پروژه کمک می‌کند، تغییر مکان ممکن است مورد استقبال مثبت جوامع ساکن در نزدیکی مائوناکیا در هاوایی قرار گیرد. این کوه نه تنها به دلیل شرایط عالی رصد نجوم مورد احترام است، بلکه برای بسیاری از بومیان هاوایی نیز مقدس محسوب می‌شود.

به همین دلیل، وجود این همه تلسکوپ در سراسر کوه بسیار بحث‌برانگیز بوده است؛ تعداد کل آنها در حال حاضر ۱۳ عدد است. در واقع، زمانی که قرار بود ساخت تلسکوپ در سال ۲۰۱۴ آغاز شود، معترضان منطقه را محاصره کردند و بسیاری از فعالان امروز همچنان به صحبت در این مورد ادامه می‌دهند.

مورانت می‌گوید: دولت اسپانیا در مواجهه با خطر فلج کردن این پروژه علمی بین‌المللی بزرگ، تصمیم گرفته است با تعهدی مضاعف به علم و زیرساخت‌های علمی بزرگ به نفع دانش جهانی عمل کند.