۲۶ تير ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۶ تير ۱۴۰۴ - ۱۲:۲۷
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۰۷۷۵۰۱
تعداد نظرات: ۳ نظر
تاریخ انتشار: ۱۹:۰۹ - ۲۵-۰۴-۱۴۰۴
کد ۱۰۷۷۵۰۱
انتشار: ۱۹:۰۹ - ۲۵-۰۴-۱۴۰۴

حسین دهباشی و هنر حذف کردن!

حسین دهباشی و هنر حذف کردن!
این چرخش فکری نیست؛ این سقوط است. از گفت‌وگو به فریاد، از استدلال به توهین. توییت اخیر او درباره فیلم «پیرپسر» انباشته از واژه‌هایی‌ست مثل «پفیوز»، «گوساله»، «استفراغ»، «لجن»، و... که بیشتر از آن‌که نشانی از موضع فرهنگی داشته باشند، فریادهای یک ذهن خشمگینِ درمانده‌اند. 
عصر ایران ؛ موحد منتقم - حسین دهباشی، کسی که زمانی با ساخت مستندهای تاریخی و پروژه‌هایی مثل «تاریخ شفاهی» شناخته می‌شد و حتی در دوره‌ای برای ستاد انتخاباتی حسن روحانی فیلم ساخت، حالا در موقعیتی ایستاده که شاید خودش هم باور نمی‌کرد: در نقش مدافع سانسور. آن‌هم نه با استدلال یا نقد، بلکه با فحاشی و زبان خشمگینانه‌ای که بیشتر شبیه بیانیه چماقدارهاست تا یک مورخ و مستندساز.  (توضیح: توییت او درباره فیلم پسر و استدلال او برای جلوگیری از پخش آن، حاوی عباراتی است که قابل بازنشر نیست.) 
 
او که روزی خودش بابت مستندی که آگاهانه با افرادی که سعی در پوشاندن فساد رژیم پهلوی گفتگو کرده بود و به درستی در سال ۱۳۹۸ و از پس لغو مجوز و پلمب ۷کتاب منتشر شده‌ی قبلی و توقیف همه‌ی ۴۱کتاب آماده‌ی چاپ مجموعه 《تاریخ شفاهی و تصویری ایران در عصر پهلوی》 طعم توقیف رو چشیده بود نه از سوی منتقدان، که از بالاترین سطوح حاکمیت  حالا از همان ساختار مطالبه‌ی توقیف دارد. 
 
خودش در توییتی گفته بود که دفتر رهبری جمهوری اسلامی در واکنش به انتشار کتاب «تاریخ شفاهی ایران معاصر»، نامه‌ای نوشته بود که در آن آمده بود: «این مجموعه دیدگاه‌هایی غالباً غلط و مغایر با واقعیت را منعکس نموده و وزارت ارشاد و کتابخانه ملی باید بابت این غلط بزرگ مؤاخذه شوند.» حالا همان دهباشی که تا دیروز مخالف توقیف و سانسور بود، امروز از سانسور دفاع می‌کند و نهاد سانسور را بابت سانسور نکردن مواخذه می‌کند. 
 
این چرخش فکری نیست؛ این سقوط است. از گفت‌وگو به فریاد، از استدلال به توهین. توییت اخیر او درباره فیلم «پیرپسر» انباشته از واژه‌هایی‌ست مثل «پفیوز»، «گوساله»، «استفراغ»، «لجن»، و... که بیشتر از آن‌که نشانی از موضع فرهنگی داشته باشند، فریادهای یک ذهن خشمگینِ درمانده‌اند. 
 
چه خوب که هنوز «نفوذ فرهنگی» را با «فیلمی که نپسندیده‌اید» یکی می‌دانید. زبان‌تان بیشتر شبیه بیانیه‌ی گرو ه های تندرو است تا نقد هنری. هیچ مملکتی با ساختن یک فیلم از هم نمی‌پاشد. اما وقتی آدمی که خودش قربانی سانسور بوده، تبدیل به مطالبه‌گر سانسور می‌شود، چیزی فراتر از فیلم زیر سؤال می‌رود؛ حافظه، صدا، و صداقت. 
حسین دهباشی و هنر حذف کردن!
 
این‌گونه موضع‌گیری‌ها نه از تحلیل عمیق می‌آید و نه از دغدغه فرهنگی. بیشتر شبیه واکنش‌های ناگهانی و پرتنشی هستند که هدفشان بیشتر جلب توجه است تا ایجاد فهم یا گفت‌وگو. مثل کسی که وقتی حس می‌کند کسی صدایش را نمی‌شنود، به‌جای فکر کردن، شروع به داد زدن می‌کند. نه برای اینکه چیزی بگوید، بلکه فقط برای اینکه دیده شود. 
 
جامعه ما پر شده از این تحلیلگرنماهای خشمگین که برای دیده شدن، برای بقا، برای تأثیر، حاضرند همه‌چیز را قربانی کنند. حتی گفت‌وگو را. 
 
یادم می‌آید داریوش مهرجویی جایی گفته بود که بعد از اکران اجاره‌نشین‌ها، محسن مخملباف به او تلفن زد و با عصبانیت گفت این فیلم ضدانقلابی‌ست و باید از اکران پایین کشیده شود. مهرجویی پاسخ داد که فیلم از وزارت ارشاد مجوز گرفته و او چنین اختیاری ندارد. و مخملباف در جواب گفته بود: اگر برنداری، به خودم نارنجک می‌بندم و به سینما می‌روم و خودم را منفجر می‌کنم. 
امروز اما فریادها دیگر شخصی نیست؛ هدف‌شان حذف دیگری‌ست. ابزارشان هم نه نارنجک که توییتر است. نه با جان‌شان هزینه می‌کنند، نه با فکرشان. فقط فحش می‌دهند و تهدید می‌کنند و انتظار دارند فیلمی به‌خاطر نارضایتی شخصی‌شان محو شود. 
 
دهباشی حالا برگشته به جایی که شاید همیشه در دلش بوده: مدافع توقیف، ناراضی از آزادی، و مضطرب از آنچه خودش نمی‌فهمد. سال‌ها پروژه ساخت، مستند کرد، از تاریخ گفت، اما حالا همان ابزارهایی را طلب می‌کند که زمانی به‌خاطرش اثرش را سانسور کردند. 
 
شما که این‌همه از تاریخ گفته‌اید، نمی‌دانید گفت‌وگو راه‌حل است، نه توقیف؟ حتی همان فحشی که می‌دهید، باید در جامعه‌ای آزاد تحمل شود، نه در جامعه‌ای که شما طراحی‌اش می‌کنید. آن هم شما که کافه زده‌اید برای گفتگو، حالا خودتان زبان فحش را انتخاب کرده‌اید؟ 
 
با کوچک‌ترین نقدی، دیگران را بلاک می‌کنید، اما خودتان راحت‌ترین و زشت‌ترین واژه‌ها را نثار همه می‌کنید. این یعنی آزادی بیان فقط وقتی خوب است که با شما موافق باشد؟ چیزی که نپسندید، باید حذف شود، توقیف شود، از صحنه روزگار محو شود؟ این همان نگاهی‌ست که سال‌ها علیه‌اش شعار داده بودید. 
حسین دهباشی و هنر حذف کردن!
 
در ادامه‌ی همان خشم آشکار، دهباشی در اقدامی غیراخلاقی و بی‌سابقه، تمام داستان و پایان فیلم را هم در توییتی دیگر لو داده — بی‌هیچ هشدار یا ملاحظه‌ای برای مخاطبانی که هنوز آن را ندیده‌اند. این رفتار نه نقد است، نه حتی اعتراض؛ نوعی انتقام‌گیری کودکانه‌ است از اثری که درکش نکرده. کسی که زمانی خود را راوی تاریخ می‌دانست، حالا با لو دادن پایان یک فیلم، تاریخِ فهم خودش را به سخره گرفته. این‌جا دیگر سانسور نیست، سوءاستفاده است؛ از تریبون، از مخاطب، از قدرت دیده شدن.
 
فیلم پیرپسر را می‌توان نپسندید. می‌توان نقدش کرد، حتی تند و بی‌رحم. اما وقتی واکنش ما به یک اثر هنری، نه گفت‌وگو، که فریاد است؛ نه تحلیل، که توهین؛ نه نقد، که افشاگری و تهدید — آن‌چه زیر سؤال می‌رود فقط فیلم نیست، ما هستیم. ما که فراموش کرده‌ایم هنر، آینه است نه آتش. ما که هنوز خیال می‌کنیم سلیقه‌ی ما باید مرجع حذف و ابقا باشد. 
 
و این‌جاست که «غلط بزرگ» شکل می‌گیرد. نه در فیلم، که در مواجهه با فیلم. نه در صحنه‌ای از سینما، که در واکنش ما به صحنه‌ای که تحملش نداریم. آن‌چه باید مؤاخذه شود، اثر هنری نیست؛ ما هستیم که به جای نقد، به حذف پناه می‌بریم.
 
هنر اگر خطا کند، تصحیحش با گفتگوست. اما وقتی ما خطا کنیم، آن‌هم با چماق سانسور، تاریخ را عقب می‌رانیم.
ارسال به دوستان
انتشار یافته: ۳
در انتظار بررسی: ۳۴
غیر قابل انتشار: ۰
ناشناس
Serbia
۱۹:۴۸ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۵
7
6
امان از این تحلیلگران زرد.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۹:۵۱ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۵
3
16
قبل ترها بهتم می برد از تغییر و چرخش افراد در باورها و اعتقادات... اما حالا دیگه به جایی رسیدم که می فهمم و درک می کنم که آدمها تک بعدی نیستن... یه آدم می تونه پسر خوبی باشه اما پدر خوبی نه.. همسر خوبی باشه اما همبستر خوبی نه... دوست خوبی باشه اما شوهر خوبی نه... همه چیز نسبیه و با پر رنگ تر شدن یک وجه وجوه دیگه کمتر بهش پرداخته میشه.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۵۰ - ۱۴۰۴/۰۴/۲۵
4
16
دهباشی یک سقوط کامل کرده
وضعیت بازار خودرو امروز پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۴ واکنش سخنگوی وزارت خارجه به استعفای دسته جمعی اعضای کمیسیون تحقیق : این یک رویداد ساده نیست ؛ زنگ خطری برای فروپاشی جهان است نقشه توزیع ثروتمندان در آمریکا (+نقشه و جدول) وزیر علوم: برخی از شیادان ادعا می‌کنند سوالات کنکور را در اختیار دارند قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۴ + جدول شمار جان‌باختگان آتش‌سوزی عراق به ۷۷ نفر رسید/ اعلام سه روز عزای عمومی عواقب نادانی تاریخی قیمت طلا و سکه امروز پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۴ + جدول آغاز فروش محصولات سایپادیزل با شرایط نقد و اقساطی آیونیک ۹؛ بهترین شاسی بلند هیوندای این روزها (عکس) دستور رئیس قوه قضاییه درباره پرونده‌های عناصر متهم به ارتباط با اسرائیل خودروهای رووی ERX۵ وارداتی پارس‌خودرو پلاک شد ( + عکس) ۵۰ کشته در آتش‌سوزی در الکوت عراق چرا این چهره رسانه ای اپوزیسیون طرفدار سوپرانقلابی ها شد؟ شکوه اصفهان الهام‌بخش محبوب‌ترین شیرینی تاریخ مدرن فرانسه (+عکس)