موتور توربوشارژ برای ارائه توان بالا طراحی شده است. این موتورها از قطعهای به نام توربوشارژر بهره میبرند که با فشردهسازی هوای ورودی، هوای بیشتری را به داخل موتور هدایت میکند. این امر باعث مصرف سوخت بیشتر و تولید توان بالاتر میشود. در نتیجه، بدون نیاز به موتور بزرگتر، شتابگیری سریعتر و عملکرد بهتر حاصل میشود. با این حال، چنین قابلیتی مسئولیتهای بیشتری را نیز به همراه دارد.
۵ کاری که باعث کاهش عمر موتور توربوشارژ میشود
توربوشارژر در شرایط دمایی و فشاری بالا فعالیت میکند و با سرعت بسیار زیادی میچرخد. عملکرد مناسب آن وابسته به روغن باکیفیت، هوای تمیز و سوخت مناسب است. این قطعه هرچند مقاوم است، اما به شدت نسبت به شرایط نگهداری حساس است. در صورت عدم رسیدگی صحیح، فرسودگی آن سریع خواهد بود و هزینه تعویض آن نیز بالا است.
بسیاری از رانندگان بدون اطلاع، اقداماتی انجام میدهند که بهمرور به توربو و موتور آسیب میزند. عادتهایی مانند استفاده از سوخت نامناسب، بالا بردن دور موتور بلافاصله پس از روشن شدن خودرو یا بیتوجهی به تعویض بهموقع روغن ممکن است بیضرر بهنظر برسند، اما در بلندمدت مشکلاتی جدی نظیر فرسایش یاتاقانها، انسداد مجاری روغن، افزایش بیش از حد دما یا حتی خرابی کامل توربو را در پی دارند.
خبر خوب اینکه بیشتر این آسیبها قابل پیشگیری هستند. آسیبهای توربو اغلب ناشی از عادتهای روزمرهای هستند که میتوان آنها را اصلاح کرد. اگر با این اشتباهات رایج آشنا شوید و از آنها اجتناب کنید، عمر مفید توربو بهطرز چشمگیری افزایش مییابد. در ادامه، پنج اشتباه مهم که ممکن است ندانسته باعث خرابی موتور توربوشارژ شوند را بررسی کرده و روشهای سادهای برای جلوگیری از آنها معرفی خواهیم کرد.
آلودگی روغن
آلودگی روغن، اگرچه ممکن است بیاهمیت بهنظر برسد، یکی از خطرناکترین تهدیدها برای موتورهای مجهز به توربوشارژر است. این سیستم به روغن تمیز و با کیفیت بالا برای خنککاری و روانسازی وابسته است. با آلوده شدن روغن، مشکلات پنهانی آغاز میشوند. در ابتدا ممکن است تأثیرات آن محسوس نباشد، اما این آلودگی بهتدریج موجب آسیبهای جدی به توربو میشود.
توربوشارژر با سرعتی تا ۲۲۰ هزار دور در دقیقه میچرخد و تنها لایهای نازک از روغن از اجزای داخلی آن محافظت میکند. این روغن از مسیرهای بسیار باریکی عبور میکند. در صورت انسداد این مسیرها، روانسازی مختل میشود. در نتیجه، یاتاقانها دچار فرسایش شده، دما افزایش مییابد و نهایتاً توربو از کار میافتد.
این آلودگی ممکن است در اثر ورود ناخالصیهایی نظیر گردوغبار، سوخت، مایع خنککننده، تراشههای فلزی یا رسوبات کربنی به روغن موتور ایجاد شود. علتهای آن میتواند شامل نگهداری نامناسب، به تعویق انداختن تعویض روغن، استفاده از روغن بیکیفیت یا پاکنکردن مناسب قطعات هنگام تعمیرات موتور باشد.
برای جلوگیری از این مشکل، باید طبق برنامه زمانبندی مشخصی روغن را تعویض کنید و تنها از روغنی استفاده کنید که با مشخصات توصیهشده سازنده خودرو هماهنگ باشد. اگر در شرایط دمایی بالا یا با سبک رانندگی پرشتاب رانندگی میکنید، فواصل تعویض را کوتاهتر در نظر بگیرید.
شتابگیری بلافاصله پس از روشن کردن موتور سرد
شتاب گرفتن فوری پس از استارت موتور سرد، یکی از اشتباهاتی است که در صورت تکرار، آسیب قابل توجهی ایجاد میکند. در حالت سرد، هنوز روغن بهطور کامل در موتور جریان نیافته و به قطعات نرسیده است. روغن سرد غلیظتر است و زمان بیشتری برای رسیدن به بخشهای متحرک نیاز دارد. توربو در این وضعیت بدون محافظت کافی شروع به چرخش میکند و این موجب تماس مستقیم فلز با فلز، افزایش حرارت و استهلاک زودهنگام میشود.
این رفتار نه تنها به توربو بلکه به اجزای دیگری چون پیستونها، رینگها و سایر قطعات متحرک نیز آسیب میزند. در شرایط سرد، فلزات کمی منقبض میشوند و طراحی آنها برای دمای کاری مناسب انجام شده است. اگر دور موتور را پیش از گرم شدن بالا ببرید، سایش قطعات افزایش یافته و مشکلاتی مانند برخورد پیستون، خراش داخلی سیلندر یا حتی خرابیهای جدی ممکن است رخ دهد.
برای جلوگیری از چنین آسیبهایی، پس از استارت سرد، بهمدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه اجازه دهید موتور در حالت درجا کار کند تا روغن بهطور کامل در موتور پخش شود. سپس، برای چند دقیقه ابتدایی رانندگی، آرام حرکت کنید و دور موتور را پایین نگه دارید تا زمانی که دمای کاری مناسب برسد. در مناطق سردسیر، استفاده از سیستم استارت از راه دور توصیه میشود تا پیش از سوار شدن خودرو گرم شده باشد.
استفاده از سوخت بیکیفیت
استفاده از سوخت نامرغوب یا دارای درجه اکتان پایین در موتور توربوشارژر، اشتباهی پرهزینه بوده و باعث کاهش عمر آن میشود. این موتورها در شرایط دمایی و فشاری بالا کار میکنند و نیاز به سوختی دارند که تحمل این شرایط را داشته باشد. توربوها با افزایش مقدار هوای ورودی، فشار داخل سیلندر را بالا میبرند و در نتیجه دمای احتراق نیز افزایش مییابد. اگر سوخت نتواند در این شرایط بهدرستی عمل کند، احتراق زودرس رخ میدهد که با صدایی شبیه به زنگ زدن همراه است و به پیستون، شمع و دیواره سیلندر آسیب وارد میکند.
بسیاری از خودروهای توربوشارژ برای استفاده از بنزین با اکتان بالا (91 یا بالاتر) طراحی شدهاند. این نوع سوخت مقاومت بیشتری در برابر احتراق زودرس دارد و احتراق را کنترلشدهتر انجام میدهد. استفاده از بنزین معمولی در چنین موتوری باعث کاهش عملکرد، افت راندمان سوخت و در درازمدت ایجاد آسیبهای داخلی خواهد شد، حتی اگر ECU زمانبندی احتراق را برای جلوگیری از ضربه تنظیم کند.
برای جلوگیری از چنین مشکلاتی، حتماً از سوخت توصیهشده توسط سازنده استفاده کنید. دفترچه راهنمای خودرو منبع قابل اعتمادی در این زمینه است. صرف هزینه بیشتر برای سوخت مناسب، در مقایسه با هزینههای تعمیر موتور، منطقیتر است. همچنین، از سوختگیری در جایگاههای ناشناس یا دارای سوخت آلوده پرهیز کنید، زیرا چنین سوختهایی باعث گرفتگی انژکتورها، رسوبات کربنی و کاهش طول عمر موتور خودرو میشوند.
رانندگی طولانی در هوای گرم
رانندگی طولانیمدت در شرایط آبوهوایی گرم، فشار مضاعفی بر موتور توربوشارژ وارد میکند و اگر مراقب نباشید، این فرسایش بهتدریج موجب کاهش عمر موتور توربوشارژ میشود. توربوشارژرها حتی در شرایط معمول نیز دمای بالایی تولید میکنند، زیرا از گازهای خروجی برای چرخاندن توربین و فشردهسازی هوا استفاده میکنند. در روزهای گرم، هوای محیط باعث افزایش بیشتر دمای سیستم میشود و توربو برای حفظ عملکرد مناسب، باید تلاش بیشتری کند.
یکی از مشکلات عمده در چنین شرایطی، جذب حرارت بیش از حد است. در این حالت، توربو و قطعات اطراف آن بیشتر از توان خنککننده سیستم، حرارت جذب میکنند. این موضوع باعث میشود هوای ورودی به موتور گرمتر و با چگالی کمتر باشد که نتیجه آن کاهش میزان اکسیژن و در نهایت افت توان موتور است. علاوه بر این، روغن موتور در دمای بالا سریعتر تجزیه شده و خاصیت روانکاری خود را از دست میدهد. ترکیب این مسئله با سیستم خنککننده تحت فشار، خطر داغشدن بیش از حد موتور و خرابی توربو را افزایش میدهد.
برای محافظت از توربو در شرایط گرم، از روغن سنتتیک با کیفیت بالا استفاده کنید و آن را بهطور منظم تعویض نمایید. روغن سنتتیک در دماهای بالا پایداری بهتری دارد و از قطعات با حرکت سریع بهتر محافظت میکند. همچنین، سطح مایع خنککننده را بهطور منظم بررسی کنید و مطمئن شوید که مایع تمیز و کافی است تا سیستم خنککننده بهدرستی عمل کند.
خاموش کردن موتور بلافاصله پس از رانندگی سنگین
خاموشکردن موتور بلافاصله پس از رانندگی طولانی، در خودروهای مجهز به توربو، اشتباه بزرگی بوده و باعث کاهش عمر موتور توربوشارژ میشود. هنگامی که موتور روشن است، جریان روغن و مایع خنککننده در توربو برقرار است و به خنکسازی آن کمک میکند. اما اگر بلافاصله موتور را خاموش کنید، این جریان قطع شده و توربو در حالی که هنوز داغ است، بدون خنککاری باقی میماند. این پدیده باعث سوختن روغن باقیمانده در داخل توربو میشود.
روغن سوخته، رسوبات کربنی سختی بر جای میگذارد که میتواند مجاری روغن را مسدود کرده و یاتاقانهای توربو را دچار آسیب کند. این یعنی روانکاری کمتر در استارتهای بعدی و افزایش فرسایش هر بار که موتور روشن میشود. خاموشکردن سریع موتور همچنین مسئله جذب حرارت بیش از حد را تشدید میکند. با قطع جریان هوا، حرارت در موتور افزایش یافته و به قطعات اطراف نیز منتقل میشود. در درازمدت، این امر میتواند به خرابی شدید توربو بینجامد.
برای جلوگیری از چنین آسیبی، پس از رانندگی سنگین یا طولانی، اجازه دهید موتور به مدت ۳۰ تا ۶۰ ثانیه در حالت درجا کار کند. این کار اجازه میدهد روغن و مایع خنککننده همچنان گردش داشته باشند و توربو بهتدریج خنک شود. در شرایط بسیار گرم، افزایش زمان درجا کار کردن نیز مفیدتر خواهد بود. همچنین، بهتر است پیش از توقف کامل خودرو، چند دقیقه آخر را با آرامش و دور موتور پایین برانید تا دمای توربو بهطور طبیعی کاهش یابد.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر