عصر ایران ــ تحقیقات علمی نشان میدهد که هنگام مواجهه با خطر یا ترس شدید، عملکرد مغز انسان بهطور موقت دگرگون میشود. در این شرایط، ضربان قلب بالا میرود، تنفس سریعتر میشود و عضلات آماده واکنش آنی میشوند — اما بخش منطقی مغز بهطور موقت غیرفعال میشود.
در لحظه ترس، سیستم هشدار عصبی مغز فعال شده و همانند دزدگیر زیستی، بدن را در وضعیت آمادهباش قرار میدهد. همزمان، مرکز تحلیل و منطق در مغز به حالتی شبیه «خاموشی اضطراری» درمیآید — درست مانند خاموش شدن سیستمهای غیرضروری یک هواپیما در وضعیت اضطراری.
این واکنش طبیعی اما پیچیده، پیامدهایی دارد:
سرعت واکنش تا ۲۰۰ درصد افزایش مییابد
دقت تحلیل اطلاعات تا ۷۰ درصد کاهش پیدا میکند
حافظه کوتاهمدت مختل میشود
برای بازگشت سریعتر به حالت عادی، تمرکز بر تنفس کلیدی است. کارشناسان توصیه میکنند از الگوی تنفس چهارمرحلهای استفاده شود:
۴ ثانیه دم
۴ ثانیه حبس نفس
۶ ثانیه بازدم
این چرخه باید ۵ بار تکرار شود تا بدن به آرامش بازگردد.
افراد در اوج ترس گاهی حتی در بیان جملات ساده ناتوان میشوند. برای مقابله با این اختلال عصبی، متخصصان توصیه میکنند:
نام کامل خود را با صدای بلند تکرار کنید
اشیای همرنگ در اطراف را توصیف کنید
به جزئیات محیط اطراف خود توجه کنید
این تکنیکها باعث میشود مغز دوباره پیام ایمنی دریافت کند و بخش منطق و تحلیل فعال شود.
ترس، واکنشی طبیعی و حیاتی است — اما با شناخت سازوکار آن، میتوان مدیریتش کرد و از فلجشدن ذهن در لحظات بحرانی جلوگیری نمود.