عصر ایران ــ باستانشناسان در خرابههای شهرهای پمپیی و هرکولانیوم، نمونههایی از نانهای باستانی را کشف کردهاند که قدمت آنها به سال ۷۹ میلادی، همزمان با فوران آتشفشان وزوو، بازمیگردد.
این قرصهای نان به شکلی اعجابانگیز حفظ شدهاند؛ حرارت شدید مواد مذاب آنها را به شکل کربنه درآورده و لایههای ضخیم خاکستر آتشفشانی مانع از تجزیهشان شده است.
بر روی هر نان، مُهر نانوای مربوطه دیده میشود؛ نشانی از اصالت و کیفیت که گواهی میدهد نانپزی در روم باستان نهتنها یک فعالیت رایج، بلکه دارای نظامی منظم و ساختاریافته بوده است.
باستانشناسان تاکنون حدود ۳۰ نانوایی را در پمپیی شناسایی کردهاند که هر کدام مقادیر زیادی نان به طور روزانه تولید میکردهاند. نانها بسته به روزهای هفته، با دستورپختهای متفاوت تهیه میشدهاند.
یکی از این انواع، نانی با نام پانیس کوادراتوس بوده که در روزهای چهارشنبه پخته میشده است. این نان دایرهایشکل، بهطور خاص به ۸ قسمت تقسیم میشده تا بهراحتی تکهتکه شود. این جزئیات، سرنخی ارزشمند بهدست میدهد که نشان میدهد فوران آتشفشان وزوو احتمالاً در یک روز چهارشنبه رخ داده است.
فارل موناکو، باستانشناس متخصص در حوزه تاریخ خوراک، این نان تاریخی را با دقت بررسی کرده و حتی موفق شده دستور اصلی تهیهی آن را بازسازی کند. به لطف این پژوهش، اکنون فرصتی فراهم آمده تا مزهای از تاریخ ۲۰۰۰ ساله را تجربه کنیم.