کشف شهر زیرزمینی باستانی توسط مردی در زیرزمین خانه‌اش؛ شهر پنهان ۲۰هزار نفره چگونه پدید آمد؟

تصور کنید در حال بازسازی زیرزمین خانه‌تان هستید و با ضربه‌ای به دیوار، راهی به دنیایی پنهان باز می‌شود؛ دنیایی که برای قرن‌ها از نگاه انسان‌ها دور مانده است. این دقیقاً همان ماجرایی است که در سال ۱۹۶۳ در استان نوشهیر (Nevşehir) ترکیه رخ داد.

به گزارش یک پزشک، مردی گمنام در حال کار در زیرزمین خود بود که با یک پتک دیوار را شکست و ناگهان تونلی پیش رویش پدیدار شد. این تونل به شهری عظیم راه داشت؛ شهری زیرزمینی که روزگاری خانه‌ی بیست هزار نفر بود. شهری به نام درین‌کویو (Derinkuyu) که رازهای زیادی از تاریخ پنهان منطقه را در دل خود داشت. کشف این شهر بار دیگر نشان داد که میراث پنهان بشر چقدر شگفت‌انگیز و فراتر از تصور ماست. حالا این پرسش پیش می‌آید: چرا مردمان آن دوران به ساخت چنین شهری روی آوردند؟

آغاز کشف شهر زیرزمینی درین‌کویو

ماجرا از جایی آغاز شد که مردی در نوشهیر تصمیم گرفت بخشی از دیوار زیرزمین خانه‌اش را تخریب کند. پس از نخستین ضربه‌ها، نه‌تنها فضای خالی پشت دیوار پیدا شد، بلکه تونل‌هایی پیوسته و پیچ‌درپیچ نمایان گشت. کاوش‌های بعدی نشان داد که این تونل‌ها به شهری زیرزمینی تا ۱۸ طبقه عمق می‌رسد که شامل کلیساها، مدارس، اصطبل‌ها و فضاهای عمومی بوده است. این شهر که ساخت آن احتمالاً به سده‌های هشتم یا هفتم پیش از میلاد بازمی‌گردد، به باور باستان‌شناسان ترکیه، مأمنی برای هزاران نفر در دل سنگ‌های نرم و آتشفشانی منطقه بوده است. درین‌کویو قرن‌ها متروکه بود تا این کشف اتفاقی، راز آن را دوباره آشکار کرد.

معماری شگفت‌انگیز و کارکرد دفاعی شهر پنهان

شهر زیرزمینی درین‌کویو به تدریج و به ویژه در دوران بیزانس (Byzantine)، به مجموعه‌ای از دالان‌ها و تالارها و اتاق‌هایی گسترده با کارکردهای گوناگون تبدیل شد. در اوج شکوفایی، این شهر مساحتی برابر با ۴۴۵ کیلومتر مربع را دربرمی‌گرفت. سازندگان این شهر با هوشمندی خاصی، تهویه‌های طبیعی، چاه‌ها، و راه‌های پنهانی را طراحی کرده بودند تا بتوانند در صورت حمله دشمنان از آن‌ها استفاده کنند. راه‌های باریک شهر دشمنان را مجبور می‌کرد به صورت تک‌تک وارد شوند و ورودی‌ها با سنگ‌های غلتان بزرگ از داخل مسدود می‌شد. حتی ساکنان طبقات پایین می‌توانستند آب طبقات بالایی را قطع کنند تا از مسموم شدن آن به دست دشمن جلوگیری کنند.

پناهگاهی برای قرن‌ها؛ از مسیحیان تا مسلمانان

درین‌کویو در طول تاریخ پناهگاه گروه‌های مختلف مردم بوده است. در دوران آغازین مسیحیت، زمانی که پیروان این دین تحت آزار و تعقیب امپراتوری روم بودند، به این دالان‌های زیرزمینی پناه می‌بردند. بعدها در دوره جنگ‌های عرب و بیزانس (سال‌های ۷۸۰ تا ۱۱۸۰ میلادی)، این شهر باز هم به مکانی برای فرار و حفاظت مسلمانان و مسیحیان تبدیل شد. حتی تا دوران مدرن، یعنی اوایل قرن بیستم، مردم از این فضاها برای در امان ماندن از خطرات استفاده می‌کردند. به عنوان نمونه، پس از کشتارهای آدانا در سال ۱۹۰۹، بسیاری از مردم منطقه آکسو شب‌ها به زیرزمین‌ها پناه بردند و جرئت نمی‌کردند شب را در خانه‌های روی زمین بگذرانند.

چرا این شهرها ساخته شدند؟

ساخت شهرهای زیرزمینی مانند درین‌کویو بیش از آنکه جنبه‌ی سکونت دائمی داشته باشد، به دلیل نیاز به پناهگاه در برابر تهدیدهای خارجی بود. مردم منطقه ابتدا از سنگ‌های نرم و آتشفشانی برای ایجاد انبارهای خنک و پایدار استفاده می‌کردند. اما به مرور زمان، این انبارها تبدیل به شبکه‌ای پیچیده از اتاق‌ها و گذرگاه‌ها شدند که به مردم امکان می‌داد در مواقع خطر برای مدت‌های طولانی از دید دشمنان پنهان بمانند. هوشمندی در طراحی دفاعی، از تهویه‌های طبیعی گرفته تا درهای سنگی غلتان و راه‌های باریک، این پناهگاه‌ها را به دژهایی تسخیرناپذیر بدل می‌کرد.

خلاصه 

کشف شهر زیرزمینی درین‌کویو، نمونه‌ای شگفت‌انگیز از نبوغ معماری و توان دفاعی انسان‌های گذشته است. این شهر برای قرن‌ها پناهگاه مردمانی بود که در برابر تهدیدات خارجی به آن پناه می‌بردند. ساختار پیچیده و هوشمندانه آن رازهایی از تاریخ دفاعی و زندگی اجتماعی مردم آن دوران را در دل خود دارد. کشف‌های تازه‌تر می‌توانند پرده از ابعاد ناشناخته‌ی بیشتری از این شهر و شهرهای مشابه بردارند.

سؤالات رایج 

1- شهر زیرزمینی درین‌کویو در کجا کشف شد؟
این شهر در استان نوشهیر ترکیه و در سال ۱۹۶۳ در زیرزمین خانه‌ای کشف شد.

2- شهر زیرزمینی درین‌کویو چند نفر را در خود جای می‌داده است؟
این شهر ظرفیت سکونت حدود ۲۰ هزار نفر را داشته است.

3- هدف اصلی ساخت شهرهای زیرزمینی چه بوده است؟
هدف اصلی ساخت این شهرها پناه گرفتن در برابر تهدیدات خارجی و ایجاد فضای امن در زمان حمله دشمنان بوده است.

4- چه کسانی از این شهر در طول تاریخ استفاده کرده‌اند؟
از مسیحیان اولیه تا مسلمانان در زمان جنگ‌های عرب و بیزانس و حتی مردم محلی در دوران مدرن از این شهر به‌عنوان پناهگاه استفاده می‌کردند.

5- معماری دفاعی درین‌کویو چه ویژگی‌هایی داشت؟
معماری این شهر شامل راهروهای باریک، درهای سنگی غلتان و تهویه‌های طبیعی بود تا دفاع در برابر مهاجمان را ممکن کند.

نیروهای مسلح یمن: با موشک فراصوت فرودگاه بن گوریون را هدف قرار دادیم

بیشتر بخوانید:

مجموعه دیدنی‌های ترکیه (فیلم)

تماشاخانه

دمام که می‌کوبد دل جنوب می‌لرزد‌ / طنین محرم در کوچه‌های جنوب ایران (فیلم)

از بیل‌هایی که به آسمان بلند می‌شوند تا شمع‌‌هایی که به زمین می‌افتند / آیینی از دوره قاجار در خراسان جنوبی (فیلم)

فیلم های دیگر