عصر ایران ــ با آغاز تاسوعا و عاشورا، کوچهها و خیابانهای جنوب ایران با طنین سنج و دمام جان میگیرند؛ صداهایی که دل جنوب را میلرزاند و آیین محرم را یادآوری میکند.
سنج و دمام از مهمترین جلوههای عزاداری در استانهای بوشهر، خوزستان و هرمزگان هستند. گروههای دمامزنی با ریتمهای هماهنگ، فضای سوگ و ماتم را شکل میدهند. در این گروهها، یک نفر ریتم آغازین را که «اشکون» نام دارد مینوازد، دو نفر با ریتم «غمبر» پاسخ میدهند و سنجزنها با ضرباهنگ خود این ترکیب را کامل میکنند. نتیجه، صدایی است که هم غم و هم احترام را در دلها زنده میکند.
اما پیشینه دمام و سنج تنها به محرم محدود نمیشود. روایتها نشان میدهد که این صداها زمانی در جنوب ایران شنیده میشد که ملوانان و صیادان آماده سفر به دریا بودند. خانوادهها در ساحل با دمامزنی برای سلامت و بازگشت عزیزانشان دعا میکردند.
با گذشت زمان، دمام و سنج جای خود را در مراسم محرم پیدا کردند. در گذشته، باور بر این بود که صدای سنج، نقش محافظت دارد و اجنه را دور میکند. این آیین از طریق مسیرهای دریایی جنوب ایران با زنگبار و هند وارد فرهنگ محلی شد و نسل به نسل انتقال یافت.
امروز، دمام و سنج نه تنها بخشی از عزاداری محرم هستند، بلکه صدایی از دل تاریخ و فرهنگ مردم جنوب به شمار میروند. طنین دمام، پیوندی میان دریا و کربلا است؛ صدایی که هم یاد دریانوردان را زنده میکند و هم خاطره شهدای کربلا را.
سنج و دمام، روح زنده محرم در جنوب ایراناند؛ آیینی که هم ایمان مردم را روایت میکند و هم گذشته آنها را.