تأسیسات پارچین کجاست و چرا تا این اندازه مهم است؟

پارچین، عنصری بسیار مهم در پازل امنیتی و نظامی ایران، از دیرباز در کانون توجه نهادهای داخلی و بین‌المللی بوده است. این مجموعه صنعتی-نظامی که از دهه ۱۳۴۰ نقشی کلیدی در تولید مهمات و توسعه فناوری‌های موشکی ایفا کرده، بارها هدف انفجارها، بازرسی‌های آژانس انرژی اتمی و حتی حملات هوایی قرار گرفته است. اما از تاسیسات پارچین چه می‌دانیم؟

تأسیسات پارچین کجاست؟

به گزارش روزیاتو، پارچین در ۳۰ کیلومتری جنوب‌شرق تهران و شمال‌شرق شهرستان پاکدشت واقع شده و قلب تپنده صنایع دفاعی ایران است. از ابتدا، ساخت این تاسیسات به سال ۱۳۱۱ بازمی‌گردد و از دهه ۱۳۴۰ با ورود فناوری‌هایی، چون خطوط تولید مهمات، فعالیت صنعتی-نظامی آن توسعه یافت.

با آغاز برنامه موشکی ایران در دهه ۶۰، پارچین نقش محوری‌تری یافت. در منطقه تپه‌های برجامالی، آزمایشگاه‌های موتور موشک سوخت مایع و تونل‌های آیرودینامیکی برای توسعه شهاب‌‑۳ راه‌اندازی شد؛ از جمله همکاری با موسسات روسی در اواخر دهه ۹۰ میلادی.

محور هسته‌ای یا موشکی؟

نقش احتمالی پارچین در برنامه هسته‌ای ایران پیشتر مورد ادعا بوده است. چنانکه در سال ۲۰۰۵، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) بازدیدی انجام داد و نمونه‌هایی جمع‌آوری شد؛ نتیجه اولیه حاکی از عدم کشف مواد هسته‌ای بود، اما ادعای آژانس نشانه‌هایی از فعالیت انفجاری قابل توجه بود که ایران آن را صراحتا رد کرد. در سال ۲۰۱۱ آژانس ادعا کرد شواهد «قابل‌ملاحظه‌ای» از تأسیس تجهیزات مربوط به تحقیقات سلاح هسته‌ای وجود دارد.

مهم‌ترین انفجارها در پارچین

پارچین طی دهه‌های اخیر هدف حملات موشکی و چند حادثه قابل‌توجه بوده است که در ادامه به برخی موارد اشاره می‌کنیم:

• نوامبر ۲۰۰۷: انفجار در انبار مهمات؛ چهار نفر زخمی شدند.
• اکتبر ۲۰۱۴: انفجاری با پرتاب نور نارنجی در آسمان تهران گزارش شد؛ دو نفر جان باختند و نگرانی جدی ایجاد شد.
• مه ۲۰۲۲: حادثه در «واحد تحقیقاتی» پارچین منجر به کشته‌شدن یک مهندس و مصدومیت یک نفر دیگر شد؛ این حادثه صنعتی توسط منابع رسمی تائید شد.

جایگاه موشکی پارچین؛ مجتمعی در خجیر

پارچین بی‌واسطه با مجتمع موشکی خجیر مرتبط است؛ مکانی که موشک‌های میان‌برد در آن تولید و آزمایش می‌شوند. خجیر اکنون در رسانه‌های داخلی به «بزرگترین زرادخانه موشکی خاورمیانه» لقب گرفته و بخش مهمی از صنعت دفاعی کشور را تشکیل می‌دهد که طی سال‌های اخیر پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است.

حملات هوایی اخیر به پارچین

در خرداد ۱۴۰۴ و در جریان حمله اسرائیل به ایران صدای انفجار‌های مهیب از ناحیه پاکدشت شنیده شد؛ دود سفید و بوی نامعلوم در منطقه پیچید. منابع غربی و اسرائیلی، مجتمع موشکی خجیر و احتمالا بخش‌هایی از تاسیسات پارچین را هدف قرار داده‌اند. در پاسخ، پدافند هوایی ایران در روز‌های بعد مدعی شد حمله را با موفقیت دفع کرده است؛ هرچند میزان دقیق خسارت هنوز به صورت مستقل تأیید نشده است.

تاسیسات پارچین و خجیر در مرکز توجهات منطقه‌ای قرار دارد؛ جایی که تمرکز صنایع دفاعی، ذخایر موشکی و فناوری‌های پیشرفته صنعت دفاعی ایران در هم تنیده‌اند. از نگاه کارشناسان بین‌المللی، این مجتمع به عنوان نمادی از برنامه تسلیحات و توانمندی‌های نظامی ایران تلقی می‌شود.

هرگونه گسترش نظامی، انفجار یا حادثه در این محور، نه‌تنها در رسانه‌های داخلی بازتاب دارد، بلکه واکنش‌های جهانی را نیز برمی‌انگیزد.

بنابراین پارچین، عنصری بسیار مهم در پازل امنیتی و نظامی ایران است. این مجموعه –که در طول دهه‌ها بار‌ها هدف بازرسی، حادثه، توسعه و اکنون حملات هوایی واقع شده– نشانه‌ای آشکار از عمق تلاش ایران در حوزه صنایع دفاعی است. تاریخچه نمونه‌گیری‌های آژانس، گزارش انفجار‌ها و تهدید حملات خارجی همگی حکایت از پرتنش بودن این منطقه دارد؛ منطقه‌ای که همچنان در معرض نظارت، ابهام و رخداد‌های سرنوشت‌ساز باقی است.

غذا‌هایی که به پروبیوتیک‌ها در بدن آسیب می‌زنند (فیلم)

بیشتر بخوانید:

آسوشیتدپرس: ایران بازسازی سایت‌های بمباران شده ساخت موشک را آغاز کرد

گروسی: در پارچین و طالقان سایت های هسته ای نیست (فیلم)

تماشاخانه

شغلی برای زنان با ارزش اقتصادی ۱۰ تریلیون دلار (فیلم)

طراح اسکناس بیست‌ تومانی کیست؟ چگونه روستای زادگاهش را ماندگار کرد؟ (فیلم)

فیلم های دیگر