فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ؛ علی نجومی ــ ۹ سپتامبر ۱۹۴۶پرتاب یک نارنجک دستساز به بالکن منزل سرگرد دزموند دوران، افسر امنیتی MI6 بریتانیا در فلسطین، منجر به مرگ وی و زخمی شدن دو نفر از دوستانش شد. این حادثه، که به احتمال زیاد به کشته شدن تنها افسر فعال MI6 پس از جنگ جهانی دوم انجامید، نشاندهنده تغییر فاز تقابل میان شبکه جهانی صهیونیسم و سیاست بریتانیا در قبال فلسطین بود. وزارت خارجه بریتانیا پس از این واقعه دریافت که مخالفت صهیونیستها با سیاست جلوگیری از افزایش بیرویه جمعیت یهودیان در فلسطین به تقابلی جدی و حتی حذف فیزیکی رسیده است. شدت این موضوع به حدی بود که روزنامههای آمریکا در آن زمان نوشتند: «دولت بریتانیا یا به سرش زده و یا به اقدامات بیرحمانه ضد یهودی روی آورده است.»
ریشههای درگیری: از بیانیه بالفور تا قیام اعراب
درگیریها در فلسطین ریشهای عمیقتر دارد. در سال ۱۹۱۷، در بحبوحه جنگ جهانی اول، دولت بریتانیا با صدور «بیانیه بالفور»، حمایت خود را از ایجاد یک «سرزمین ملی برای مردم یهود در فلسطین» اعلام کرد. این بیانیه که توسط آرتور جیمز بالفور، وزیر خارجه وقت بریتانیا، خطاب به لرد روچیلد، از رهبران جامعه یهودیان بریتانیا، نوشته شد، شامل این بخش مهم بود: «دولت اعلی حضرت نسبت به ایجاد یک سرزمین برای یهودیان در فلسطین نظر مساعد دارد، البته باید به روشنی دانست که هرگز نباید کاری انجام شود که ممکن است به حقوق مدنی و مذهبی جوامع غیریهودی در فلسطین خدشهای وارد شود.»
با این حال، اوضاع آنطور که بریتانیاییها برنامهریزی کرده بودند پیش نرفت. تقریباً از سال ۱۹۲۰، زمانی که بریتانیا پس از سقوط امپراتوری عثمانی کنترل فلسطین را به دست گرفت و مهاجرت یهودیان، که بیشتر آنها ملیگرایان صهیونیست بودند، آغاز شد، تنشها بین اعراب فلسطین و یهودیان نیز شروع شد. این تنشها تا «قیام اعراب در سال ۱۹۳۶» ادامه یافت؛ قیامی که سه سال به طول انجامید و در اعتراض به «زیادهخواهی و تهاجم صهیونیستها» و با خواست استقلال از استعمار بریتانیا و عدم حمایت بریتانیا از صهیونیسم شکل گرفت. در پایان این قیام، ۵۰۰۰ عرب فلسطینی، ۲۶۲ نیروی بریتانیایی و ۵۰۰ یهودی کشته شدند.
کشتارهای مهم و اعلام استقلال اسرائیل
تاریخ این منطقه شاهد کشتارهای دلخراشی نیز بوده است:
کشتار دیر یاسین (۹ آوریل ۱۹۴۸): شبهنظامیان صهیونیست به روستای دیر یاسین در نزدیکی بیتالمقدس حمله کرده و نزدیک به ۱۱۰ روستایی فلسطینی از جمله زنان و کودکان را به قتل رساندند. این واقعه در طول جنگ داخلی ۱۹۴۷-۱۹۴۸ بین یهودیان و ائتلاف اعراب فلسطینی و ارتش آزادیبخش عرب رخ داد.
جنگ ۱۹۴۸ و استقلال اسرائیل: در میانه این جنگ، اسرائیل استقلال خود را در مه ۱۹۴۸ اعلام کرد. در این درگیری، حدود ۶۰۰۰ اسرائیلی و بین ۳۷۰۰ تا ۷۰۰۰ نفر از ارتش آزادیبخش عرب و ۳۰۰۰ تا ۱۳۰۰۰ عرب فلسطینی کشته شدند.
آرمان هستهای اسرائیل و جنگهای بعدی
دیوید بن گوریون، اولین نخستوزیر اسرائیل، شیفته دستیابی اسرائیل به بمب اتم بود تا به گفته خودش از بروز دوباره هولوکاست جلوگیری کند. او حتی پیش از پایان جنگ سال ۱۹۴۸ تصمیم به استخدام دانشمندان یهودی از خارج از اسرائیل برای پروژه هستهای کردن این کشور گرفت. تصور میشود اولین سلاح هستهای قابل حمل اسرائیل در اواخر سال ۱۹۶۶ یا اوایل ۱۹۶۷ تکمیل شده باشد و بدین ترتیب این کشور به ششمین کشور دارای بمب اتم در جهان تبدیل شد. لازم به ذکر است که هند، پاکستان، اسرائیل و کره شمالی چهار قدرت هستهای هستند که پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) را امضا نکردهاند.
اقدامات بحثبرانگیز اسرائیل در طول تاریخ
کشتار صبرا و شتیلا (۱۶ تا ۱۸ سپتامبر ۱۹۸۲): شبهنظامیان مسیحی، تحت رهبری ایلی جیقه، در حالی که نیروهای ارتش اسرائیل اردوگاههای فلسطینیان در صبرا و شتیلا در بیروت غربی را محاصره کرده بودند، اقدام به کشتار گستردهای کردند. تخمین زده میشود بین ۷۰۰ تا ۳۵۰۰ نفر که بیشترشان فلسطینیان و شیعیان لبنان بودند، قتل عام شدند.
«تخریب الگوی ملی گروه ستمدیده»: این اصطلاح برای اخراج ۲۸۰ تا ۳۲۵ هزار فلسطینی در طول «جنگ ششروزه» و پس از آن، و نیز ویران کردن بسیاری از روستاهای فلسطینی توسط اسرائیلیها به کار برده میشود.
کشتار قانا (۱۸ آوریل ۱۹۹۶): ارتش اسرائیل محوطه سازمان ملل در روستای قانا در جنوب لبنان را زیر آتش سنگین حملات توپخانهای قرار داد. در جریان این حمله ۱۰۶ پناهجوی غیرنظامی لبنانی کشته شدند. تحقیقات سازمان ملل نشان داد که گلولهباران اسرائیل عمدی بوده است.
محاصره و جنگ غزه (از ۲ نوامبر ۲۰۲۳): محاصره غزه که توسط نیروهای ارتش اسرائیل آغاز شد، حدود ۵۰۰ هزار فلسطینی را محصور ساخت. اگرچه به صورت اسمی آتشبسی امضا شد، اما با ممنوعیتهای مختلف اسرائیل برای ارسال کمکها و حملات نظامی مداوم، پایان محاصره غزه تنها یک «شوخی کلامی تلخ» محسوب میشود. تا تاریخ ۱۱ ژوئن ۲۰۲۵، تخمین زده میشود نزدیک به ۵۶ هزار فلسطینی در جنگ اخیر غزه و محاصره آن قتل عام شدهاند.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر