در ادامۀ یافتههایی که از یک قرن پیش برخورد میان دو کهکشان را یشبینی میکردند، در سال ۲۰۱۲ نیز دادههای تلسکوپ فضایی هابل نشان دادند که حرکت جانبی آندرومدا بسیار اندک است و به همین دلیل، برخوردی مستقیم با راه شیری تقریباً حتمی به نظر میرسد؛ برخوردی که میتواند منجر به تولد ستارگان جدید، ابرنواخترها و حتی جابجایی خورشید ما به مداری دیگر شود.
به گزارش فرادید؛ اما حالا پژوهشی تازه، با استفاده از دادههای تلسکوپ فضایی هابل و تلسکوپ گایا متعلق به آژانس فضایی اروپا، این پیشبینی را به چالش کشیده است. تیمی بینالمللی از پژوهشگران به رهبری «تیل ساوالا» از دانشگاه هلسینکی فنلاند نشان دادهاند که احتمال برخورد میان این دو کهکشان چیزی حدود ۵۰-۵۰ است. یافتههای آنها در مجله معتبر Nature Astronomy منتشر شده است.
سه سناریوی احتمالی برای آینده کهکشانها
در این پژوهش سه سناریوی ممکن برای مواجههی آندرومدا و راه شیری به تصویر کشیده شده است:
سناریوی اول (تصویر بالا سمت چپ): کهکشانها با فاصلهای حدود یک میلیون سال نوری از کنار هم عبور میکنند و از برخورد اجتناب میکنند.
سناریوی دوم (بالا سمت راست): در فاصله ۵۰۰ هزار سال نوری، اثر اصطکاک ناشی از مادهی تاریک، کهکشانها را به یک رویارویی نزدیک میکشاند.
سناریوی سوم (پایین): فاصله ۱۰۰ هزار سال نوری کافی است تا برخوردی واقعی و ادغام کهکشانها رخ دهد.
مدلسازی پیشرفته با ۱۰۰ هزار شبیهسازی رایانهای
برای بررسی دقیقتر این احتمال، تیم پژوهشی بیش از ۱۰۰ هزار شبیهسازی رایانهای موسوم به «شبیهسازی مونتکارلو» انجام داد که آینده کهکشانها را تا ۱۰ میلیارد سال بعد بررسی میکند. این شبیهسازیها ۲۲ متغیر مختلف را که میتوانند بر برخورد تأثیر بگذارند، در نظر گرفتند.
به گفته ساوالا: «با در نظر گرفتن اینهمه عامل و خطاهای موجود در دادهها، عدم قطعیت نتایج بسیار زیاد میشود و در نهایت به این نتیجه میرسیم که احتمال برخورد مستقیم در ده میلیارد سال آینده تنها ۵۰ درصد است».
تأثیر کهکشانهای اقماری
در این پژوهش همچنین مدار کهکشان ماهوارهای بزرگ آندرومدا (M33) و کهکشان اقماری راه شیری، یعنی ابر ماژلانی بزرگ نیز لحاظ شده است. حضور این دو جرم آسمانی تأثیراتی کوچک اما قابلتوجه در تغییر مسیر برخورد دارند. مثلاً M33 باعث کشیده شدن راه شیری به سمت آندرومدا میشود، در حالی که LMC اندکی راه شیری را از صفحهی مداری دور میکند.
برخورد قطعی در 5 میلیارد سال دیگر؟
در سال ۲۰۱۲، دو ستارهشناس به نامهای رولند فن در مارل و تونی سون از مؤسسه علوم تلسکوپ فضایی در بالتیمور، با تحلیل دادههای دقیق هابل نتیجه گرفتند که برخورد در حدود ۵ میلیارد سال آینده تقریباً قطعی خواهد بود. اما یافتههای جدید، که دادههای دقیقتر و مدلسازی کاملتری دارند، این نتیجه را زیر سؤال میبرند.
ساوالا در این باره گفت: «در کمال شگفتی، با وجود استفاده از دادههای دقیقتر، اکنون نسبت به گذشته کمتر دربارهی نتیجهی احتمالی اطمینان داریم. تنها راه برای رسیدن به پیشبینی قطعیتر، دادههای بهتر و دقیقتر در آینده است».
آینده هنوز نامشخص است
در حدود نیمی از شبیهسازیها، دو کهکشان با فاصلهای در حدود ۵۰۰ هزار سال نوری از کنار هم عبور میکنند، مدتی دور میشوند و سپس در آیندهای دور ممکن است ادغام شوند. در بقیه موارد، حتی آنقدر نزدیک نمیشوند که اصطکاک میان هالههای ماده تاریکشان اثرگذار باشد و ممکن است میلیونها یا میلیاردها سال در نوعی رقص مداری بدون برخورد باقی بمانند.
در نهایت، هنوز هم احتمال اندکی (حدود ۲ درصد) برای برخورد مستقیم در چهار تا پنج میلیارد سال آینده وجود دارد. اما با توجه به اینکه خورشید تا حدود یک میلیارد سال دیگر زمین را برای ما زیست ناپذیر میکند و خود در حدود پنج میلیارد سال دیگر از بین خواهد رفت، برخورد احتمالی با آندرومدا نمیتواند در اولویت دغدغههای کیهانی ما قرار بگیرد.
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر