سوپرمن؛ هم فانتری هم واقعی/ حتی بعد از قطع نخاع و ویلچرنشینی

عصر ایران- مستند تحسین‌شدۀ «سوپرمن: داستان کریستوفر ریو» محصول سال ۲۰۲۴ ایالات متحده آمریکا در باشگاه «سینما اندیشه» فرهنگ‌سرای اندیشه اکران و با حضور منتقدان سینما مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

این مستند که موفق به دریافت جایزۀ بهترین مستند در جوایز فیلم بریتانیا شده، روایتی تأثیرگذار از زندگی شخصی و حرفه‌ای کریستوفر ریو، بازیگر ماندگار نقش سوپرمن، ارائه می‌دهد.

روایتی از ابرقهرمان تا قهرمان انسانی

    محسن بیگ‌آقا، منتقد و پژوهش‌گر سینما، در این نشست گفت: این فیلم، مستندی دربارۀ زندگی کریستوفر ریو است؛ بازیگری که در چهار فیلم سینمایی در نقش سوپرمن ظاهر شد و تنها سوپرمن واقعی سینمای هالیوود به شمار می‌رود. فیلم از دوران کودکی و رابطه‌اش با خانواده آغاز می‌شود و تا زمان انتخاب شدنش برای ایفای نقش در تئاتر برادوی و سپس ورودش به سینما در نقش سوپرمن را پوشش می‌دهد.

وی افزود: نقطۀ عطف داستان، حادثه‌ای است که در سال ۱۹۹۵ برای او رخ داد. زمانی که هنگام آماده‌شدن برای بازی در فیلم آنا کارنینا از اسب سقوط کرد و دچار آسیب نخاعی شد. از آن‌ پس، ما با چهرۀ جدیدی از ریو مواجه می‌شویم: سوپرمنی که این بار روی صندلی چرخ‌دار نشسته، اما همچنان در قامت یک قهرمان ظاهر می‌شود.

بیگ‌آقا گفت: پیش از این حادثه نیز ریو با اراده‌ای مثال‌زدنی کارهایی خارق‌العاده انجام داده بود؛ از جمله اجرای صحنه‌های پرواز در فیلم سوپرمن که کارگردان آن ریچارد دانر را شگفت‌زده کرد یا یادگیری اسب‌سواری با وجود حساسیت شدید به اسب‌ها که مجبورش می‌کرد روزانه چند قرص آنتی‌هیستامین مصرف کند. اما آن‌چه پس از حادثه می‌بینیم، تجلی انسانیت و امید در اوست.

این منتقد افزود: درحالی‌که حتی مادرش نیز از او قطع امید کرده و رضایت به قطع دستگاه تنفس داده بود، همسر و فرزندانش در کنار او ماندند و از او حمایت کردند. شخصیت جدیدی که ریو پس از حادثه به ما نشان می‌دهد، سرشار از امید و انگیزه برای ادامه‌ی زندگی است.

بازگشت به سینما و تلاش‌های اجتماعی

بیگ‌آقا گفت: حضور چند دقیقه‌ای او در مراسم اسکار پس از حادثه، نمادی از بازگشت او به سینما و حتی کارگردانی بود. اما دستاورد بزرگ‌ترش، فعالیت‌های اجتماعی و تلاش برای جلب حمایت دولت‌ها و سازمان‌ها برای بهبود شرایط زندگی افراد قطع نخاعی است؛ تلاشی که حتی پس از مرگش نیز ادامه یافت. 

مرگ کریستوفر ریو در سن ۵۲ سالگی به دلیل عفونت پایان کار نبود. در دولت باراک اوباما، پس از درگذشت او و همسرش، بندی ویژه در بودجه فدرال برای حمایت از بیماران نخاعی گنجانده شد که این امر، نشان‌دهندۀ تأثیر بلندمدت تلاش‌های اوست بر سیاست‌گذاری‌های اجتماعی.

بازتعریف قهرمان در سینما

محسن سلیمانی فاخر، منتقد و تحلیل‌گر سینما نیز در این نشست گفت: کریستوفر ریو نه‌تنها یک بازیگر موفق، بلکه نمادی از امید، شجاعت و مقاومت در برابر سختی‌ها بود. مستند به‌خوبی نشان می‌دهد چگونه او از قهرمان فانتزی به قهرمان واقعی بدل شد.

وی افزود: فیلم با ساختاری غیرخطی، زندگی ریو را از دوران کودکی و تحصیلات گرفته تا موفقیت در نقش سوپرمن و سپس حادثۀ سوارکاری و آسیب‌دیدگی نخاعی به تصویر می‌کشد؛ اما مهم‌تر از همه، تحول درونی و اجتماعی او پس از این حادثه است. 

مستند با استفاده از تصاویر خانوادگی، صداهای ضبط‌شده از خود ریو و مصاحبه‌هایی با خانواده، دوستان و همکارانش، روایتی انسانی، صادقانه و چندلایه ارائه می‌دهد. تدوین منسجم و موسیقی تأثیرگذار نیز به بار عاطفی فیلم افزوده‌اند.

این منتقد ادامه داد: مهم‌ترین بخش زندگی ریو، فعالیت‌های او در دفاع از حقوق معلولان و تأسیس بنیاد کریستوفر و دانا ریو است؛ نهادی که پس از مرگ او نیز به کار خود ادامه داد. این مستند نگاهی دقیق و واقع‌گرایانه به زندگی افراد دارای ناتوانی جسمی دارد و رسانه‌ها را به چالش می‌کشد.

تضاد دو مسیر: ریو و رابین ویلیامز

وی در پایان افزود: یکی از نکات تلخ و تأمل‌برانگیز در زندگی کریستوفر ریو، مقایسۀ زندگی او با دوست نزدیکش، رابین ویلیامز است. این دو در دانشگاه جولیارد هم‌کلاس بودند و دوستی عمیقی نیز داشتند. در حالی که ریو با وجود فلج‌‌شدن، با امید و پایداری به زندگی ادامه داد، ویلیامز با وجود موفقیت و شهرت جهانی، سرانجام در سال ۲۰۱۴ در اثر افسردگی خودکشی کرد. این تضاد عمیق، اهمیت رویکرد درونی انسان‌ها در مواجهه با بحران را به‌خوبی آشکار می‌سازد.

مسعود بهنود: سخنان اخیر رهبری دقیق و علمی بود (فیلم)

بیشتر بخوانید:

کارگردان «سوپرمن» و «طالع نحس» درگذشت

تماشاخانه

شلیک توپ توسط پادشاه بریتانیا (فیلم)

چرا قاصدک مهم است؟ قهرمانان نادیده‌گرفته‌شده اکوسیستم باغ‌ها (فیلم)

فیلم های دیگر