۲۶ شهريور ۱۴۰۴
به روز شده در: ۲۶ شهريور ۱۴۰۴ - ۰۵:۰۰
فیلم بیشتر »»
کد خبر ۱۰۶۵۸۸۳
تاریخ انتشار: ۱۲:۴۵ - ۱۴-۰۳-۱۴۰۴
کد ۱۰۶۵۸۸۳
انتشار: ۱۲:۴۵ - ۱۴-۰۳-۱۴۰۴

ویژگی‌های اشعار پروین اعتصامی/ سخنرانی نقد پروین به مناسبات ناسالم اجتماعی

ویژگی‌های اشعار پروین اعتصامی/ سخنرانی نقد پروین به مناسبات ناسالم اجتماعی
به طور ساده‌تر می‌توان گفت اکثر قریب به اتفاق آنچه از آثار پروین اعتصامی باقی مانده است در باب اخلاق است. به ندرت شعری در قالب قصیده، مثنوی یا قطعات پراکنده از پروین اعتصامی می‌توان یافت که درباره مظالم و درون‌مایه‌های اخلاقی نباشد. 
مصطفی ملکیان
 
جهت اول این است که هیچ شاعری این حجم از اشعارش درباره اخلاق نیست. حتی سعدی، ناصرخسرو قبادیانی، سنائی غزنوی که اخلاقی‌سُرایان ادب فارسی هستند، حجم اشعار اخلاقی‌شان به حجم اشعار اخلاقی باقیمانده از پروین اعتصامی نمی‌رسد. می‌دانیم که سه شاعر نامبرده به اخلاقی سرایی معروف و شناخته شده هستند، و حجم چشمگیری از اشعارشان درباره اخلاق است و اهمیت اخلاق در اشعار آنها به خود و دیگران به خوبی مشاهده می‌شود.
 
به طور ساده‌تر می‌توان گفت اکثر قریب به اتفاق آنچه از آثار پروین اعتصامی باقی مانده است در باب اخلاق است. به ندرت شعری در قالب قصیده، مثنوی یا قطعات پراکنده از پروین اعتصامی می‌توان یافت که درباره مظالم و درون‌مایه‌های اخلاقی نباشد. 
 
 وجه دوم، دفاع پروین اعتصامی از محرومان جامعه است. از ضعیفان جامعه و از کسانی که به هر جهت تحت ستم واقع شده‌اند و بر آنان بیدار رفته است. بیدادهایی که از ناحیه قدرت‌های سیاسی، قدرتمندان فرهنگی، و بعضی هم از جانب قدرتمندان مالی و اقتصادی بر آنها اعمال شده است.
 
در کل ادبیات فارسی هیچ شاعری به اندازه پروین اعتصامی نسبت به ضعیفان جامعه، محروم‌ماندگان جامعه، عقب‌افتادگان جامعه دلسوزی و شفقت نشان نداده است. پروین اعتصامی از جنبه ایدئولوژیک به ضعیفان جامعه نگاه نکرده است. شاعران مارکسیست یا سوسیالیست داریم که از جنبه‌های ایدئولوژیک خود به محرومان توجه کرده‌اند. بیشتر سخن آنها این است که اگر شما به این ایدئولوژی‌ها بپیوندید این همه زیر ظلم واقع نخواهید بود. در واقع نوعی دعوت به پذیرفتن ایدئولوژی هم بود.
 
مخصوصا بعد از مشروطه به بعد که برخی از شاعران، شاعران اجتماعی‌سرای ما هستند دم از ستم‌دیدگان و محرومان می‌زدند و بیشتر دعاوی ایدئولوژیک دارند. در اشعار پروین اعتصامی مطلقا اثر هیچ ایدئولوژی دیده نمی‌شود. هرگز بیچارگان، مستمندان، درماندگان را به پیوستن به ایدئولوژی برای رفع مشکلاتشان دعوت نمی‌کند. این جهت دوم هم شاخصیت بزرگی است در میان شاعران ما که برای من خیلی اهمیت دارد. 
 
شاخص سومی وجود دارد که می‌بایست روی آن بسیار تاکید کرد. و آن این است که نقد اجتماعی در پروین اعتصامی بسیار قوی است. جهت سوم با جهت دوم که نشان دادن همدلی و دلسوزی و همدردی با مردمان بود فرق دارد. اینجا نقد جامعه‌ای مطرح است که موجب می‌شود چنین افرادی در چنین جامعه‌ای پدید بیایند. پدیده ناسالم و اجتناب‌ناپذیری که در مقام عمل نمی‌توان از آن پرهیز و دوری کرد.
 
نقد اجتماعی که امروز محل بحث من در این جلسه می‌باشد. نقد اجتماعی که چه کسانی نگذاشتند ما به حقوق خودمان برسیم و نگذاشتند ما از عدالت و شفقت و عشق همنوعان خودمان برخوردار شویم. و ما را به مناسبات اجتماعی کشاندند که نه عادلانه، نه مشفقانه و نه عاشقانه است. هیچکدام از اینها نیست. این سه ویژگی بسیار مهم و ارزشمند پروین اعتصامی است که او را بی‌همتا می‌کند. کسی در سطح و پهلویی که او  ایستاده است، نایستاده است.
 
 
پربیننده ترین پست همین یک ساعت اخیر
ارسال به دوستان
ورود کد امنیتی
captcha
عوامل افزایش کلسترول در دهه‌های ۲۰ و ۳۰ توربین ملی چین رونمایی شد / آغاز عصر تازه در تولید برق چند روش پخت گوشت برای کبد سالم‌تر این جاده زیبای ایران یکی از قدیمی‌ترین جاده‌های جهان از ۷۰ سال پیش است (+عکس) سپاهان با شکست آغاز کرد؛ باخت مقابل الحسین اردن در لیگ قهرمانان آسیا ۲ اینجا رولکس است؛ فروشگاهی با داستان دقت و اثر (+تصاویر) تغییر سیاست ترامپ در قبال اوکراین؛ واشنگتن یک بسته تسلیحاتی برای کی‌یف تأیید کرد معمای قتل در پارک ابریشم صومعه‌سرا حل شد؛ قاتل ۱۸ ساله دستگیر شد قصه‌های نان و نمک(31)/ زیر سیگاری «ماه منیر» سرمربی تراکتور: بازی در سونا برگزار شد؛ به عملکرد بازیکنانم افتخار می‌کنم پیروزی خارج از خانه آرسنال در لیگ قهرمانان؛ شاگردان آرتتا با برد آغاز کردند ادارات خوزستان دورکار شدند؛ آلودگی هوا ساعت کاری برخی شهرها را تغییر داد اسلامی: سفر به وین برای مقابله با روایت یک‌سویه علیه ایران ضروری بود سفر نتانیاهو به واشنگتن؛ دیدار با ترامپ در کاخ سفید طی دو هفته آینده چند فکت جالب در مورد رابرت رد فورد هنرپیشه ای که پسر دو ماهه اش را خودش به خاک سپرد