سندرم تورت (Tourette Syndrome) یک اختلال عصبی-رفتاری است که در کودکان و نوجوانان آغاز میشود و با بروز تیکهای حرکتی و صوتی غیرارادی و مکرر شناخته میشود.
به گزارش میگنا، سندرم تورت وضعیتی است که باعث میشود افراد دچار تیک شوند. تکانهای ناگهانی، حرکات بدن و صداهایی که افراد به طور مکرر و غیرقابل کنترل دریافت میکنند، تیک نامیده میشوند.
تیکها شبیه سکسکه هستند. این یک حرکت غیر ارادی بدن است که کنترل آن سخت است. تیک ها به دو دسته صوتی و حرکتی طبقه بندی میشوند. در این مقاله این اختلال را به طور کامل بررسی کرده ام و علائم و علل و روشهای درمان آن را توضیح داده ام.
سندرم تورت یک اختلال عصبی است که معمولاً در سنین ۵ تا ۱۰ سالگی آغاز میشود و با تیکهای حرکتی و صوتی همراه است. این تیکها حرکات یا صداهای ناخواستهای هستند که فرد کنترلی بر آنها ندارد. این اختلال اولین بار توسط پزشک فرانسوی ژرژ ژیل دو لا تورت در سال ۱۸۸۵ توصیف شد و به افتخار او این نام را به خود گرفت.
تیکها در سندرم تورت ممکن است با گذشت زمان تغییر کنند و در شرایط خاص مانند استرس یا هیجان تشدید شوند. در اغلب موارد، علائم در دوران نوجوانی به اوج میرسند و در بزرگسالی کاهش مییابند.
این تیکها شامل حرکات غیرارادی بدن هستند که میتوانند ساده یا پیچیده باشند:
تیکهای حرکتی ساده: حرکات سریع و ناگهانی مانند پلک زدن، شانه بالا انداختن یا تکان دادن سر.
تیکهای حرکتی پیچیده: حرکات هماهنگتر و هدفمندتر مانند پریدن، لمس اشیاء یا انجام حرکات خاص.
تیکهای صوتی شامل ایجاد صداهای غیرارادی همراه هستند و میتوانند ساده یا پیچیده باشند:
تیکهای صوتی ساده: صداهایی مانند صاف کردن گلو، سرفه، خرخر کردن یا عطسه.
تیکهای صوتی پیچیده: گفتن کلمات یا جملات خاص، فریاد زدن یا استفاده از کلمات نامناسب
برای اینکه فردی مبتلا به اختلال تیک تورت شناخته شود باید حداقل یک تیک صوتی و چند تیک حرکتی داشته باشند که برای حداقل یک سال ادامه داشته باشد. این علائم معمولاً شامل موارد زیر هستند:
تیکهای حرکتی و صوتی: علائم اصلی سندرم تورت هستند که ممکن است در طول زمان تغییر کنند.
نوسانات شدت تیکها: تیکها در شرایط استرس، خستگی یا هیجان بدتر میشوند و در زمان تمرکز یا استراحت کاهش مییابند.
احساس پیشنشانه: برخی افراد قبل از بروز تیک، احساس ناخوشایندی دارند که پس از انجام تیک تسکین مییابد.
علائم همراه: بسیاری از مبتلایان به سندروم تورت ممکن است مشکلات دیگری مانند اختلال کمتوجهی-بیشفعالی (ADHD)، اختلال وسواس فکری-عملی (OCD)، اضطراب یا افسردگی داشته باشند
تیک تورت یک اختلال نسبتاً شایع است و تخمین زده میشود از هر ۱۰۰ کودک یک کودک به نوعی اختلال تیک دارد. سندرم تورت کمتر شایع است. از هر ۱۶۰ کودک یک نفر را مبتلا می کند.
این اختلال در پسران ۳ تا ۴ برابر بیشتر از دختران دیده میشود.
علائم معمولاً در دوران کودکی آغاز میشوند و در بسیاری از موارد در بزرگسالی کاهش مییابند.
شدت علائم در هر فرد متفاوت است و ممکن است از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علت دقیق تیک تورت هنوز به طور کامل شناخته نشده است، اما تحقیقات نشان میدهد که عوامل ژنتیکی، عصبی و محیطی در بروز آن نقش دارند:
پژوهش ها نشان می دهند که این اختلال می تواند پایه ژنتیکی داشته باشد و اگر یکی از والدین به این اختلال مبتلا باشد احتمال اینکه فرزندان مبتلا شوند بیشتر است.
اختلال در عملکرد بخشهایی از مغز مانند گرههای پایهای (Basal Ganglia)، که مسئول کنترل حرکات بدن هستند، میتواند منجر به بروز تیکها شود.
عدم تعادل در انتقالدهندههای عصبی مانند دوپامین و سروتونین ممکن است به بروز تیکها کمک کند.
عفونتها، آسیبهای مغزی یا استرسهای شدید در دوران کودکی میتوانند در تشدید علائم نقش داشته باشند.
هیچ درمانی برای این سندرم وجود ندارد. با این حال، برخی از داروها و درمان ها برای کاهش اثرات یافت شد. این داروها برای کاهش تأثیر تیک های شدید تجویز می شوند. درمان برای تیک های خفیف ضروری نیست. روش های مختلفی برای درمان تیک تورت وجود دارد که توضیح مختصری درباره هر یک از روش ها می دهم.
درمان معکوس عادت: این روش به فرد کمک میکند تا علائم تیک را شناسایی کرده و رفتارهای معکوس آن را تمرین کند مثلا اگر تیک او شامل مالیدن دست ها بهم می باشد در زمان ایجاد حس تیک دست ها را از هم جدا می کند.
داروها برای کاهش شدت تیکها و علائم همراه تجویز میشوند. برخی از داروهای رایج عبارتند از:
داروهای ضدروانپریشی (آنتی سایکوتیکها): مانند هالوپریدول و ریسپریدون که برای کاهش تیکها استفاده میشوند.
آگونیستهای آلفا-آدرنرژیک: مانند کلونیدین و گوانفاسین که تیکها و علائم ADHD را کاهش میدهند.
داروهای ضداضطراب: مانند کلونازپام و کلردیازپوکساید برای کاهش اضطراب.
داروهای ضدافسردگی: برای درمان علائم افسردگی و OCD.
در افرادی تیک شدیدی دارند و روش های درمانی مثل دارو درمانی و رفتار درمانی بی نتیجه مانده است از این روش استفاده میشود. روش DBS شامل کاشت الکترود در مغز است تا فعالیت غیرطبیعی بخشهای خاصی از مغز تنظیم شود.
این روش غیرتهاجمی با استفاده از میدانهای مغناطیسی برای کاهش شدت تیکها استفاده میشود و در برخی بیماران نتایج امیدوارکنندهای داشته است. البته هنوز پژوهش ها اثربخشی این روش را چندان تایید نکرده اند.
کاهش استرس: استرس یکی از عوامل تشدیدکننده تیکها است. استفاده از تکنیکهای آرامسازی مانند ریلکسیشن، مدیتیشن و یوگا میتواند مفید باشد.
خواب کافی: خواب منظم و کافی به کاهش علائم اضطراب و تیک ها کمک میکند.
ورزش و تحرک : ورزش منظم میتواند اضطراب را کاهش داده و به مدیریت تیکها کمک کند.
اجتناب از محرکها: مصرف کافئین و سایر مواد محرک میتواند علائم را بدتر کند.
خیر، سندروم تورت یک اختلال مزمن است، اما علائم آن در بسیاری از افراد با افزایش سن کاهش مییابد.
خیر، کپرولالیا (استفاده از کلمات نامناسب) تنها در حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از افراد مبتلا رخ میدهد.
خیر، سندروم تورت تأثیری بر هوش ندارد. افراد مبتلا میتوانند زندگی عادی و موفقی داشته باشند.
بله، استرس، اضطراب و خستگی از عوامل تشدیدکننده تیکها هستند.