فیلم گزارش را اینجا ببینید
عصر ایران ــ در قلب دره بقاع لبنان، مجموعه معابد بعلبک، یکی از عجایب باستانی جهان، همچنان رازهای خود را حفظ کرده است. این مکان که زمانی با نام «هلیوپولیس» در دوران هلنیستی شناخته میشد، گواهی بر عظمت معماری و فرهنگ چند هزار ساله است. معابد بعلبک، با بلوکهای سنگی عظیم ۹۰۰ تنی و برخی حتی تا ۱۶۵۰ تن، معمایی بزرگ از مهندسی باستان را پیش روی ما قرار دادهاند. این سنگها که وزنشان از گروهی نهنگ آبی بیشتر است، چگونه جابهجا شده و با دقت در جای خود قرار گرفتند؟
باستانشناسان زمانی معتقد بودند هیچ سازهای از سنگهای عظیم (خرسنگ) پیش از ۶۰۰۰ سال پیش وجود نداشته، اما بعلبک این باور را به چالش میکشد. برخی نظریهها حتی به «سیل بزرگ جهانی» بین ۱۲۵۰۰ تا ۱۲۸۰۰ سال پیش اشاره دارند که ممکن است تمدنی پیشرفته را نابود کرده باشد. با این حال، راز چگونگی حمل و نصب این سنگها همچنان بیپاسخ مانده است. به گفته یکی از محققان: «نمیدانم چطور این کار را کردند، فقط میدانم که موفق شدند.»
بعلبک در ابتدا شهری فینیقی به نام «بالاث» بود، جایی برای پرستش «بعل»، خدای خورشید و طوفان، که در مراسم کشاورزی نقش کلیدی داشت. پس از فتح اسکندر کبیر در سال ۳۳۴ پیش از میلاد، این شهر تحت تأثیر فرهنگ و معماری یونانی قرار گرفت و بعدها در دوره روم باستان به اوج شکوه خود رسید. رومیها، که از ظرفیت استراتژیک و مذهبی بعلبک آگاه بودند، معبد عظیم ژوپیتر را با ۵۴ ستون گرانیتی ۲۱ متری بنا کردند. امروزه تنها ۶ ستون از این معبد باقی مانده، اما همچنان عظمت گذشته را به نمایش میگذارند.
در نزدیکی معبد ژوپیتر، معبد باکوس قرار دارد که با کندهکاریهای اساطیری و تزئینات بینظیرش، شاهدی بر هنر و معماری رومی است. معماران رومی قرنها پیش از میلاد با طرحهای جاهطلبانه خود، بعلبک را به مرکزی برای مراسم مذهبی تبدیل کردند، اما حتی آنها نیز در جابهجایی برخی بلوکهای عظیمتر، مانند سنگهای ۱۰۰۰ تنی، ناکام ماندند.
دیوار حاشیهای اطراف این مجموعه و نقش آن همچنان موضوع بحث است. بعلبک، جایی که مهندسی باستان با کنجکاوی مدرن تلاقی میکند، همچنان دانش ما را درباره نبوغ انسانی به چالش میکشد و دریچهای به شگفتیهای دنیای باستان میگشاید.